Vụ ám sát diễn ra công khai trước các ống kính truyền hình và máy ảnh khiến thế giới rúng động không chỉ bởi sự tàn bạo của nó. Người ta dễ dàng nhận ra mục tiêu của kẻ nổ súng-và có thể của những kẻ đứng sau y-là nhằm ngăn cản quan hệ Nga-Thổ đang ấm lên từng ngày, xa hơn là để phá hoại những giải pháp có thể có nhằm tìm kiếm một kết thúc hòa bình cho cuộc chiến tranh ở Xy-ri (Syria), vốn đã kéo dài hơn 5 năm qua với hàng trăm ngàn người thiệt mạng, hàng triệu người ly tán, phải rời bỏ quê hương để tìm kiếm một cuộc sống bình yên.

Lý do đơn giản bởi vì cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều là những tác nhân không thể thiếu cho một quá trình tìm kiếm những giải pháp như vậy. Mối quan hệ giữa hai nước bất ngờ rơi vào khủng hoảng vì việc Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay chiến đấu của Nga hồi năm 2015, nhưng đã được hóa giải trong thời gian gần đây do Thổ Nhĩ Kỳ chủ động xin lỗi và bồi thường cho phía Nga về hành vi đó.

Việc Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nhanh chóng bắt tay nhau trở lại đã khiến cho nhiều kẻ không hài lòng. Hơn thế nữa, việc quan hệ Nga-Thổ trở nên nồng ấm còn dẫn tới khả năng hai nước sẽ cùng nhau hợp tác để góp phần giải quyết cuộc xung đột đẫm máu ở Xy-ri. Bởi ai cũng biết là hai nước có những quan điểm trái ngược nhau đối với cuộc chiến này, đặc biệt là đối với cá nhân Tổng thống Xy-ri Ba-sa An Át-xát (Bashar al Assad). Trong khi phía Nga ủng hộ chính quyền của Tổng thống B.Át-xát thì Thổ Nhĩ Kỳ lại ủng hộ các lực lượng đối lập.

Những diễn tiến gần đây khi quân chính phủ Xy-ri, với sự hỗ trợ của Nga, đánh chiếm thành công vị trí chiến lược A-lép-pô (Aleppo), đã khiến cho cục diện cuộc chiến ở Xy-ri có những bước thay đổi căn bản. Lực lượng đối lập buộc phải chịu thất bại nặng mang tính chiến lược, đồng thời chứng kiến "người bảo trợ" của mình là Thổ Nhĩ Kỳ đang nhích gần lại phía "người bảo trợ" của đối thủ.

Những kẻ gây ra vụ ám sát Đại sứ Nga tại buổi khai trương triển lãm ảnh ở An-ca-ra (Ancara) rõ ràng hướng tới mục đích sâu xa hơn nhiều.

Nếu Nga và Thổ quay trở lại căng thẳng bởi vụ ám sát này thì sẽ có lợi cho lực lượng đối lập ở Xy-ri, bởi như thế là sự hợp tác giữa Nga với Thổ Nhĩ Kỳ, có thể có thêm I-ran, nhằm giải quyết cuộc chiến ở Xy-ri sẽ không tiếp tục đi theo chiều hướng có lợi cho Tổng thống B.Át-xát.

Nhưng việc tay súng An-tin-tát vừa khua súng vừa hét lên để gắn hành động của hắn với việc A-lép-pô thất thủ không có nghĩa chắc chắn hắn thực hiện vụ ám sát chỉ vì cuộc chiến Xy-ri!

Chẳng phải vô cớ khi người ta ngay lập tức liên tưởng vụ ám sát này với vụ anh sinh viên người Séc-bi (Serbia) Ga-vi-lô Prin-xíp (Gavrilo Princip) đã ám sát Thái tử Áo-Hung Phrăng Phéc-đi-năng (Franz Ferdinand) ở Xa-ra-giê-vô (Sarajevo) tháng 6-1914, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Thế nên, vụ ám sát Đại sứ A.Ca-lốp nếu không được xử lý một cách khéo léo có thể dẫn tới những hệ lụy chính trị khó lường. Chỉ đơn cử nếu quan hệ Nga-Thổ trở lại căng thẳng, thậm chí dẫn tới xung đột nghiêm trọng, thì điều đó chắc chắn sẽ là một nỗi khó xử cho NATO, bởi vì dù sao Thổ Nhĩ Kỳ cũng vẫn là một thành viên của NATO.

Tất cả phụ thuộc vào cách tiếp cận của cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đối với vụ việc này. Những diễn biến đầu tiên cho phép người ta lạc quan bởi từ những cấp cao nhất, cả hai phía Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều khẳng định rằng sẽ không để vụ ám sát này làm tổn hại đến quan hệ giữa hai bên.

Hòa bình không thể bị ám sát chỉ bởi vài phát súng!

YÊN BA