Đợi ngày “bơi ra biển lớn”!

“Cơn lốc” sính ngoại

Sự “đổ bộ” của thời trang thế giới vào Việt Nam là một quá trình kéo dài nhiều thập niên qua, tuy nhiên, trong khoảng 5 năm trở lại đây, nó mới thực sự trở thành “cơn lốc”. Nguyên nhân cơ bản của hiện trạng này là sự xuất hiện của ngày càng nhiều các hãng thời trang bình dân nước ngoài.

Cách đây chưa lâu, ngay ngày đầu khai trương tại TP. Hồ Chí Minh, Zara, một hãng thời trang bình dân của Tây Ban Nha, đã gặt hái doanh thu xấp xỉ 5,5 tỷ đồng. Thành công của Zara đã trở thành “động lực” để các hãng thời trang bình dân khác “xông đất” Việt Nam. Đó là cuộc khai trương hoành tráng của hãng H&M. Và trong tương lai chắc chắn sẽ là Forever 21 và nhiều hãng khác.

Trước khi Zara chính thức vào Việt Nam, người tiêu dùng trong nước đã rất quen thuộc với khoảng 200 thương hiệu thời trang quốc tế, từ cao cấp (như Louis Vuitton, Dior, Gucci, Versace, Givenchy…) đến trung cấp (Mango, GAP, Topshop, Giordano…). Trong đó, đặc biệt, Mango, Old Navy, GAP... là những thương hiệu được yêu thích và chiếm vị trí ổn định trên thị trường thời trang Việt.

Sự thành công của Zara không phải là điều đáng ngạc nhiên. Bởi lẽ, nhiều năm qua, người tiêu dùng Việt Nam đã quá quen thuộc với thương hiệu này. Trong khi, trước đây để sở hữu những món đồ của Zara, người tiêu dùng phải mua tại nước ngoài hoặc đặt hàng online với vô số rủi ro. Vì thế, khi mở cửa hàng lớn giữa trung tâm thương mại bậc nhất TP.Hồ Chí Minh, Zara đã thu hút đông đảo các tín đồ thời trang đến “sờ” tận tay. Sức hút của thương hiệu thời trang đến từ Tây Ban Nha còn ở sự xuất hiện liên tục của các mẫu mới. Zara được giới thời trang quốc tế mệnh danh là “mì ăn liền”. Để liên tục có những mẫu mới, hai tuần một lần, các cửa hàng của Zara gửi phản hồi của khách về trung tâm phân tích dữ liệu của hãng đặt tại trụ sở chính Cube, Tây Ban Nha. Ngay lập tức, 300 nhà thiết kế liền cho ra đời những mẫu mới đáp ứng đúng nhu cầu của khách hàng khắp thế giới. Hai tuần sau, chuỗi của hàng trên toàn cầu sẽ có hàng loạt mẫu mới với  số lượng đặc biệt có hạn. “Tuổi đời” của nhiều mẫu mới chỉ tồn tại trong khoảng một tuần. Những mẫu nào không bán chạy lập tức bị “hạ bệ” và thay thế bằng những thiết kế mới. Chiến thuật tăng tốc vòng đời sản phẩm của Zara liên tục khuyến khích khách trở lại cửa hàng thường xuyên, đáp ứng tâm lý không thích đụng hàng và sợ sản phẩm bị bán hết. Chiến thuật này đang tỏ ra đặc biệt thành công. Dù chỉ là một hãng thời trang bình dân nhưng Zara đang khiến nhiều “đại gia” thời trang thế giới phải lo lắng.

Sức hút của Zara còn đến từ những chương trình giảm giá liên tục diễn ra. Xuất hiện thị trường Việt Nam mới hơn một năm nhưng không dịp lễ, tết nào là hãng thời trang Tây Ban Nha này không làm các tín đồ thời trang không “phát cuồng” vì những món đồ “siêu rẻ”, thậm chỉ rẻ hơn nhiều so với hàng dệt may trong nước khi giảm giá tới 70%.

