Điểm sáng của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng
Những ngày đầu tháng 3, trời mưa lạnh, chúng tôi theo chân Đại úy Phạm Thanh Sơn, Phó chủ nhiệm Chính trị Nhà máy Z115, xuống thăm hai khu nhà xưởng của phân xưởng dụng cụ. Hầu hết máy móc ở đây được đầu tư khá hiện đại, chủ yếu là các máy CNC, nhập khẩu từ các nước tiên tiến. Những tốp thợ đang đứng máy sản xuất. Sản phẩm họ làm ra không phải là các chi tiết của vũ khí, trang bị mà là đui đèn. Thiếu tá Nguyễn Văn Nam, Giám đốc Phân xưởng Dụng cụ, cho biết: “Những chiếc đui đèn đang được sản xuất theo đơn đặt hàng của một công ty trong nước. Dù công việc không nhiều nhưng vẫn bảo đảm việc làm cho người lao động”.
Đứng bên chiếc máy CNC đang chạy, chị Vũ Ngọc Mỹ, công nhân của phân xưởng chia sẻ: “Cả hai vợ chồng tôi đều làm việc trong nhà máy. Chồng tôi đang làm việc ở khu B, cách đây gần 40km”. Hơn 10 năm gắn bó, chị Mỹ nhận định, mấy năm gần đây, chỉ tiêu quốc phòng của nhà máy ít nhưng nhờ sự đầu tư máy móc hiện đại của quân đội và sự năng động của lãnh đạo, chỉ huy nên công nhân vẫn có thu nhập ổn định. Nói rồi, chị Mỹ lấy bảng lương hằng tháng của công nhân cho chúng tôi xem. Lương tháng vừa qua của chị Mỹ đạt hơn 6,5 triệu đồng. Chị bảo, đây là mức thu nhập trung bình. Nếu tháng nào nhà máy nhận được hợp đồng, nhiều việc, lương của chị đạt xấp xỉ 10 triệu đồng.
Công nhân Nhà máy Z115 không ngừng học tập, sử dụng thành thạo máy CNC hiện đại.
Trong cuộc trò chuyện với chị Mỹ, chúng tôi được biết thêm, gia đình chị đã có hai thế hệ gắn bó với Nhà máy Z115. Trước đây, bố mẹ chị cũng là công nhân của nhà máy. Tình yêu với ngành nghề của chị không chỉ xuất phát từ thu nhập ổn định, mà còn bởi môi trường làm việc ở đây rất tốt. Chị Mỹ tự hào khoe, không chỉ sản xuất các mặt hàng quốc dân phục vụ nhu cầu trong nước mà phân xưởng còn nhận được những đơn hàng của Nhật Bản, Đan Mạch. Những đối tác đặt tiêu chuẩn rất cao đối với môi trường làm việc của người lao động. Trước khi ký kết hợp đồng kinh tế, đối tác cử đoàn khảo sát đến tham quan nơi ăn, ở, làm việc của công nhân. Họ cẩn thận, cụ thể tham quan từ khu vệ sinh, nhà ăn, nhà bếp, môi trường làm việc trong từng phân xưởng, các công đoạn sản xuất đều được đặt ca-mê-ra giám sát... Khi khẳng định môi trường làm việc không độc hại, họ mới ngồi vào bàn đàm phán.
Để nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động, Nhà máy Z115 đã trích một phần lợi nhuận hỗ trợ công nhân tiền ăn tăng ca, tiền ăn trưa. Để người lao động làm việc ở khu B đi lại đỡ vất vả, hằng ngày, nhà máy tổ chức 4 chuyến ô tô đưa đón công nhân.
Chúng tôi hỏi chuyện Trung tá QNCN Trương Thị Mỹ Hòa, Quản đốc Phân xưởng Gia công vũ khí đạn, chị cho biết, phân xưởng có 66 cán bộ, công nhân viên nhưng trong tháng 3, hoạt động sản xuất tạm dừng vì không có việc. “Vậy thì công nhân phải nghỉ việc, không có thu nhập?”, chúng tôi hỏi. “Khi không có việc, nhà máy sử dụng lao động vào các công việc khác như xây dựng cảnh quan môi trường đơn vị, tăng cường cho các bộ phận lao động khác. Người lao động vẫn được tính công bình thường. Hiện nay, nhà máy đang có chủ trương xây dựng đội ngũ người lao động đa năng, nghĩa là mỗi người không chỉ biết một việc mà phải thông thạo, giỏi nhiều việc. Thời gian người lao động đi học vẫn được nhà máy trả lương theo cấp bậc hiện tại”, chị Hòa cho biết.
