Sinh năm 1984, Tiến sĩ Trần Xuân Bách, giảng viên tại Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội, đã trở thành gương mặt trẻ nhất trong số 683 người được công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh phó giáo sư năm 2016. Trần Xuân Bách có được học hàm ấy và rất nhiều những giải thưởng danh giá trong và ngoài nước không chỉ vì những nỗ lực phấn đấu. Đó còn là tình yêu với sự nghiệp truyền bá tri thức. Anh cho biết: “Qua từng bài giảng, điều tôi nung nấu là có thể khơi gợi lòng tự hào, nuôi dưỡng tình yêu với nghề, giúp các bạn trẻ xác định lý tưởng sống, phấn đấu và say mê trong học tập”.
10 năm đứng trên bục giảng, PGS, TS Trần Xuân Bách luôn mong muốn hướng dẫn và giúp đỡ thế hệ trẻ theo đuổi ước mơ nghiên cứu và khám phá y học ngay từ những năm đầu của chương trình đào tạo. Đến hiện tại, anh đã hướng dẫn nhiều học viên cao học và nghiên cứu sinh bảo vệ luận án thành công tại Trường Đại học Y Hà Nội, Đại học Tếch-dát (Texas)-Mỹ, Đại học Kỹ thuật Quin-xlen (Queensland) - Ô-xtrây-li-a (Australia)… Nhờ lòng nhiệt tình và phương pháp làm việc khoa học của PGS, TS Trần Xuân Bách, nhiều học viên cao học và sinh viên đại học đã có các đề tài nghiên cứu chất lượng cao và đoạt nhiều giải thưởng về khoa học-công nghệ tại các Hội nghị Khoa học-Công nghệ Tuổi trẻ Việt Nam và Giải thưởng Tài năng khoa học trẻ Việt Nam do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức…
PGS, TS Trần Xuân Bách trong một lần thăm các hộ gia đình vùng núi ở Yên Bái tại chương trình can thiệp nâng cao sức khỏe sinh sản ở miền núi. Ảnh do nhân vật cung cấp
PGS, TS Trần Xuân Bách sinh ra và lớn lên tại Hà Nội. Tốt nghiệp chuyên Toán-Tin Trường THPT Chuyên Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, anh đã quyết tâm lựa chọn và say mê với lĩnh vực y tế công cộng. Năm 2006, sau khi tốt nghiệp thủ khoa Trường Đại học Y tế công cộng, Trần Xuân Bách trở thành giảng viên của Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội. Năm 2012, anh tốt nghiệp xuất sắc với điểm trung bình tuyệt đối chuyên ngành Kinh tế y tế-Chính sách y tế tại Trường Đại học An-bơ-ta (Alberta), Ca-na-đa (Canada) với luận án tiến sĩ nghiên cứu “Chi phí, hiệu quả của kết hợp điều trị kháng vi-rút và điều trị duy trì methadone cho các bệnh nhân HIV/AIDS nghiện chất dạng thuốc phiện”. Từ đó đến nay, Trần Xuân Bách vẫn tiếp tục dành nhiều tâm huyết cho hướng nghiên cứu về đánh giá kinh tế, phân tích dự báo xác định các can thiệp y tế có tính chi phí, hiệu quả cao… Các nghiên cứu của anh tiến hành tập trung vào những vấn đề bức xúc của xã hội trong từng giai đoạn như: HIV/AIDS, nghiện chất ma túy, rượu, hút thuốc lá, vệ sinh an toàn thực phẩm, béo phì và phòng, chống bệnh mạn tính… Theo Trần Xuân Bách, việc mở rộng các chương trình phòng, chống HIV/AIDS có thể góp phần khống chế sự lây lan của dịch HIV, giảm các tổn thất về sức khỏe quần thể và gánh nặng với hệ thống y tế cũng như các tác động kinh tế-xã hội khác. Trong khi đó, ở Việt Nam, nguồn kinh phí của các chương trình này phụ thuộc tới hơn 80% vào viện trợ quốc tế. Khi nguồn viện trợ bị giảm, thách thức đặt ra với hệ thống y tế là cần phải kịp thời xác định các giải pháp để duy trì và bảo đảm hiệu quả, tính bền vững của các chương trình can thiệp. Vì thế, các nghiên cứu của anh tập trung xác định ba nhóm giải pháp chính nhằm giảm chi phí, tăng cường hiệu suất của hệ thống y tế và đặc biệt huy động nguồn lực đầu vào.
Cùng công việc nghiên cứu, Trần Xuân Bách còn hoàn thành bậc sau tiến sĩ tại Trường Đại học Giôn Hốp-kin (Johns Hopkins), trường y khoa danh tiếng hàng đầu của Mỹ và cũng là của thế giới. Từ đó, anh tham gia giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu sinh và học viên tại nhiều trường đại học lớn trên thế giới như: Trường Đại học Giôn Hốp-kin, Trường Đại học Tếch-dát, Trường Đại học Kỹ thuật Quin-xlen, Trường Đại học An-bơ-ta… Cũng thời gian này, Trần Xuân Bách được chọn là Lãnh đạo trẻ về Y tế khu vực châu Á của Hội đồng các Viện hàn lâm quốc tế (IAP). Năm 2015, anh tham gia giảng dạy Chương trình Lãnh đạo trẻ về Y tế thế giới của Viện Hàn lâm Y học Niu Y-oóc (New York) và IAP… PGS, TS Trần Xuân Bách đã xuất bản hơn 60 bài báo trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín.
Là giảng viên, PGS, TS Trần Xuân Bách luôn xác định kết hợp nghiên cứu khoa học và đào tạo chuyên sâu nhằm cung cấp cho người học những hiểu biết và kỹ năng cần thiết, chủ động khai thác những giá trị khoa học quốc tế, vận dụng thích hợp và hài hòa với thực tế của Việt Nam. Với chuyên môn vững vàng và lòng tận tâm, anh được các sinh viên mến mộ, được Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội trao Thư khen dành cho “Giảng viên được nhiều sinh viên bình chọn” năm học 2014-2015.
NGUYỄN QUỐC ANH