Liên miên hội sách

Mới nhất, Hội sách Thiếu nhi Hà Nội hè 2017 được khai mạc vào ngày 1-6, kéo dài đến hết ngày 7-6 tại Phố Sách Hà Nội. Hội sách do Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội, phối hợp với UBND quận Hoàn Kiếm tổ chức, nhằm tạo ra một điểm hẹn văn hóa cho thiếu niên, nhi đồng Thủ đô.

Trên địa bàn Hà Nội, kể từ khi Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 284/QĐ-TTg (ngày 24-2-2014) lấy ngày 21-4 hằng năm là “Ngày Sách Việt Nam”, liên tiếp những hội sách lớn đã được mở ra. Năm 2014, khi lần đầu tiên được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 60 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, Hội sách Hà Nội 2014 với chủ đề “Thành phố vì hòa bình” do Sở Thông tin và Truyền thông tổ chức đã tạo được tiếng vang, tạo tiền đề quan trọng cho hội sách năm 2015.

leftcenterrightdel
Một góc Hội sách Hà Nội 2017. 
Năm 2015, Hội sách Hà Nội trở lại với chủ đề: “Sách và Di sản”. Hàng vạn lượt người đã tham gia, hội sách đạt doanh thu hơn 6 tỷ đồng, tăng 12% so với Hội sách Hà Nội 2014.

Năm 2016, Hội sách Hà Nội 2016 được tổ chức với chủ đề “Sách và Hội nhập”. Hội sách có sự góp mặt của 46 đơn vị xuất bản nổi tiếng trong nước và 20 nhà xuất bản, các đơn vị phát hành nổi tiếng nước ngoài như: Cambridge, Oxford (Anh), Copperath (Đức), Glanat (Pháp), Susseaeta (Tây Ban Nha), Graph-Art (Hung-ga-ri), Japan UNI Agency, Frobel-kan (Nhật Bản), Zikrrul (In-đô-nê-xi-a), Kyowon (Hàn Quốc)… Trong khuôn khổ Hội sách Hà Nội 2016, nhiều hoạt động phong phú mang ý nghĩa xã hội cũng được tổ chức như: Trao giải cuộc thi “Đại sứ Văn hóa đọc Thủ đô 2016”, chiếu phim tài liệu nghệ thuật giới thiệu các di sản văn hóa phi vật thể của Hà Nội, phát một số chương trình tọa đàm ngoại cảnh tiếng Anh theo chủ đề “Hà Nội trong mắt người nước ngoài”… Theo Ban tổ chức, trong 5 ngày diễn ra Hội sách Hà Nội 2016, các đơn vị đã thu về hơn 7 tỷ đồng.

Năm 2017, Hội sách Hà Nội với chủ đề “Sách và sự phát triển tri thức cộng đồng” đã thu hút sự tham gia của 80 đơn vị xuất bản và phát hành. Tại hội sách có gần 40.000 đầu sách được giới thiệu và 20 sự kiện được tổ chức. Trong đó, đặc biệt là sự kiện giới thiệu tác phẩm “Đường Kách mệnh” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sau 5 ngày hội sách, theo thống kê của Ban tổ chức, tổng doanh thu của các đơn vị đạt hơn 11 tỷ đồng.

Ngoài Hội sách Hà Nội được tổ chức đều đặn qua các năm, trên mảnh đất Thủ đô còn có các hội sách khác như: Hội sách Xuân, Hội sách mùa Thu, Hội sách cũ Hà Nội, Phố Sách…

Hội nhiều nhưng sách vẫn ít

Nhận được sự quan tâm, đầu tư của các cơ quan chức năng, sự tham gia nhiệt tình của các đơn vị xuất bản và sự ủng hộ của người dân, các hội sách đang thực sự trở thành không gian văn hóa nhiều ý nghĩa đối với người dân Thủ đô. Tuy nhiên, trên thực tế, việc đọc sách vẫn chưa phải là lựa chọn của đại đa số và sách bán chạy lại không nằm trong loại sách tri thức.

Theo thống kê của Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông, năm 2016, tổng số sách xuất bản là 30.000 đầu sách (với 400 triệu bản in). Trong đó, sách giáo khoa phổ thông dù chỉ chiếm số lượng 642 đầu sách nhưng có tới 370 triệu bản in. Như vậy, các loại đầu sách khác chỉ là 30 triệu bản in. Chia số bản in này cho hơn 90 triệu dân, so sánh với thế giới, mới thấy con số trung bình sách/người dân của ta còn quá “khiêm tốn”. Ở những quốc gia đọc sách hàng đầu thế giới như Pháp, Nhật Bản, I-xra-en (Israel)… trung bình mỗi người dân đọc từ 20 cuốn sách/năm. Ở một số nước trong khu vực Đông Nam Á, trung bình người dân cũng đọc sách nhiều hơn ta rất nhiều: Xin-ga-po (Singapore)-14 cuốn/năm, Ma-lai-xi-a (Malaysia)-10 cuốn/năm...

Vấn đề của “văn hóa đọc” không chỉ nằm ở số lượng sách/người dân mà còn là chất lượng sách. Những cuốn sách bán chạy tại các hội sách chủ yếu mang tính chất giải trí thông thường, ít có giá trị tinh thần hoặc kiến thức. Các sách có giá trị, đạt giải thưởng quốc tế thường bị tồn kho và phải bán giảm giá để thanh lý. Thực trạng này khiến không ít nhà xuất bản, vì doanh thu, đã phải chấp nhận chạy theo dòng sách giải trí phục vụ phần đông nhu cầu của độc giả.

Trên thực tế, những hội sách được tổ chức tại Hà Nội trong những năm qua đã tạo nên những không gian văn hóa quan trọng, góp phần đẩy mạnh “văn hóa đọc”. Tuy nhiên, để xây dựng một nền “văn hóa đọc” bền vững, cần tạo dựng thói quen đọc sách từ trong mỗi cá nhân, mỗi gia đình và từng trường học. Và điều quan trọng hơn, là sự định hướng bạn đọc đến với những tác phẩm thực sự có giá trị. Để làm được điều ấy, cần sự chung tay của rất nhiều cơ quan, ban ngành, từ ngành giáo dục đến văn hóa, thông tin, thương mại… và đặc biệt là ý thức của chính độc giả.

Bài và ảnh: TƯỜNG VI