Công thức xâm nhập thị trường, giành thị phần của Zara cũng là công thức chung của các hãng thời trang quốc tế khác khi vào Việt Nam. Đây là một tín hiệu đáng mừng đối với các tín đồ thời trang nhưng lại vừa đáng lo, lại vừa tốt cho doanh nghiệp may mặc Việt Nam.

Về nỗi lo, khi những trang phục có giá bình dân, lại mang mác ngoại ồ ạt xâm nhập vào thị trường nội địa, muốn hay không thì thị phần của các doanh nghiệp thời trang Việt cũng sẽ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, ở mặt tích cực, khi phải chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ của các hãng thời trang nước ngoài ngay trên “sân nhà”, dù muốn hay không, để giữ được thị phần, các hãng thời trang trong nước sẽ phải đầu tư nhiều hơn cho khâu sáng tạo và chính sách bán hàng. Để có thể cạnh tranh sòng phẳng, hàng thời trang trong nước ít nhất phải tương đương với thời trang nước ngoài từ phong cách, tính thẩm mỹ, chất lượng, khả năng ứng dụng và đặc biệt là cần marketing hiện đại. Đây được coi là một động lực để các hãng thời trang Việt Nam đổi mới bộ máy thương hướng tinh gọn và hiệu quả.

“Bơi ra biển lớn”

Thời trang Việt Nam đang chịu tác động mạnh mẽ bởi sự xâm nhập của các hãng thời trang quốc tế. Tuy nhiên, ở chiều hướng ngược lại, trong nhiều năm qua, thời trang Việt cũng đang dần có những hình thức tiếp cận thị trường thế giới bằng nhiều con đường khác nhau và đều gặt hái thành công.

Trong đó, trước tiên là sự lớn mạnh của đội ngũ thiết kế thời trang. Sau “người mở đường” Minh Hạnh, hàng loạt những cái tên như: Quỳnh Paris, Lý Quý Khánh, Phương My, Lý Giám Tiền, Lê Việt Quang... đã vang lên ở nhiều tuần lễ thời trang nổi tiếng tại các kinh đô thời trang của thế giới. Quỳnh Paris và Lý Quý Khánh từng tham dự Tuần lễ thời trang New York Xuân- Hè 2015. Lý Giám Tiền từng góp mặt tại New York Couture Fashion Week. Phương My là NTK nước ngoài duy nhất trình diễn tại Tuần lễ thời trang Hàn Quốc 2015. Cô cũng là NTK Việt Nam duy nhất tham gia F1 Grand Prix Singapore và Tuần lễ thời trang châu Á The Mercedes Benz STYLO tại Malaysia. NTK Nguyễn Quang Việt liên tục có mặt tại Tuần lễ thời trang London và anh đã trở thành thành viên chính thức của Hiệp hội thời trang London... Những sáng tạo của các NTK Việt luôn mang tính ứng dụng cao trong đời sống hàng ngày. Điều đó giúp các mẫu thiết kế của họ nhận không ít lời khen ngợi từ đồng nghiệp quốc tế. Mẫu thiết kế của Quỳnh Paris được nữ diễn viên nổi tiếng Blance Blanco chọn mặc khi trình diễn trên thảm đỏ lễ trao giải Oscar lần thứ 87. Thương hiệu Vietinio của Nguyễn Quang Việt có cửa hàng trưng bày ở London. Các mẫu thiết kế của Phương My có mặt tại các cửa hàng ở nhiều nước trên thế giới như: Nass Boutique ở Kuwait, My Beautiful Dressing ở Pháp, Soon Lee, GNOSSEM, Argent Asia shop ở Singapore…Đặc biệt, mới đây, NTK Nguyễn Công Trí đã gây chú ý khi được hai ngôi sao âm nhạc quốc tế là Rihanna và Katy Perry đặt hàng trang phục cho những sự kiện và tour diễn thế giới của họ.

