Chuyển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp

Với mục tiêu thúc đẩy các hoạt động kinh doanh diễn ra ngày càng phát triển và minh bạch hơn, Nhà nước khuyến khích các hộ kinh doanh cá thể đủ điều kiện tiến hành chuyển đổi thành doanh nghiệp. Việc chuyển đổi này mang nhiều lợi ích cho các hộ kinh doanh cá thể như: Lợi ích về tín dụng, mặt bằng sản xuất, sự hỗ trợ của các hiệp hội nghề nghiệp, tư cách pháp nhân trong các giao dịch dân sự, thuê lao động. Hộ kinh doanh cá thể khi trở thành doanh nghiệp sẽ có quyền tiếp cận với thị trường nước ngoài một cách hợp pháp hơn; có quyền thành lập các chi nhánh; có khả năng huy động các nguồn vốn cổ phần; tiếp cận được với những ưu đãi đầu tư của Nhà nước… Chuyển đổi thành doanh nghiệp, các hộ kinh doanh cá thể có cơ hội thuận lợi hơn trong việc mở rộng quy mô, địa bàn hoạt động, thị trường cũng như cơ hội tiếp cận mặt bằng sản xuất - kinh doanh, tín dụng, đất đai. Việc đăng ký kinh doanh dưới hình thức doanh nghiệp cũng tăng tính minh bạch, thúc đẩy hoạt động sản xuất - kinh doanh theo quy mô lớn hơn, giúp doanh nghiệp trụ vững và nắm bắt cơ hội kinh doanh trong bối cảnh hội nhập. Nhà nước sẽ thuận lợi hơn trong việc quản lý hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, cho đến nay, việc chuyển đổi vẫn chậm do những e ngại về thủ tục hành chính, kiểm tra, thanh tra, chi phí vận hành doanh nghiệp… Hộ kinh doanh có ưu thế các thủ tục, giấy tờ pháp lý đơn giản, nộp thuế khoán, bộ máy quản lý gọn nhẹ... phù hợp với quy mô kinh doanh nhỏ. Khi chuyển đổi thành doanh nghiệp, có thể xuất hiện các rủi ro làm gia tăng chi phí hoạt động, chi phí tuân thủ pháp luật do cơ cấu vận hành thay đổi, hệ thống sổ sách kế toán theo quy chuẩn, các quy trình quản lý cần được kiện toàn bài bản hơn nhằm bảo đảm tính minh bạch; nghĩa vụ thuế cũng chuyển từ nộp thuế khoán sang thuế thu nhập doanh nghiệp với thuế suất 20%; phải đóng bảo hiểm cho người lao động… Một trong những cái khó của các cơ sở kinh doanh khi lên doanh nghiệp là họ không hợp thức được hàng hóa mua vào (từ các hộ kinh doanh nhỏ lẻ ở chợ) bằng các hóa đơn để được tính vào chi phí hợp lý nhằm khấu trừ khi tính thuế. Bên cạnh đó, khi chuyển đổi thành doanh nghiệp, người kinh doanh phải có hệ thống sổ sách kế toán, phải trả lương cho nhân viên kế toán.

Hộ kinh doanh cá thể đang được khuyến khích trở thành doanh nghiệp tư nhân. Ảnh: VŨ HOÀI 

Còn ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thì cho rằng, muốn chuyển đổi thành mô hình doanh nghiệp, phải đơn giản hóa thủ tục hành chính đối với việc thành lập và vận hành doanh nghiệp, nhất là đối với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và siêu nhỏ. Cần có các chính sách hỗ trợ về thuế và tín dụng.

Một số ý kiến cho rằng, cần tiến hành phân loại, đánh giá tình hình hoạt động của hộ cá thể, xây dựng chính sách đối với hộ kinh doanh khi chuyển đổi thành doanh nghiệp theo hướng vừa bảo đảm lợi ích của cả Nhà nước và doanh nghiệp, đủ sức mạnh lôi cuốn, thủ tục đơn giản, dễ tuân thủ, đồng thời có kế hoạch, giải pháp cụ thể hỗ trợ trong quá trình thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ kinh doanh cá thể trong quá trình chuyển đổi thành doanh nghiệp. Chẳng hạn, áp dụng chính sách thuế dễ thực hiện, tần suất nộp ít hơn, rút gọn thủ tục nộp thuế và sửa đổi, bổ sung các quy định về bảo hiểm cho người lao động…

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, VCCI, việc chuyển đổi hộ kinh doanh cá thể thành doanh nghiệp phải dựa trên nội lực tự thân của họ, phải tạo điều kiện cho họ thực sự mong muốn chuyển thành doanh nghiệp. Nên miễn hoặc giảm phí, lệ phí, thuế cho các hộ kinh doanh lên thành doanh nghiệp, từ đó để kích thích chuyển đổi và cũng để bù đắp các khó khăn ban đầu khi họ mới làm quen mô hình doanh nghiệp. Đặc biệt, cần hỗ trợ thủ tục hành chính trong quá trình họ chuyển từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp...

NGUYỄN DUY TUÂN