“Ván bài lật ngửa”

Sau hơn 7 tháng kể từ sự kiện Brexit, nước Anh mới thật sự cho các đối tác châu Âu thấy rõ họ muốn gì ở các cuộc đàm phán sắp tới và một “ván bài lật ngửa” giữa Anh và EU đã được bày ra. Chính phủ Anh đã công bố "Sách trắng Brexit" với hàng loạt mục tiêu cho từng vấn đề như: Quan hệ thương mại Anh - EU, quy chế của Anh trong giai đoạn quá độ, vấn đề người di cư, hệ thống thuế quan mới, cách thức giải quyết các tranh chấp với EU, đóng góp ngân sách cho EU, hợp tác về an ninh và chống khủng bố... Trong đó, đặc biệt là việc nước Anh sẽ tìm kiếm một thỏa thuận thương mại tự do toàn diện với EU, nhưng không bao gồm quy chế chuyển tiếp vô thời hạn.

Tựu trung, Chính phủ của Thủ tướng Thê-rê-sa May đã chọn kịch bản được đánh giá là có thể gây ra nhiều đổ vỡ-một Brexit “cứng”.

Sự tổn hại của một cuộc chia ly ít tiếc nuối như Brexit là khó có thể đong đếm, đặc biệt với giới doanh nghiệp của cả Anh lẫn EU. Hơn nữa, sự lựa chọn của Chính phủ bà Thê-rê-sa May còn có thể biến EU và Anh thành hai “đại kình địch”. Trong “cuộc chiến” ly khai này, cả hai đều muốn giành thế “thượng phong” để tìm kiếm ưu thế trong các lĩnh vực như giải quyết vấn đề nhập cư, đàm phán và ký kết các thỏa thuận thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương. Đó chính là lý do khiến Chính phủ Anh mạnh dạn chọn kịch bản Brexit “cứng”. Trong khi, EU cũng đã thể hiện thái độ sẵn sàng cứng rắn trong đàm phán với Anh. Tại cuộc họp thượng đỉnh đặc biệt của EU diễn ra tại Man-ta (Malta) ngày 3-2-2017, lãnh đạo các nước EU đã thể hiện sự đoàn kết nhằm bảo đảm Anh không thể hưởng một thỏa thuận “ngọt ngào” mà không phải trả giá, bởi điều đó có thể khuyến khích các thành viên còn lại rời khỏi “mái nhà chung” EU.

Trên thực tế, nước Anh chưa bao giờ hoàn toàn thuộc về EU. Dù là một thành viên chính thức của khối này nhưng quốc đảo sương mù vẫn không tham gia vào Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone). Một đồng tiền riêng đồng nghĩa với một nền kinh tế tương đối độc lập. Một nền kinh tế độc lập sẽ liên quan mật thiết tới một thể chế chính trị độc lập. Nói cách khác, dù đã trở thành một thành viên quan trọng của EU nhưng ở góc độ nào đó, trái tim của người Anh vẫn không hòa chung nhịp đập với châu Âu, dòng máu người Anh vẫn chưa thực sự hòa chung với dòng máu châu Âu. Vì thế, khi không thỏa mãn được vấn đề lợi ích của nhau, sự chia tay của Anh và EU là tất yếu.

Bức tranh tổng thể Brexit là sự đan xen giữa hy vọng và thất vọng, giữa cơ hội và thách thức, giữa niềm tin và sự hoài nghi... Và nước Anh đang tìm mọi cách để tranh thủ cơ hội, vượt qua thách thức trong lộ trình Brexit. Thế nhưng, còn một điều vẫn luôn tồn tại trong thế giới hiện đại này. Đó là, mỗi quốc gia-mỗi thực thể riêng biệt-vẫn luôn có mối quan hệ gắn bó mật thiết. Nước Anh và EU có thể “dứt tình” nhưng vẫn không thể “ngoảnh mặt” với nhau.