"Gửi vào mũi chỉ, đường kim"...

Từng nghe nhiều người giới thiệu về anh, nhưng nay tôi mới có dịp gặp người trực tiếp đo, may cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến bộ quân phục cuối cùng khi đại tướng rời cõi tạm. Anh là Thượng tá Hoàng Sỹ Tâm, Phó chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc X20, người có đóng góp to lớn vào mỗi bộ quân phục, tôn vinh hình ảnh bộ đội Cụ Hồ, tạo được ấn tượng với nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế. Tuy vậy, khi được hỏi về công việc, anh vẫn khiêm tốn: “Nhiệm vụ trên giao là phải thực hiện hết sức mình anh ạ”...

Tiền thân của X20 là “Xưởng may đo hàng kỹ” đầu tiên của quân đội được thành lập ngày 18-2-1957 tại Thụy Khuê (Ba Đình, Hà Nội), với 20 máy may cũ và 36 lao động. Những năm tháng chiến tranh ác liệt, mặc dù đơn vị phải thường xuyên di chuyển, sơ tán, nhưng cán bộ, công nhân X20 vẫn bám vị trí, tổ chức sản xuất suốt ngày đêm, cho ra đời những chiếc mũ tai bèo, những lá cờ giải phóng, những bộ quần áo đặc chủng, áo giáp... rồi trang phục đặc biệt cho các lực lượng hoạt động trong lòng địch; quân phục cho cán bộ, chiến sĩ trên nông trường... Đến nay, X20 trở thành doanh nghiệp dệt, nhuộm, may và kinh doanh xuất khẩu quy mô lớn, có uy tín trong nước và trên thị trường quốc tế... Đơn vị không chỉ bảo đảm cấp phát quân trang thường xuyên cho bộ đội mà còn được giao nhiệm vụ may trang phục cho lực lượng phục vụ các lễ kỷ niệm của Đảng, Nhà nước và Quân đội hàng năm. Đặc biệt, X20 đã thực hiện xuất sắc nhiều nhiệm vụ đột xuất như: tổ chức sản xuất trang phục phục vụ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ; trang phục phục vụ tập huấn, diễn tập; trang phục phục vụ diễu binh kỷ niệm 40 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; trang phục cho Ban tổ chức Liên minh Nghị viện thế giới-IPU32...

Ở X20 ai cũng nhớ câu chuyện dịp chào mừng kỷ niệm 70 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 (1945-2015), đơn vị được giao nhiệm vụ bảo đảm quân trang phục vụ lễ diễu, duyệt binh cho các đơn vị từ Quân khu 4 trở ra. Quân số trong giai đoạn luyện tập, diễn chính khoảng hơn 9.000 người, tương ứng gần 30.000 suất quân phục, với gần 30 chủng loại sản phẩm khác nhau. Tuy nhiên, đến chiều trước ngày đại lễ, quân phục của khối rước quốc kỳ chưa làm hài lòng ban tổ chức. Yêu cầu cấp bách lúc này là tiếp tục sửa chữa để bộ quân phục đẹp hơn. Vậy là “báo động” toàn cán bộ, công nhân của đơn vị, với quyết tâm may mới trong đêm gần 2.000 bộ quân phục, bảo đảm giao trước 5 giờ sáng!

Một câu chuyện cảm động khác mà mỗi khi nhắc đến, mỗi cán bộ, công nhân đơn vị đều tự hào và xúc động, là việc may bộ quân phục cuối cùng cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tất cả các thành viên tham gia việc ấy, ai cũng muốn chia sẻ với chúng tôi. Chị Nguyễn Thị Thanh chấm nước mắt kể: "Hôm ấy, anh em chúng tôi ai cũng muốn được tham gia phần việc này, nhưng đơn vị phải chọn những người có tay nghề giỏi nhất như: Hoàng Sỹ Tâm, Đỗ Duy Văn, Chu Thị Cúc, Trần Văn Điệp, Lê Văn Trúc, Nguyễn Thị Thanh, Đàm Long Hải, Nguyễn Thị Hạnh... Anh Tâm trực tiếp cắt áo, anh Điệp cắt quần. Chỉ sau gần 3 giờ đồng hồ, vừa thực hiện, vừa lau những giọt nước mắt, chúng tôi đã hoàn tất bộ quân phục với giày mũ, cấp hiệu, phù hiệu... mang đến cho gia đình Đại tướng. Bộ quân phục không hề có một lỗi nhỏ, tinh sạch...". Sau nhiệm vụ đó đơn vị lại khẩn trương may toàn bộ hệ thống bạt dẫn khách vào viếng từ đường vào Nhà tang lễ Quốc gia, may trang phục cho chiến sĩ cảnh vệ bên mộ Đại tướng ở Vũng Chùa, Quảng Bình... 

