Theo báo chí Mỹ thì câu hỏi chủ yếu mà phía Triều Tiên đặt ra là vì sao các quan chức hàng đầu trong nội các của ông Donald Trump như Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và Bộ trưởng Ngoại giao Rex Tillerson lại thường xuyên có những phát biểu mâu thuẫn với Tổng thống?
Nói cách khác, trong khi ông Donald Trump có những phát biểu khá cứng rắn (đối với một Tổng thống), chẳng hạn như đe dọa sẽ “trút lửa và thịnh nộ”, thậm chí đe dọa “hủy diệt hoàn toàn” Triều Tiên, thì các quan chức thân cận hàng đầu của ông lại thường có những phát biểu tréo ngoe, giải thích theo hướng giảm nhẹ sắc độ cứng rắn trong những phát biểu của Tổng thống.
Gần nhất, khi Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tiết lộ về những kênh liên lạc trực tiếp giữa hai nước, mở ra tia hy vọng về một giải pháp ngoại giao khả dĩ cho cuộc khủng hoảng này thì Tổng thống Donald Trump lại kết luận rằng những nỗ lực như vậy “chỉ lãng phí thời gian”!
Có vẻ như dù muốn hay không, các nhà hoạch định chính sách của Mỹ đang phải tham gia phân vai “ông thiện, ông ác” trong một vở kịch chưa có hồi kết.
Những tuyên bố thẳng thừng mà hai phía ném vào nhau trong cuộc chiến ngôn từ này xuất phát từ một điểm căn bản: Hai bên không chịu nhượng bộ, trước hết là trên phương diện khẩu chiến, trong cuộc đọ sức cân não xung quanh chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Triều Tiên.
Phía Triều Tiên có đủ lý do để không tin vào những cam kết của ngoại trưởng Rex Tillerson rằng Mỹ không có ý định thay đổi thể chế chính trị ở Bình Nhưỡng. Tiếp tục chương trình phát triển hạt nhân dường như là lựa chọn duy nhất mà Bình Nhưỡng theo đuổi để bảo đảm mình có một vị thế trong cuộc chơi nguy hiểm này. Sau những tuyên bố cứng rắn của Tổng thống Mỹ, phía Triều Tiên cho rằng đó lại là bằng chứng cho thấy lựa chọn của họ là đúng đắn.
Nhưng ông Donald Trump cũng không hoàn toàn muốn sắm “vai ác” trong vở kịch cân não này. Không giống như nhiều người tiền nhiệm luôn từ chối tiếp xúc trực tiếp với người đồng cấp phía Triều Tiên, ông từng gợi ý rằng, trong những điều kiện “thuận lợi”, có thể sẽ gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên để “cùng ăn hamburger” chẳng hạn!
Thế nên có thể hiểu vì sao phía Triều Tiên lại cảm thấy bị rối trí và buộc phải liên hệ với một số quan chức Mỹ với ý định tìm hiểu xem ông Donald Trump thật sự là người thế nào!
Sẽ là ngờ nghệch nếu như tin rằng trong cuộc khẩu chiến Mỹ-Triều, chỉ cần “nếu chúng tôi cứng rắn thì anh sẽ phải xuống thang”. Bối cảnh địa lý trên Bán đảo Triều Tiên không cho phép đưa ra các lựa chọn quân sự phiêu lưu bởi nó sẽ thật sự là một cơn ác mộng, với những hậu quả kinh khủng đối với các bên liên quan đến khủng hoảng.
Cơ hội để có thể đạt được một thỏa thuận khả thi giữa hai bên là rất mong manh, nhưng có lẽ khi cả hai bên cùng rắn, một “kế hoạch B” cho cả hai phía sẽ là điều cần thiết hơn cả. Những sự nhượng bộ từng chút một, cách tiếp cận vượt ra khỏi những định kiến thâm căn cố đế... có lẽ là phương cách duy nhất để vượt ra khỏi vòng xoáy của những ngôn từ cứng rắn. Leo thang khẩu chiến sẽ là một sai lầm, nhưng leo thang bằng những hành động trên thực tế như phóng tên lửa, tập trận... sẽ ẩn chứa rủi ro vô cùng lớn.
Nếu không, trong trường hợp xảy ra xung đột, cả hai bên sẽ đều thua cuộc.
YÊN BA