"Bộ đội nhà nông 732"

Công ty 732 (Binh đoàn 15) đứng chân trên địa bàn biên giới thuộc hai huyện Ngọc Hồi và Sa Thầy của tỉnh Kon Tum. Chúng tôi đến đại bản doanh của công ty vào một buổi chiều nắng vàng trên con đường đất đỏ quanh co, uốn lượn. Một người đàn ông có vóc dáng chắc nịch, da nâu rám bước đi thoăn thoắt đến chào và bắt tay chúng tôi. Sau màn chào hỏi và giới thiệu, tôi mới biết anh là Trần Ngọc Hải-Giám đốc công ty. Quả thật tôi không nghĩ anh mới chưa đầy năm mươi xuân mà khuôn mặt đã từng trải như thế. Trông anh không giống một giám đốc bệ vệ, hồng hào như tôi vẫn hình dung về những vị chủ doanh nghiệp. Nét phong trần, bụi bặm hiện rõ trên những nếp nhăn hằn sâu nơi vầng trán cao, vuông vức. Anh tâm sự với chúng tôi về trăn trở của những người lính binh đoàn trong thời kỳ mủ cao su rớt giá. Công ty phải phấn đấu bảo đảm sản xuất, kinh doanh, tự hạch toán, thực hiện nghĩa vụ nộp thuế và nộp ngân sách đầy đủ theo Luật Doanh nghiệp, đồng thời phải thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng-an ninh, tham gia có hiệu quả vào việc xây dựng cơ sở chính trị-xã hội trên địa bàn đóng quân. Thách thức đó càng nặng nề hơn bởi tác động của tình hình kinh tế, dân cư, xã hội, cơ sở hạ tầng, an ninh chính trị trên địa bàn, nhất là sự chống phá của các thế lực thù địch. Địa bàn thực hiện nhiệm vụ của công ty vốn là căn cứ của Mặt trận B3 trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nơi tập trung nhiều khó khăn, phức tạp của vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nơi đây có 40km đường biên giới tiếp giáp với hai nước bạn Lào và Cam-pu-chia. Môi trường sinh thái bị hủy hoại nặng nề bởi bom đạn, chất độc hóa học của Mỹ đã sử dụng trong chiến tranh. Dân cư của 5 xã thuộc 2 huyện trên địa bàn có mật độ thưa, phân bố không đồng đều, chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số: Ê Đê, Xê Đăng, Cơ Dong, Bờ Râu... trình độ dân trí thấp, tập quán sinh sống, sản xuất nhìn chung còn lạc hậu; điều kiện bảo đảm về kinh tế, văn hóa, y tế, giao thông... còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.

Thu hoạch cà phê ở Công ty 732. 

Bằng tình cảm, trách nhiệm giúp dân là tự giúp mình, cán bộ, công nhân viên Công ty 732 luôn kiên trì bám dân với phương châm "Nói cho dân hiểu, làm để dân tin, dân làm theo". Vì vậy, sau khi triển khai nhiều hoạt động giúp đỡ đồng bào phát triển sản xuất, công ty tiếp tục đổi mới nội dung thông qua thực hiện chủ trương của binh đoàn: “Hộ gia đình công nhân người Kinh gắn kết với hộ đồng bào người dân tộc thiểu số”. Qua đó, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân các thôn, làng, tạo điều kiện để các hộ gia đình tiếp xúc, gần gũi, hiểu biết về hoàn cảnh của nhau và từ đó tự nguyện sướng khổ có nhau, no đói cùng nhau. Từ năm 2011 đến nay, công ty đã tổ chức được 6 đợt gắn kết với 435 cặp hộ. Qua 5 năm triển khai thực hiện, mô hình gắn kết hộ đã đem lại hiệu quả thiết thực. Hộ công nhân người Kinh đã giúp đỡ hộ đồng bào dân tộc thiểu số áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, khai thác mủ cao su… Hộ đồng bào dân tộc thiểu số tạo điều kiện cho hộ công nhân người Kinh cùng sinh sống trên địa bàn, giúp bảo vệ vườn cây, tài sản của công ty… Những hộ gia đình xin vào làm công nhân trong công ty, đời sống từng bước được cải thiện, họ cũng đã từ bỏ dần những tập tục lạc hậu. Trẻ em đến tuổi được đi học đầy đủ, khi ốm đau đi bệnh viện thay vì mời thầy mo về cúng, ăn chín uống sôi, giữ gìn nhà cửa sạch sẽ… Một trong những thành công lớn của chủ trương gắn kết hộ là đã làm tốt công tác vận động quần chúng, nêu cao tinh thần cảnh giác, không làm theo lời xúi giục của kẻ xấu, không theo "tà đạo Hà Mòn". Đến nay, các thôn, làng kết nghĩa đều đạt tiêu chuẩn "Làng văn hóa", nhân dân các thôn, làng thực hiện có hiệu quả Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư".

