Giữa tháng 4 vừa qua, “Diễn đàn Khởi nghiệp Nông nghiệp” do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Hồ Chí Minh tổ chức đã tạo sự chú ý cao. Số giấy mời do Ban tổ chức phát ra chỉ là 400 chiếc nhưng thực tế có khoảng hơn 500 khách đến tham dự, chủ yếu là thanh niên. Việc ấy có nghĩa, khởi nghiệp nông nghiệp đang thu hút sự quan tâm của đông đảo bạn trẻ tại thành phố náo nhiệt này.
Sức hút ấy đến từ những thuận lợi đặc biệt của ngành nông nghiệp TP Hồ Chí Minh. Hiện tại, ngành nông nghiệp thành phố chỉ đáp ứng 30% nhu cầu của người dân. Vì thế, dư địa phát triển nông nghiệp còn rất lớn. Trong khi đó, hai yếu tố quan trọng nhất của việc khởi nghiệp nông nghiệp là kỹ thuật và vốn đều đang được hỗ trợ tích cực. Về kỹ thuật, TP Hồ Chí Minh có các trung tâm về kỹ thuật nông nghiệp hàng đầu cả nước như: Trung tâm Công nghệ sinh học, Khu Nông nghiệp công nghệ cao… Về vốn, Chi cục Phát triển nông thôn TP Hồ Chí Minh (thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Hồ Chí Minh) đang có chính sách khuyến khích áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp tốt trong nông nghiệp và thủy sản trên địa bàn thành phố. Theo đó, ngân sách Nhà nước đầu tư 100% kinh phí điều tra cơ bản, khảo sát địa hình, phân tích mẫu đất, nước để xác định vùng sản xuất; hỗ trợ đào tạo, huấn luyện sản xuất (theo VietGAP); xúc tiến thương mại sản phẩm, hỗ trợ chi phí cấp chứng nhận VietGAP. Lĩnh vực rau, quả, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản được hỗ trợ theo nhiều mức, nhiều loại chi phí, mức cao nhất lên tới 5 tỷ đồng. Mới đây, UBND TP Hồ Chí Minh còn ban hành một quyết định riêng về hỗ trợ khởi nghiệp. Theo đó, các nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp và nhóm khởi nghiệp có dự án nông nghiệp ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trên địa bàn được hỗ trợ tối đa 70% kinh phí để triển khai, bao gồm các khâu tư vấn, thiết kế, chế tạo, chuyển giao kỹ thuật, đào tạo… nhưng không quá 300 triệu đồng cho mỗi dự án.
Sản xuất rau sạch ở Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: Trọng Cường
Ngoài những hỗ trợ từ ngân sách, hoạt động khởi nghiệp nông nghiệp tại TP Hồ Chí Minh còn nhận được sự quan tâm từ Quỹ Khởi nghiệp Việt Nam (SVF). Tại “Diễn đàn Khởi nghiệp Nông nghiệp”, bà Lê Hồng Minh, thành viên Hội đồng quản trị SVF cho biết, sắp tới quỹ sẽ hỗ trợ nhiều hơn nữa cho các startup nông nghiệp. Đối tượng SVF hỗ trợ là các thanh niên trẻ có ý tưởng khởi nghiệp với kế hoạch cụ thể, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khác muốn bắt tay vào nông nghiệp.
Hiện tại, TP Hồ Chí Minh là một trong các địa phương đang dẫn đầu về giá trị sản xuất trên mỗi héc-ta đất nông nghiệp. Năm 2016, tính trung bình cả nước, giá trị thu được trên mỗi héc-ta đất trồng trọt khoảng hơn 80 triệu đồng, trong khi giá trị này tại TP Hồ Chí Minh lên tới 400 triệu đồng. Cùng với việc khuyến khích khởi nghiệp nông nghiệp ứng dụng các công nghệ tiên tiến, TP Hồ Chí Minh còn mở rộng Khu Nông nghiệp công nghệ cao từ diện tích 200ha hiện tại lên mức 570ha vào năm 2020. Hơn nữa, theo mục tiêu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến năm 2020, thành phố sẽ có khoảng 1.500 doanh nghiệp nông nghiệp hoạt động. Kế hoạch này phụ thuộc khá lớn vào lực lượng thanh niên khởi nghiệp trong lúc lao động ngành này đang bị già hóa…
Đó là những điều kiện thuận lợi để các startup nông nghiệp phát triển. Tuy nhiên, để khởi nghiệp thành công, các startup ngành này vẫn đang gặp phải một số khó khăn như: Cách khởi nghiệp; cách ứng dụng các công nghệ tiên tiến để nâng cao chất lượng và năng suất; kêu gọi vốn đầu tư; xử lý kỹ thuật trồng, sản xuất nông sản; khả năng quảng bá, xúc tiến thương mại… Mặt khác, theo các chuyên gia, có đến 95% thất bại trong khởi nghiệp nông nghiệp xuất phát từ việc không sáng tạo được sản phẩm, dịch vụ mà thị trường cần.
Để vượt qua những khó khăn này, theo các chuyên gia, các startup nên tìm thị trường trước, sau đó mới tạo ra sản phẩm. Bản thân các sản phẩm cũng cần có sự khác biệt để khách hàng không thể chọn bất cứ sản phẩm của doanh nghiệp khác. Ngoài ra, startup nên tìm thị trường, đầu ra cho các sản phẩm tại nước ngoài trước, sau đó quay trở lại Việt Nam, vì như vậy cơ hội thành công sẽ cao hơn. Cùng đó, để khởi nghiệp thành công, các startup phải biết sở trường, thế mạnh của mình, bởi khi làm đúng sở trường sẽ tìm thấy nhiều yếu tố cộng hưởng. Nếu chưa đủ khả năng, các bạn trẻ cũng có thể bắt đầu từ quy mô rất nhỏ, chọn chiến lược giá hiệu quả, lợi thế cạnh tranh, như vậy chắc chắn sẽ thắng. Bên cạnh việc chọn đúng sản phẩm, dịch vụ, các startup cần phải nhạy bén, sáng tạo, nghiên cứu các thông tin liên quan đến khách hàng như hành vi, thói quen và mức độ, tần suất sử dụng... Nếu không đủ lực, kinh nghiệm khi khởi nghiệp thì nên tham gia vào chuỗi giá trị ở những công đoạn được xem là thế mạnh của mình.
HỮU BẰNG