Sự hội nhập của thời trang Việt Nam còn thể hiện tại các sự kiện thời trang được tổ chức trong nước. Trong đó, Tuần lễ thời trang Việt Nam (VIFW) đã trở thành một sự kiện mang tính quốc tế, đánh dấu tên tuổi ngành thời trang Việt trên bản đồ thời trang thế giới. VIFW đã thu hút được sự tham gia của nhiều NTK, thương hiệu thời trang danh tiếng đến từ các quốc gia có nền công nghiệp thời trang phát triển hàng đầu thế giới như: Antonio Grimaldi (Italia), On Aura Tout Vu, Defined Moment, Atelier Chardon Savard (Pháp), ISSUE (Thái Lan), Frederick Lee (Singapore), Somarta (Nhật Bản)... Cùng đó là những tạp chí về thời trang danh tiếng nhất thế giới như: Vogue Italia, Vogue Korea, Harper’s Bazaar Singapore...

Ngoài VIFW, hằng năm thời trang Việt còn có rất nhiều hoạt động nhằm quảng bá chất liệu truyền thống đến bạn bè thế giới. Gần đây nhất là Festival Tơ lụa-Thổ cẩm Việt Nam và thế giới được tổ chức tại làng Lụa Hội An và Khu phố cổ Hội An. Đây là một lễ hội đặc biệt trong khuôn khổ Hành trình Di sản Văn hóa Quảng Nam 2017, đồng thời cũng là hoạt động của Hiệp hội Tơ lụa thế giới và Hiệp hội Tơ lụa châu Á tại Việt Nam. Festival này thu hút sự tham gia của các quốc gia: Nhật, Trung Quốc, Pháp, Italia, Tây Ban Nha, Thái Lan, Myanmar, Campuchia, Brazil...

Sự thành công của thời trang Việt trong hành trình “ra biển lớn” bắt nguồn từ những chất liệu truyền thống. Trong đó, đặc biệt là thổ cẩm. Được chế tác bởi những vật liệu tự nhiên, thổ cẩm được giới thời trang quốc tế đánh giá cao về màu sắc và sự độc đáo. Gần đây, lãnh Mỹ A, một thương hiệu lụa rất nổi tiếng tại Tân Châu, An Giang, đang gây sự chú ý trên thế giới. Sản phẩm này vừa mang tính truyền thống, vừa an toàn cho người sử dụng vì các công đoạn thực hiện hoàn toàn thủ công và không sử dụng hóa chất.

Cùng chất liệu truyền thống, trong hành trình hội nhập, thời trang Việt đã sử dụng rất hiệu quả những trang phục truyền thống. Trong đó, nổi bật nhất là chiếc áo dài. Tại các cuộc thi hoa hậu, người đẹp quốc tế, không ít lần chiếc áo dài đã mang đến sự hãnh diện cho các đại diện Việt Nam.

Sự hoàn thiện của đội ngũ NTK trong nước cũng là một yếu tố quan trọng đem lại sự thành công của thời trang Việt trên con đường chinh phục thế giới. Nhiều NTK Việt từng được đào tạo cơ bản tại nước ngoài. Hơn thế, họ lại thực sự có điều kiện về mặt tài chính, cùng niềm đam mê thực sự.

Thời trang Việt Nam ngày càng tỏa sáng trên các sàn thời trang thế giới, thế nhưng, thực tế những sản phẩm dệt may xuất khẩu của chúng ta vẫn chủ yếu là hàng gia công cho các hãng thời trang nước ngoài. Những sản phẩm do các NTK trong nước làm ra, mang giá trị thặng dư cao, có khả năng tiêu thụ tại các thị trường phát triển, vẫn chưa nhiều. Vì thế, nếu so sánh hai chiều của sự hội nhập thì hiện tại, thị trường thời trang Việt Nam vẫn đang lệch về hướng nhập khẩu.

Để thay đổi thực trạng này, theo các chuyên gia ngành thời trang, yếu tố vô cùng quan trọng đối với ngành thời trang Việt là phải giữ gìn được bản sắc. Bản sắc truyền thống trong thời trang là một thể tổng hòa được tạo nên từ cá tính riêng của từng NTK được chắt lọc từ văn hóa dân tộc, đồng thời cộng hưởng với xu hướng thời trang thế giới. Cùng đó, các doanh nghiệp ngành thời trang Việt phải tự biết đổi mới mình, bắt kịp với xu hướng phát triển của thời trang thế giới. Được như vậy, ngành thời trang Việt sẽ "bơi ra biển lớn” trong tương lai không xa.

ỨNG HOÀNG MINH