Sự bứt phá ngoạn mục

Xuất phát điểm chậm hơn so với các ứng cử viên khác, lại không có nhiều nổi bật trong những lần tranh luận, song bà Audrey Azoulay đã ngoạn mục vượt qua 8 ứng cử viên sau 5 vòng bỏ phiếu trong cuộc đua giành chức Tổng giám đốc UNESCO cho nhiệm kỳ 4 năm tới (2017-2021). Đây là lần thứ hai trong lịch sử, Tổng giám đốc UNESCO là người Pháp. Trước đó, ông Rene Maheu từng nắm vị trí này trong giai đoạn 1961-1974.

Sinh ra trong một gia đình Do Thái ở Essaouira (Maroc), có cha là cố vấn cho nhà vua Maroc và mẹ là một văn sĩ, bà Azoulay nhận bằng thạc sĩ quản trị tại Trường Đại học Paris Dauphine, sau đó tiếp tục theo học tại Trường Khoa học Chính trị Paris Sciences Po và Trường Hành chính Quốc gia Pháp (ENA). Dưới thời Tổng thống Francois Hollande, bà từng là Tổng giám đốc Trung tâm Điện ảnh Quốc gia (CNC), sau đó đảm nhiệm vị trí Bộ trưởng Bộ Văn hóa Pháp vào năm 2014. Trong nhiệm kỳ hơn một năm làm Bộ trưởng, bà Azoulay tăng ngân sách cho Bộ Văn hóa sau nhiều năm cắt giảm sâu, thông qua Luật Sáng tạo và Di sản nhằm bảo đảm tự do nghệ thuật và bảo vệ hàng loạt di tích lịch sử của Pháp. “Bà ấy là một người phụ nữ tài giỏi và sôi nổi, một người bạn của các nghệ sĩ và sự sáng tạo”, Frederique Bredin, Chủ tịch CNC đã từng nhận xét về bà như vậy.

leftcenterrightdel
Tân Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay.  Ảnh: AP 
Việc bà Azoulay chiến thắng trong cuộc đua giành ghế Tổng giám đốc UNESCO được xem là một bất ngờ lớn bởi so với ông Hamad ben Abdulazizal-Kawari, ứng cử viên đến từ Qatar, bà Azoulay tham gia tranh cử muộn hơn tương đối nhiều và trong suốt 4 vòng bầu cử trước đó, bà Azoulay luôn ít phiếu hơn ông Kawari. Trong khi đó, ông Kawari là ứng cử viên đã vận động sớm nhất, từ cách đây 2 năm và chính phủ Qatar cũng đã đầu tư rất nhiều cho công tác vận động hậu trường.

Chiến thắng ngoạn mục của bà Audrey Azoulay được giới phân tích mổ xẻ rằng, trước hết bà được hưởng lợi nhờ vào gia thế của mình cũng như từ các mâu thuẫn hiện nay trong thế giới Arab. Cụ thể, ngay sau khi để thua bà Audrey Azoulay, ứng cử viên của Ai Cập là bà Khattab đã tuyên bố ủng hộ ứng cử viên Pháp, kéo theo đó là nhiều lá phiếu khác của thế giới Arab, nhất là các nước vốn đang có căng thẳng ngoại giao với Qatar trong vài tháng qua. Chính điều này đã tước đi cơ hội chiến thắng của ông Kawari. Thêm vào đó, bản thân cựu Bộ trưởng Văn hóa Qatar Kawari cũng từng bị Viện Simon Wiesenthal Europe phản đối vì cho rằng ông có những phát ngôn bài Do Thái.

Thách thức lịch sử

Bà Audrey Azoulay nhậm chức Tổng giám đốc UNESCO trong thời điểm UNESCO đang phải đối mặt với “những thách thức lịch sử”. Chỉ một ngày trước khi danh tính tân Tổng giám đốc UNESCO được công bố, Mỹ và Israel đã tuyên bố rút khỏi UNESCO với cáo buộc thiếu tính minh bạch trong hoạt động tài chính. Theo AP, Mỹ là nước cung cấp 1/5 nguồn quỹ tài trợ cho UNESCO, nhưng đã bị đình trệ từ năm 2011 khi UNESCO chấp nhận Palestine làm thành viên.

Trước quyết định trên của Mỹ và Israel, bà Audrey Azoulay lên tiếng kêu gọi các quốc gia thành viên cần phải “tham gia”, thay vì “rời bỏ” tổ chức này trong giai đoạn khủng hoảng. “Trong thời điểm khủng hoảng này, tôi tin rằng chúng ta phải đầu tư vào UNESCO nhiều hơn, để hỗ trợ, củng cố, cải cách và không rời bỏ nó... Điều đầu tiên tôi sẽ làm là khôi phục sự tín nhiệm, giành lại lòng tin của các thành viên và hiệu quả trong hành động của tổ chức”, AFP dẫn lời bà Audrey Azoulay.

Công bố kế hoạch hành động trong nhiệm kỳ 4 năm tới, bà Audrey Azoulay cho biết, bà sẽ tăng cường hoạt động của UNESCO trong lĩnh vực giáo dục, lĩnh vực mà bà cho là “chất xúc tác của sự phát triển và bình đẳng nam nữ”. Bà cũng cam kết sẽ tái lập tham vọng văn hóa của UNESCO, biến tổ chức này thành một nhân tố tham chiếu đối với sự phát triển bền vững, đồng thời kêu gọi thêm những nguồn đóng góp. Điều này đòi hỏi UNESCO phải “hành động khẩn trương hơn, với một phương pháp quản lý minh bạch, dễ hiểu và hiệu quả”. Giới quan sát nhận định, tân Tổng giám đốc là người có tầm nhìn, có khả năng kết nối với các tổ chức quốc tế và các nhà tài trợ, UNESCO sẽ sớm vượt qua được những khó khăn về tài chính hiện nay sau khi Mỹ rút khỏi tổ chức này.

TÙNG LÂM