Riêng giặc ngoại xâm thì nhiều vô kể: Quân đội phát xít Nhật (còn 6 vạn quân) và chính phủ tay sai của chúng vẫn còn lực lượng hòng gây khó dễ cho ta; 20 vạn quân Tưởng tràn vào miền Bắc, mang theo bọn Việt Quốc, Việt Cách phản động với danh nghĩa tước vũ khí phát xít Nhật nhưng lộ rõ âm mưu “diệt Cộng, cầm Hồ”; quân đội đế quốc Anh vào miền Nam với danh nghĩa tước vũ khí quân Nhật nhưng thực chất là mở đường cho thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta lần nữa...
Bác Hồ bàn với đồng chí Võ Nguyên Giáp là phải lập ngay Bộ Tổng Tham mưu để giúp Đảng, Chính phủ nắm lực lượng vũ trang. Đồng chí Võ Nguyên Giáp đề xuất với Bác chọn đồng chí Hoàng Văn Thái làm Tổng Tham mưu trưởng. Bác đồng ý với đề xuất này và chỉ thị đồng chí Hoàng Văn Thái lên gặp Bác vào 7 giờ ngày 7-9-1945.
Đúng giờ hẹn, đồng chí Hoàng Văn Thái có mặt ở Bắc Bộ phủ. Bác từ tầng hai tòa nhà đi xuống và bắt đầu làm việc trong không khí thân tình, giản dị. Sau khi hỏi thăm sức khỏe đồng chí Hoàng Văn Thái, Bác nói về sự cần thiết phải lập Bộ Tổng Tham mưu để chỉ huy, điều hành lực lượng vũ trang cả nước. Rồi Bác nói: “Bác giao cho chú làm Tổng Tham mưu trưởng”. Đồng chí Hoàng Văn Thái thưa: “Thưa Bác, việc này quá lớn, cháu chưa làm nổi. Cháu cũng chưa biết gì về công tác tham mưu”. Bác ôn tồn giảng giải và căn dặn: “Chú chưa hiểu thì vừa làm, vừa học. Lúc đầu có khó khăn, nhưng quyết tâm thì khó mấy cũng làm được. Trong công việc, chú Văn (đồng chí Võ Nguyên Giáp) sẽ giúp. Chú hãy cùng anh em xây dựng ngành tham mưu vững mạnh”. Ngừng một lát, Bác nói tiếp: “Tình hình rồi đây sẽ còn nhiều khó khăn, gian khổ. Nhưng chúng ta nhất định sẽ khắc phục được và nhất định thắng lợi”.
Được sự động viên của Bác Hồ, đồng chí Hoàng Văn Thái đã nhận nhiệm vụ Tổng Tham mưu trưởng với tâm niệm “vừa làm, vừa học”. Phần sau trong lịch sử đã chứng tỏ tầm nhìn người vô cùng sáng suốt của Bác Hồ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng viết về Đại tướng Hoàng Văn Thái: “Anh là một cán bộ có đức độ, dũng cảm, nhiều sáng kiến, có tài năng tổ chức và có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, đặc biệt là tinh thần thương yêu đồng đội và cán bộ... người có công đầu trên bước đường đầu tiên xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Bộ Tổng Tham mưu”.
TRẦN ĐÌNH