QĐND - Trước những nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến thương mại toàn cầu, với thế “lưỡng bại câu thương”, Tổng thống Mỹ mới đắc cử Đô-nan Trăm (Donald Trump) đã có những phát ngôn mới mang vẻ “mềm mại” hơn.

Một trong những quan điểm được giương cao trong quá trình tranh cử Tổng thống Mỹ của ông Đ.Trăm thuộc về lĩnh vực tự do thương mại. Đó là, sẽ xem xét lại Hiệp định Mậu dịch tự do khu vực Bắc Mỹ (NAFTA), đình chỉ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), đánh thuế cao nhằm vào các mặt hàng của Trung Quốc và Mê-hi-cô (Mexico), hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ.

Cam kết này đã thu hút không ít cử tri Mỹ bỏ phiếu cho ông Đ.Trăm. Bởi lẽ, nếu điều đó xảy ra, nước Mỹ sẽ có thêm nhiều việc làm do không còn phải cạnh tranh với làn sóng hàng hóa giá rẻ đến từ các khu vực khác.

Tuy nhiên, việc thực hiện lời hứa liên quan tới tự do thương mại trong quá trình tranh cử của ông Đ.Trăm không dễ gì thực hiện. Trong đó, thách thức lớn nhất đối với Tổng thống Mỹ mới đắc cử là trên thực tế, thế giới đang bị ràng buộc lẫn nhau bởi sự chắp vá phức tạp các thỏa thuận, nhằm hạn chế khả năng thay đổi chính sách thương mại đơn phương của bất kỳ quốc gia nào. Nếu Mỹ tăng thuế đánh vào hàng Trung Quốc thì nước này cũng sẽ trả đũa bằng biện pháp mạnh không kém.

Với hiệp ước NAFTA, ông Đ.Trăm cũng không dễ gì đơn phương rút. Các cam kết trong NAFTA đã trở thành một phần của luật lệ Mỹ. Do vậy, dù Mỹ đơn phương rút khỏi NAFTA thì các công ty của Mê-hi-cô vẫn có thể bán hàng vào Mỹ mà không phải trả thuế. Để thay đổi điều này, tổng thống mới phải khiến Quốc hội bãi bỏ luật lệ. Trong khi đó, rất nhiều thành viên Quốc hội, đặc biệt là đảng Cộng hòa của ông Đ.Trăm, là những nhà thương mại tự do. Họ sẽ không dễ dàng đồng tình với việc rút khỏi NAFTA.

Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) từng được kỳ vọng sẽ trở thành chiếc cầu nối dẫn dắt dòng chảy dịch vụ và hàng hóa xuyên suốt hai bên bờ Thái Bình Dương. Vì thế, nếu dưới thời Tổng thống Đ.Trăm, hiệp định này không được thông qua, dòng chảy thương mại sẽ chậm chạp và bất ổn gia tăng. Điều này cũng đồng nghĩa với đầu tư và tăng trưởng suy yếu.

Nếu những cam kết tranh cử về tự do thương mại của ông Đ.Trăm trở thành hiện thực, nước Mỹ đơn phương tiến hành các biện pháp hạn chế thương mại, việc ấy có thể sẽ đẩy các quốc gia khác vào tình thế buộc phải tiến hành các biện pháp trừng phạt đối với nước Mỹ. Và như thế, xu hướng toàn cầu hóa vốn đang chững lại có thể bị đảo ngược xu hướng. Điều này không giúp lấy lại thời hoàng kim thịnh vượng và an toàn cho người lao động, mà còn có khả năng giảm tính cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu, phá hủy những nấc thang phát triển và gây ra xung đột chính trị.

Viễn cảnh một nền kinh tế thế giới thiếu liên kết sẽ mang một màu xám!

Tất nhiên, tân Tổng thống Mỹ buộc phải “hiểu” điều đó. Và có lẽ, đó cũng là một trong những lý do khiến ông Đ.Trăm đang có giọng điệu “mềm mại” hơn khi đề cập tới những cam kết khi tranh cử. Với đối thủ Hi-la-ri Clin-tơn (Hillary Clinton), ông Đ.Trăm tỏ vẻ không còn quan tâm tới việc chỉ định công tố viên đặc biệt để điều tra việc bà sử dụng email cá nhân khi làm ngoại trưởng hay không. Về Luật Chăm sóc y tế của Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) - Obamacare - ông Đ.Trăm cho biết sẽ giữ lại một số phần và có thể tìm cách sửa đổi các quy chế chứ không hủy bỏ nó. Đối với câu chuyện về trục xuất và ngăn chặn dòng người nhập cư vào Mỹ, ông Đ.Trăm cũng tỏ vẻ ít quan tâm. Đặc biệt, tiến trình đưa nước Mỹ trở về thời kỳ bảo hộ không được đặt vào danh sách những việc ưu tiên khi ông Đ.Trăm lên làm tổng thống.

Ông Đ.Trăm vốn nổi tiếng là người hay thay đổi quan điểm. Tuy nhiên, tất cả những lần “quay ngoăn ngoắt” ấy đều nhằm vào một cái đích cụ thể. Trong quá trình tranh cử là chiếc ghế Tổng thống Mỹ. Còn trong tương lai gần, những cam kết tranh cử hoàn toàn có thể xoay 180 độ nếu như ông Đ.Trăm thấy cần cho nước Mỹ và cho cả bản thân. Trong khi, việc tự cô lập mình giữa luồng chảy thương mại thế giới vốn không “làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” như khẩu hiệu tranh cử của ứng cử viên đảng Cộng hòa.

HUY ĐĂNG