Ngày 19-5-1890, Chủ tịch Hồ Chí Minh, con người vĩ đại của nhân dân Việt Nam cất tiếng khóc chào đời. 5 năm sau đó, cũng vào ngày 19-5, người anh hùng dân tộc của Cuba Jose Marti đã hy sinh anh dũng khi đang ngồi trên mình ngựa xông ra trận chiến đấu chống quân thực dân Tây Ban Nha.
Suốt cuộc đời của mình, cả hai con người ấy đều dâng trọn trái tim, khối óc và sức lực cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Họ cũng là hai nhà tư tưởng, nhà lãnh đạo, nhà văn hóa kiệt xuất.
    |
 |
|
Mẫu tem mang hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh và Anh hùng dân tộc Cuba Jose Marti do Cuba phát hành năm 1972. Ảnh: bqllang.gov.vn |
Trong quá trình hoạt động đấu tranh vì độc lập, tự do của nhân dân Cuba vào cuối thế kỷ 19, ở Jose Marti luôn dạt dào lý tưởng giải phóng dân tộc gắn liền với ước mơ xóa bỏ mọi bất công xã hội, mang lại hạnh phúc cho các tầng lớp nhân dân lao động. Và cũng với lòng yêu nước nồng nàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh vượt muôn ngàn gian khổ để tìm đường cứu nước, đưa nhân dân Việt Nam quyết tâm chiến đấu đến thắng lợi cuối cùng.
Cũng vì thế mà đến tận sau này, khi nhắc tới vai trò, vị trí của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam, các học giả của hai nước vẫn thường liên hệ tới vai trò, vị trí của Jose Marti đối với cách mạng Cuba...
Không chỉ tương đồng về hành động, ngay cả trong tư duy, hai con người từng chịu tù đày vì đấu tranh cho tổ quốc của mình, dường như cũng... không hẹn mà gặp. Tất cả đã được họ đúc kết trong những vần thơ mộc mạc mà vẫn thể hiện tầm cao trí tuệ, rung động lòng người. Khi đang sống lưu vong và hoạt động cách mạng trên đất Mỹ, Jose Marti đã viết nên thiên bút ký nhan đề “Cuộc dạo chơi trên xứ sở của người An Nam”, đăng trên Tạp chí Edad de Oro (Tuổi vàng) xuất bản tại Mỹ ngay từ năm 1889, qua đó giới thiệu với độc giả Cuba và châu Mỹ về nền văn hóa lâu đời, cuộc sống lao động cần cù, sáng tạo cũng như tinh thần đấu tranh bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Ông viết:
"Thơ tôi ngắn ngủi chân thành
Chứa đầy chất thép đúc thành gươm đao”
Sau này, đồng chí Fidel Castro đã từng nói: "Jose Marti chính là người Cuba, người Mỹ Latin đầu tiên phát hiện ra Việt Nam".
Và cũng với tinh thần cách mạng tràn trề giống như người anh em đến từ đất nước Cuba, trong tập "Nhật ký trong tù", Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết:
"Nay ở trong thơ nên có thép
Nhà thơ cũng phải biết xung phong"
Những vần thơ, sâu xa hơn là tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Anh hùng dân tộc Jose Marti nay vẫn đang thấm sâu trong nhiều thế hệ con người ở cả Việt Nam và Cuba, trở thành ngọn lửa soi sáng cho họ trên con đường xây dựng, bảo vệ đất nước và khẳng định niềm tin về mối liên kết diệu kỳ giữa hai dân tộc anh em.
ANH VŨ