Đại úy Phạm Thanh Sơn dẫn chúng tôi đi tham quan làng quân giới khi hồi còi báo đã đến giờ nghỉ trưa. Khu nhà nằm trên một lô đất rộng, với gần một trăm ngôi nhà được thiết kế giống nhau, gồm hai loại: Một loại có diện tích hơn 60m2, gồm một phòng khách, một phòng ngủ, bếp ăn. Một loại hơn 80m2 có hai phòng ngủ. Mỗi nhà đều có sân trước và vườn phía sau để gia đình tăng gia. Ở giữa khu tập thể có sân chơi, hồ nước... Anh Sơn cho biết, khi đi vào hoạt động, nhà máy sẽ cho các gia đình cán bộ, công nhân, người lao động chưa có nhà ở mượn, hằng tháng chỉ thu tiền điện, nước và một chút phí dịch vụ tu sửa, bảo dưỡng cơ sở hạ tầng. Đối với người lao động của nhà máy thì đây quả thực là một tin rất đáng mừng.
Với sự đầu tư bài bản có tính bền vững, nhiều năm qua, Nhà máy Z115 đã trở thành một điểm sáng của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng và toàn quân.
Điểm sáng của Binh đoàn 12
Uống vội chén trà Bắc, nét mặt Đại tá Ngô Văn Hoàn, Chính ủy Công ty TNHH MTV 532 như rạng rỡ hơn khi được chúng tôi hỏi về quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp. Anh khoe, công ty đã thực hiện xong khâu xác định giá trị doanh nghiệp và tìm được đối tác chiến lược. Trong thời gian sắp tới, khi được cho phép, công ty sẽ chính thức phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Và khi ấy, người lao động ở Công ty 532 sẽ càng thêm gắn bó với doanh nghiệp. Bởi, họ là những chủ sở hữu của chính nơi mình lao động, công tác.
Sự thành công hôm nay trong quá trình tái cấu trúc và cổ phần hóa doanh nghiệp của Công ty 532 đã được chuẩn bị từ khá lâu. Năm 2014, công ty bắt tay vào quá trình sắp xếp lại. Từ 11 đội sản xuất, lãnh đạo công ty mạnh dạn giảm xuống còn 4 đội và một xí nghiệp (trên cơ sở hai đội gộp lại). Đầu mối đã gọn gàng, đội ngũ cán bộ, người lao động cũng được biên chế, sắp xếp lại để làm sao phát huy được khả năng ngành nghề được đào tạo. Từ đó, việc quản lý trở nên thuận lợi, hiệu quả hơn.
Điều đó được minh chứng bằng chính hiệu quả sản xuất, kinh doanh và thu nhập của người lao động. Trong những năm gần đây, đặc biệt kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính thế giới năm 2008, thị trường xây dựng ở Việt Nam ngày càng khó khăn, cạnh tranh gay gắt. Nhiều doanh nghiệp ngành xây dựng lâm vào tình trạng thua lỗ triền miên, thậm chí phá sản. Trước những thách thức ấy, Công ty 532 vẫn giữ vững giá trị sản xuất, bảo đảm ở mức 250-270 tỷ đồng/năm. Đặc biệt hơn, kể từ sau khi sắp xếp lại tổ chức, dù doanh thu không tăng đáng kể nhưng lợi nhuận lại có những bước tăng trưởng, vốn được bảo toàn phát triển. Đặc biệt, đời sống người lao động ở Công ty 532 được nâng lên rõ rệt. Những năm về trước chỉ đạt mức lương quốc phòng thì năm 2016, lương bình quân là 8,2 triệu đồng/người/tháng, gấp 1,3 lần so với lương quốc phòng, cao nhất nhì trong Binh đoàn 12.
Ngay sau khi tái cấu trúc thành công, Công ty TNHH MTV 532 bắt tay vào chuẩn bị cho cổ phần hóa. Lãnh đạo công ty xác định, việc cổ phần hóa có thể sẽ gặp khó khăn vì đụng chạm tới lợi ích của người lao động. Người lao động ở công ty đa số là quân nhân chuyên nghiệp, hệ số lương cao, lại có cống hiến, gắn bó với đơn vị, đặc biệt về mặt chính trị, họ luôn vinh dự được “đội mũ đeo sao”, giờ chuyển sang diện hợp đồng, ít nhiều họ cũng... "cấn cá".
Dự báo được các khó khăn đó, lãnh đạo Công ty 532 đã có những biện pháp “trấn an” tinh thần người lao động. Trong đó, đặc biệt là việc lo sao cho người lao động có tiền để mua cổ phần ưu đãi, sau đó là cổ phần bán trên thị trường càng nhiều càng tốt, để từ đó người lao động trở thành những chủ sở hữu của công ty.
Tuy nhiên, không phải người lao động nào ở Công ty 532 đều có tiền mua cổ phần. Vì thế, lãnh đạo công ty đã sâu sát đến từng trường hợp cụ thể. Trường hợp nào quá khó khăn, công ty bảo lãnh cho vay, khi nào tích lũy được tiền thì trả.
Với định hướng và giải pháp hiệu quả trong quá trình tái cấu trúc và cổ phần hóa doanh nghiệp, đến nay, không một người lao động nào ở Công ty TNHH MTV 532 “ra đi” để giữ quân hàm. Thậm chí, ngược lại, còn có nhiều người ở đơn vị khác xin về gắn bó với công ty.
Bài và ảnh: HƯƠNG GIANG – NGUYỄN MAI