Được một mất mười

Trụ sở Liên hợp quốc tại New York, Mỹ. Ảnh: Huffington Post

Ngân sách của LHQ được các nước thành viên đóng góp theo hình thức tự nguyện và niên liễm. Mỹ là nước đóng góp kinh phí hoạt động lớn nhất cho tổ chức này với khoảng 22% ngân sách chính và 28% chi phí cho các hoạt động gìn giữ hòa bình. Tuy vậy, Mỹ cũng vừa tuyên bố sẽ giảm 285 triệu USD đóng góp cho ngân sách hoạt động của LHQ năm 2018. Nếu Mỹ rút khỏi LHQ, cái lợi duy nhất có thể thấy là Mỹ không phải thực hiện các nghĩa vụ đóng góp cho tổ chức này, tiết kiệm được tiền thuế của người dân Mỹ.

Nhưng cái mất thì nhiều.

Với tư cách là một trong năm nước thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an LHQ, Mỹ có quyền phủ quyết và đưa ra những biểu quyết, những nghị quyết có tính chất ràng buộc để phục vụ lợi ích của mình. Ví dụ, năm 2003, lấy cớ thông tin tình báo rằng Iraq sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt, Mỹ đã vận động các nước trong Hội đồng Bảo an LHQ bỏ phiếu thông qua nghị quyết tấn công nước này để hợp pháp hóa ý đồ tấn công Iraq vì lợi ích của nước Mỹ. Ngày 16-9-2004, Tổng thư ký LHQ khi đó, ông Kofi Annan, đã đề cập về cuộc xâm lược Iraq và nhấn mạnh nó không theo Hiến chương LHQ, đó là một cuộc xâm lược phi pháp.

Mất mát nữa là uy tín của nước Mỹ khi liên tục rút khỏi các hiệp ước hay thỏa thuận quốc tế, nhất là khi rút khỏi LHQ. Ngay từ khi thành lập chính tại Mỹ năm 1945, các mục tiêu của LHQ đã bao gồm việc duy trì an ninh và hòa bình quốc tế, thúc đẩy các quyền con người, hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường và hỗ trợ nhân đạo trong các trường hợp như nạn đói, thảm họa thiên nhiên và xung đột vũ trang. Tất cả những mục tiêu này đều hợp với các giá trị mà nước Mỹ luôn theo đuổi.

Vậy sao ông Donald Trump lại đe dọa rút khỏi LHQ? Có lẽ đỉnh điểm Jerusalem khi 128 nước đã bỏ phiếu tại Đại hội đồng LHQ phản đối quyết định của Mỹ chuyển đại sứ quán từ Tel Aviv về Jerusalem và công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Nước Mỹ tự hào về nền dân chủ của mình. Dân chủ thuận theo số đông, vậy mà ông Donald Trump chẳng vui với con số 128 phiếu chống.

Trước đó, Mỹ đã nhiều lần phàn nàn về sự thiếu hiệu quả và lạm chi của LHQ, cũng như lên tiếng yêu cầu cải tổ tổ chức này. Dưới thời của chính quyền ông Donald Trump, Mỹ cũng đã rút khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của LHQ cũng như một số tuyên ngôn hay chương trình khác của LHQ. Thế nhưng việc rút hoàn toàn khỏi LHQ là điều Mỹ sẽ phải cân nhắc cực kỳ thận trọng bởi rút ra thì dễ nhưng xin vào thì rất khó, trong khi những lợi ích thiết thân của nước Mỹ vẫn ở LHQ.

“Nước Mỹ trước tiên” là chính sách của chính quyền ông Donald Trump, nhưng nước Mỹ không thể đóng cửa và tách mình ra khỏi thế giới. LHQ là diễn đàn lớn với tổng hành dinh tọa ngay tại New York, nơi có sự hiện diện của các phái đoàn ngoại giao của các nước thành viên là nơi nước Mỹ bao năm qua tận dụng để phát huy công cụ ngoại giao, sức mạnh mà Mỹ luôn muốn duy trì cùng sức mạnh quân sự và kinh tế. Bài toán được-mất chỉ nước Mỹ mới có câu trả lời chính xác nhất.

NGỌC HẢI