Dịp phục vụ lễ kỷ niệm 1000 Thăng Long-Hà Nội, những chàng lính thợ X20 đến tận thao trường, trực tiếp đo và may riêng cho từng người tham gia đại lễ. Họ còn theo dõi quá trình luyện tập của bộ đội, tính toán sự lên-xuống cân, để “gia giảm” số đo trên mỗi bộ quân phục. Thành quả là buổi lễ diễu binh hôm ấy đã để lại trong lòng nhân dân và bạn bè quốc tế những hình ảnh tuyệt đẹp, chính quy, thể hiện rõ sức mạnh của quân đội từ động tác điều lệnh đến vẻ đẹp của lễ phục, thể hiện rõ vẻ đẹp và sức mạnh chính quy trên mỗi hình ảnh người quân nhân cách mạng...  

Ngồi bên chúng tôi là những bàn tay vàng ở X20 vừa tham gia "Hội thi Bàn tay vàng năm 2017" do các đơn vị may mặc quân đội và công an vừa tổ chức, gồm: Đỗ Thị Lan, Hoàng Thị Thơm, Nguyễn Thị Hoa, Phùng Thị Thu Huyền... Chị Huyền cho hay: “Chúng tôi vinh dự được tham gia thiết kế cùng các cơ quan của Tổng cục Hậu cần, Cục Quân nhu và đặc biệt là được trực tiếp may những bộ quân phục cho tất cả các lực lượng trong quân đội. Công việc đó không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là tình cảm của chị em gửi gắm đối với cán bộ, chiến sĩ đang làm nhiệm vụ trên mọi miền của Tổ quốc. Thấy mỗi quân nhân khoác trên mình những bộ quân phục đẹp, khỏe, thể hiện rõ hình ảnh người quân nhân cách mạng, chúng tôi lại thấy hạnh phúc, tự hào vì có công sức của mình trong đó”.

Không chỉ thực hiện nhiệm vụ sản xuất, bảo đảm cấp phát hàng quốc phòng theo kế hoạch, X20 luôn đi đầu trong các doanh nghiệp dệt may toàn quân, luôn cùng với Cục Quân nhu, Viện Nghiên cứu Ứng dụng Quân nhu tích cực tham gia nghiên cứu, cải tiến và chế mẫu các sản phẩm quân phục cho quân đội nước ta và một số nước; tham gia thiết kế trang phục cho các ngành như tòa án, đường sắt... Mỗi loại trang phục ngành yêu cầu phải thể hiện hài hòa được các yếu tố: Đơn giản, lịch sự, tinh tế và trang nghiêm, mang dấu hiệu nhận diện riêng của ngành nhưng phải có sự kế thừa tính dân tộc và tinh thần hội nhập quốc tế cao. Trang phục có thể dùng cho mọi lứa tuổi, đặc biệt là những người làm công chức, phù hợp với tính chất văn hóa, đặc điểm khí hậu các vùng miền trên cả nước. Trang phục của ngành tòa án là ví dụ về tính đột phá. Để sản xuất bộ trang phục này, các nhà thiết kế X20 đã lấy ý tưởng từ biểu tượng cán cân công lý, họa tiết trống đồng cổ và sự mềm mại của cánh hoa sen Việt Nam. Bộ sưu tập của đơn vị được đánh giá cao về ý tưởng, sự liên kết của các bộ sản phẩm dùng cho thẩm phán. Đặc biệt, bộ sưu tập đã bảo đảm được tính hội nhập quốc tế, đã đề cao tác phong lễ tiết, danh dự nghề nghiệp và trách nhiệm cá nhân của thẩm phán.

Thượng tá Hoàng Sỹ Tâm cho hay: “Để mỗi bộ quân phục đẹp, khỏe khoắn, trang nghiêm, đáp ứng điều kiện khí hậu, thời tiết, chúng tôi đã dày công nghiên cứu thiết kế và nâng cao kỹ thuật từ dệt, nhuộm, tỉ mẩn những đường may... Đây là nhiệm vụ đặc biệt mà quân đội giao phó. Trước vinh dự này, Chia tay những người lính thợ vào giờ tan tầm, bất chợt vẳng vào tai chúng tôi ca khúc “Khâu áo gửi người chiến sĩ” của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn. Càng thêm yêu mến, vững tin vào những đôi tay mềm ở các anh các chị "... vụng về mũi chỉ í a đường khâu mùa nay gió núi ứ mùa sau mưa rừng áo anh mặc bạc nắng chiến trường.... /Người ới người ơi bàn tay em nhuộm cho áo thêm xanh. kìa mùa thu sắp đến kìa mùa hạ qua đi người còn đánh giặc chửa về/ Miền Bắc í a miền Nam chung tay là ta đánh Mỹ rửa thù cho làng quê ư ứ ư ừ/ Tiền tuyến trai anh hùng hậu phương gái ư đảm đang...".

Bài và ảnh: NGUYỄN VĂN HẠNH