Cán bộ Công ty 732 hướng dẫn người lao động khai thác mủ cao su.  Ảnh: ĐẢNG PHẠM 

Theo chân cán bộ công ty xuống thăm gia đình A Xah ở Đội 10-thôn Đăk Vang, xã Sa Loong, huyện Ngọc Hồi, chúng tôi gặp một cặp vợ chồng người Giơ Rai đang hối hả thu hoạch vụ mùa. Lúa nếp, cà phê mới thu hoạch phơi hai hàng dọc xếp từ cổng tới tận hiên nhà. Trung úy Hoàng Thanh Bình-Đội trưởng Đội 10 vui vẻ nói với tôi: "Đây là một cặp hộ gắn kết tiêu biểu trong phong trào thi đua sản xuất giỏi và hỗ trợ nhau trong làm ăn phát triển kinh tế. Hộ người Kinh là anh Nguyễn Quốc Hảo, nhà cũng ở gần đây thôi. Nhưng thời điểm này bà con ra rẫy hết, tối mịt mới về". Vợ chồng A Xah hôm nay cũng vừa gặt xong mảnh ruộng ngay sau nhà. Trò chuyện với A Xah một hồi thì anh Hảo từ rẫy cà phê chạy ngang qua. Tôi tranh thủ "khai thác" hai anh về thủ tục lễ gắn kết hộ, A Xah bảo: "Vui lắm cán bộ à. Hôm ấy công ty tổ chức tập trung mấy chục hộ, có già làng, trưởng thôn chứng kiến nữa. Sau quá trình tự tìm hiểu, thấy quý mến và ưng cái bụng nhau thì đăng ký để công ty làm lễ gắn kết. Làm lễ xong, già làng lấy sợi chỉ hồng buộc vào cổ tay từng người, dặn dò khuyên nhủ đại ý rằng từ đây hai gia đình chính thức coi nhau như anh em, giúp đỡ nhau trong mọi lúc buồn vui, sướng khổ…". Tôi đã gặp rất nhiều cặp gắn kết hộ như gia đình A Xah, ấn tượng chung là tất cả đều có công ăn việc làm, thu nhập ổn định. Và một điều chắc chắn rằng, việc thực hiện tốt công tác dân vận nói chung và hoạt động kết nghĩa, mô hình gắn kết hộ nói riêng của binh đoàn đã góp phần quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế-xã hội.

