Đó là một trong những lý do khiến nhiều người dân Thủ đô tận dụng các không gian có thể để trồng rau như: Sân nhà, sân thượng, ban công, gốc cây, vỉa hè, bờ sông… Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu của người dân, TP Hà Nội đang phấn đấu đến năm 2020, sẽ có hơn 16.000ha diện tích sản xuất rau an toàn.
Hơn 5.000ha rau an toàn đã được chứng nhận
Lâu nay, đa phần người dân Hà Nội thường có thói quen mua rau ở các chợ cóc, chợ tạm, ngõ, ngách hay các cửa hàng nhập rau từ các chợ đầu mối về, còn số người vào siêu thị để mua rau thường xuyên là chưa nhiều. Vậy rau ở chợ có bảo đảm an toàn hay không?
Chúng tôi đem câu hỏi mà nhiều người băn khoăn này hỏi TS Nguyễn Duy Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội thì được ông khẳng định: Rau tiêu thụ trên địa bàn Hà Nội cơ bản là bảo đảm an toàn. Bởi qua số liệu phân tích từ 300 đến 1.000 mẫu rau lấy từ các vùng trồng rau trên địa bàn hàng năm cho thấy, chỉ có 1-2% số mẫu có chỉ số dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng tối đa cho phép. Đến nay, Hà Nội đã có hơn 5.000ha diện tích sản xuất rau an toàn được chứng nhận, tập trung ở 22 quận, huyện, thị xã trên địa bàn. Tỷ lệ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học, thảo mộc trong sản xuất rau đang ngày càng tăng lên (hiện đạt khoảng 60%).
Cánh đồng rau an toàn ở xã Vân Nội, huyện Đông Anh.
Đến xã Vân Nội, huyện Đông Anh, TP Hà Nội, chúng tôi thực sự ngạc nhiên về sự chuyên nghiệp hóa trên những cánh đồng rau ở đây. Trước tiên là hệ thống kênh mương thủy lợi được xây dựng kiên cố, sạch sẽ. Rất nhiều ruộng rau được che chắn bằng mái vòm ni-lông, nhà lưới, thỉnh thoảng lại có một vài khu vực rau an toàn làm mô hình trình diễn việc sử dụng phân bón mới… Đặc biệt, gia đình anh Trần Văn Nhị ở xóm Đầm là một trong những hộ đầu tiên ở xã Vân Nội đầu tư lắp đặt nhà lưới và hệ thống tưới tiêu tự động rất hiện đại để sản xuất rau sạch theo tiêu chuẩn công nghệ của I-xra-en. Chính quyền địa phương, các hợp tác xã cùng người nông dân ở đây đang có nhiều giải pháp để giữ gìn và phát triển thương hiệu rau an toàn Vân Nội đã được gây dựng hơn 10 năm qua.
Trao đổi với chúng tôi, bà Trần Thị Như, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã Dịch vụ thương mại rau an toàn Đầm Vân Trì (xã Vân Nội) cho biết: Hợp tác xã này chuyên sản xuất và tiêu thụ rau an toàn với 179 thành viên là các hộ gia đình trên địa bàn. Trung bình mỗi tháng một lần, cán bộ của Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội và 10 xã viên của hợp tác xã được phân công theo dõi đều đi kiểm tra quá trình sản xuất rau an toàn của bà con như: Ghi chép loại rau, ngày trồng, nhật ký lịch trình bơm thuốc, chủng loại thuốc bảo vệ thực vật, liều lượng, thời gian được thu hoạch của rau. Thỉnh thoảng bà con cũng được tập huấn về kỹ thuật trồng trọt, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, cách pha thuốc để bảo đảm an toàn, thời gian sử dụng… Hằng năm, các chuyên gia về kiểm tra chất lượng rau, lấy mẫu phân tích dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tồn dư trong rau, chất lượng đất, nước, vệ sinh môi trường đồng ruộng.
Theo Chi cục Bảo vệ thực vật TP Hà Nội, mỗi ngày thành phố tiêu thụ khoảng 3.000 tấn rau của các vùng tập trung như: Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn, Bắc Từ Liêm, Long Biên, Gia Lâm, Đan Phượng, Hoài Đức, Phúc Thọ, Thanh Trì… và nhập thêm rau của một số tỉnh lân cận như Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Hải Dương. Nhiều cánh đồng rau an toàn ở Hà Nội đã đạt giá trị hơn 1 tỷ đồng và rất nhiều cánh đồng đạt hơn 500 triệu đồng từ sản xuất rau an toàn.
Cần phát triển mạnh hệ thống bán lẻ
Mặc dù đã có tới hàng nghìn héc-ta diện tích sản xuất, nhưng rau an toàn hiện chủ yếu được nhập vào các siêu thị, bếp ăn tập thể của các khu công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp, trường học, còn lại số ít người dân bán tại các chợ đầu mối trên địa bàn. Sở dĩ nhiều người vẫn nghi ngờ rau không an toàn vì có quá ít điểm bán lẻ rau an toàn khiến người dân rất thiếu thông tin về nguồn gốc xuất xứ của rau. Thực tế cũng có một số nơi đã được Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội cấp giấy chứng nhận bảo đảm an toàn, nhưng vì không được tiêu thụ theo chuỗi hệ thống riêng nên người dân đành đem ra chợ đầu mối bán như các loại rau không rõ nguồn gốc. Đó là những thiệt thòi khiến người sản xuất không bán được đúng giá trị của rau an toàn mà người tiêu dùng thì vẫn lo ngại sự nhập nhằng giữa rau an toàn và không an toàn.
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và tạo được niềm tin của người tiêu dùng về rau an toàn, theo Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật TP Hà Nội, cơ quan quản lý nhà nước cần có những quy định nghiêm ngặt về kiểm soát nguồn gốc xuất xứ rau, về chất lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường. Đồng thời cũng phải có chế tài xử lý nghiêm khắc đối với những đơn vị vi phạm các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm, đặc biệt là những nơi có mẫu rau vượt quá ngưỡng cho phép về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Bên cạnh đó, TP Hà Nội cũng cần có những chính sách phù hợp để hỗ trợ người sản xuất trong khâu tiêu thụ, mở rộng hệ thống bán lẻ rau an toàn trên khắp địa bàn thành phố để người dân tiếp cận được dễ dàng, thuận lợi hơn.
Được biết, mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, diện tích sản xuất rau an toàn của TP Hà Nội sẽ đạt 16.267,7ha (bao gồm các vùng chuyên canh và các vùng phân tán do nông dân trồng tự phát). Đồng thời, phấn đấu tất cả các mẫu rau phân tích hàng năm đều có chỉ số dư lượng thuốc bảo vệ thực vật ở ngưỡng an toàn.
Bài và ảnh: MINH THÀNH