Đó cũng là cơ duyên để hai nhà du hành trở thành những người bạn thân thiết của nhau sau này.
Buổi giao lưu tại Hà Nội ngày 22-7-2015 nhân dịp kỷ niệm 35 năm chuyến bay vũ trụ Xô-Việt rất đặc biệt khi có sự góp mặt của hai khách mời: Nhà du hành vũ trụ nổi tiếng của Liên Xô trước đây, Liên bang Nga ngày nay, Thiếu tướng V.Go-rơ-bát-cô và nhà du hành vũ trụ của Việt Nam Trung tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (AHLLVTND) Phạm Tuân. Trong bộ quân phục giản dị, mái tóc bạc màu thời gian, Thiếu tướng V.Go-rơ-bát-cô trông khỏe mạnh hơn so với tuổi 81 của ông. Ông kể, khi được đề nghị cùng bay vào vũ trụ với Phạm Tuân, ông đã rất vui mừng và tự hào. Bởi lẽ Phạm Tuân là một anh hùng của Việt Nam, người đã bắn rơi “pháo đài bay” B-52 của Mỹ, là người được đào tạo bài bản, được qua các trường đào tạo hàng không của Việt Nam và Liên Xô. Đặc biệt, tiếng Nga của Phạm Tuân rất tốt nên trong quá trình học và bay lên vũ trụ, hai người không gặp phải khó khăn gì về ngôn ngữ.
Nhà du hành vũ trụ V.Go-rơ-bát-cô và Phạm Tuân trong chuyến bay lịch sử ngày 23-7-1985.Ảnh: Sputnik
Còn Trung tướng, AHLLVTND Phạm Tuân chia sẻ rằng, chính các chuyên gia của Trung tâm Đào tạo các nhà du hành vũ trụ Ga-ga-rin đã chọn họ thành một “cặp đôi”, sau khi nghiên cứu rất kỹ tính cách, sở thích, phản xạ của họ qua các bài kiểm tra. Có lẽ đó chính là một trong những yếu tố quan trọng để V.Go-rơ-bát-cô và Phạm Tuân hiểu nhau, phối hợp tốt với nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ trong chuyến bay lịch sử năm 1980.
Cũng tại buổi giao lưu, hai nhà du hành vũ trụ đã chia sẻ những cảm nhận trước và trong chuyến bay lịch sử vào vũ trụ ngày 23-7-1980. Đó là cảm giác băn khoăn, hồi hộp trước chuyến bay, cho đến cảm giác "không ngồi, không đứng mà bay lơ lửng nhẹ nhàng" khi đã vào không gian…
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn Tạp chí Tin tức vũ trụ, nhà du hành V.Go-rơ-bát-cô cũng kể lại giây phút vui mừng của Phạm Tuân khi tàu Liên hợp 37 tiếp đất. “Bình thường anh ấy rất ít khi biểu lộ tình cảm. Buổi chiều hôm đó, thời tiết rất tốt… Tôi kiểm tra lại hành lý mang về từ vũ trụ. Bỗng Phạm Tuân cầm lấy tay tôi. Tôi thấy khuôn mặt anh rạng rỡ nụ cười hạnh phúc. Anh nói: “Đồng chí chỉ huy, chúng ta đã ở trên mặt đất”. Niềm vui khi được trở về thật khôn tả. Tôi cũng vậy, mỗi khi được trở về từ chuyến bay. Trái Đất là đất mẹ mà chúng ta ai cũng muốn được trở về”, Thiếu tướng V.Go-rơ-bát-cô nhớ lại.
Có lẽ, chính tình bạn, tình thầy trò và sứ mệnh lịch sử đó đã gắn kết V.Go-rơ-bát-cô và Trung tướng, AHLLVTND Phạm Tuân với nhau. Sau chuyến bay lịch sử năm 1980, hai nhà du hành thường xuyên gặp nhau trong các chuyến công tác, các chuyến thăm hữu nghị. Với họ, đó sẽ mãi là những kỷ niệm không bao giờ quên.
PHƯƠNG LINH