Chúng tôi đến thăm một xóm nhỏ của thôn Tân Bình, xã Đắc Kan, huyện Ngọc Hồi nằm khuất sâu giữa những cánh rừng cao su xanh ngút ngát. Xe chạy êm ru, khác hẳn với cảm giác "tưng tưng như thú nhún" trên đường di chuyển mọi hồi. Đại úy Nguyễn Văn Sơn-trợ lý tuyên huấn Binh đoàn 15 kiêm hướng dẫn viên giới thiệu: Chúng ta đang trên đường vào xóm A Tâm. Tại sao ở chốn rừng núi này lại có cái địa danh mang dáng dấp đồng bằng thế nhỉ? Đem thắc mắc hỏi lại Sơn, anh chỉ cười nhẹ, bảo: Em không muốn nói trước bất cứ điều gì, để các anh tự tìm hiểu cho cảm xúc tươi mới... Mọi người đành chịu cái lý lẽ rất lãng mạn của cậu chàng tuyên huấn tài hoa vốn là nhà nhiếp ảnh và nhạc sĩ. Tới ngã ba đường nhựa, Sơn ra hiệu dừng xe, mời mọi người xuống chụp ảnh và thưởng thức... khí tươi. Cậu ta bảo: Về thành phố, các anh có nằm mơ cũng không được đón gió cao nguyên như thế này đâu! Quả thật, tiết trời mát dịu và trong lành quá. Ai cũng tranh thủ ưỡn cong lồng ngực hít hà lấy cái hương vị tươi nguyên  trong trẻo ấy. Ngay sát mép đường nhựa phẳng phiu là một quán tạp hóa nhỏ, trên bức tường có hàng chữ quét sơn ngay ngắn: Xóm A Tâm. Chúng tôi chợt "à" lên thích thú. Chị chủ quán trung niên tươi cười đón chúng tôi và như hiểu ý định của đoàn khách lạ nên vui vẻ kể lại câu chuyện của hơn một năm về trước. Khi ấy, Trung tá Trịnh Hà Tâm còn làm Giám đốc Công ty 732. Xóm nhỏ này có 20 hộ dân với 65 nhân khẩu là người dân tộc Thái, Mường từ phía Bắc di cư vào lập nghiệp từ thập niên 1990. Bà con nơi đây sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước, làm nương rẫy, thu nhập bấp bênh. Tuy rất gần trung tâm xã nhưng không có điện lưới sử dụng, đường giao thông thì quá trắc trở nên đời sống sinh hoạt, sản xuất của bà con vô cùng vất vả.

Cuối năm 2015, mặc dù Công ty 732 đang gặp rất nhiều khó khăn, song bằng tình cảm và trách nhiệm của người lính với biên cương, Đảng ủy-Ban giám đốc công ty đã họp bàn, quyết tâm kéo điện lưới và làm đường cho người dân xóm nhỏ. Sau 10 ngày thi công, công trình đường điện hạ thế với chiều dài gần 3km, tổng kinh phí 470 triệu đồng đã được vận hành và đưa vào sử dụng đúng dịp Tết Bính Thân-2016. Chị chủ quán kể, có chứng kiến cảnh bà con thôn Tân Bình lần đầu tiên được nhìn thấy ánh sáng của bóng điện mới cảm nhận được hết niềm vui, sự hân hoan, phấn khởi của bà con sau bao nhiêu năm phải sống trong ánh sáng lập lòe của ngọn đèn dầu mỗi khi trời tối. Kể từ khi có điện, cuộc sống của người dân đã thay đổi rõ rệt. Bà con tiết kiệm tiền mua ti vi về xem tin tức, biết được ngày mưa, ngày nắng để làm mùa. Nhất là bọn trẻ con, từ nay chúng không phải lụi cụi bên ngọn đèn dầu khét lẹt. Anh Xuyện, một hộ gia đình làm vườn trong thôn cho biết, từ khi có điện, gia đình anh có điều kiện bơm nước tưới cà phê với giá cả rẻ hơn chạy máy nổ. Các hộ gia đình đã bàn nhau dự định sang năm mở rộng thêm diện tích trồng cà phê, hồ tiêu... để tăng thu nhập. Con đường đất đỏ dẫn vào làng cũng được công ty đầu tư trải nhựa phục vụ thiết thực nhu cầu đi lại của bà con trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. Những công trình mang đậm ý nghĩa tình cảm quân-dân nơi đây đã khiến bà con ngày càng thêm tin yêu bộ đội. Người dân phấn khởi tự đặt tên xóm là "xóm A Tâm" để bày tỏ tình cảm với Giám đốc Trịnh Hà Tâm và cán bộ, chiến sĩ, người lao động Công ty 732.

Một mùa xuân mới sắp về trên khắp mọi miền Tổ quốc. Trên những nẻo đường vùng biên gập ghềnh đá sỏi, nơi đất và người còn nhiều khó khăn, sự hiện diện, tận tình của những anh "bộ đội nhà nông 732" càng trở nên thân thương, gần gũi. Vang vọng trong tôi giai điệu tự hào về rừng Tây Nguyên xanh như gió ngàn thổi mãi.

Bút ký của PHẠM VĂN ĐẢNG