Cùng đi với chúng tôi, Thượng tá Vũ Quang Quân, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Phước Chỉ, chỉ tay về phía đường biên giới, anh cho biết: “Tình trạng buôn lậu đang diễn biến phức tạp trong thời gian gần đây. Các đối tượng buôn lậu giờ rất liều lĩnh, sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để né tránh lực lượng chức năng. Thời điểm ban trưa, những đối tượng buôn lậu thường đi theo nhóm, từ hai đến ba phương tiện chạy với tốc độ cao, chở những bọc ni lông đen chất đầy thuốc lá lậu từ khu vực biên giới Cam-pu-chia vào Việt Nam. Lực lượng chống buôn lậu của đồn phải có những kế hoạch tỉ mỉ, chi tiết, nắm bắt được thói quen của các đối tượng để mật phục, chốt chặn thì mới ngăn chặn và truy bắt thành công…”.
Cam go truy bắt buôn lậu
Tham gia tuần tra cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Phước Chỉ, chúng tôi mới thấy sự khó khăn, vất vả trong cuộc chiến chống buôn lậu nơi vùng biên giới vốn là điểm nóng buôn lậu một thời này. Đi dọc các khóm ấp ở đường biên này, phía sau những đồng lúa, vườn cây rất đỗi yên bình là những "cơn sóng ngầm" buôn lậu luôn tiềm tàng nguy cơ bùng phát. Câu chuyện mà Trung tá Trương Công Số, Phó đồn trưởng Đồn Biên phòng Phước Chỉ kể đã cho chúng tôi hình dung về một chiến công được cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Phước Chỉ lập vào dịp đầu năm mới. Đó là trưa 15-2, lực lượng phối hợp chống buôn lậu của Đồn Biên phòng Phước Chỉ và công an địa phương triển khai kế hoạch, tổ chức mật phục truy bắt đối tượng buôn lậu ở khu vực giáp ranh hai huyện Trảng Bàng và Bến Cầu. Thời điểm đó, dưới cái nắng chang chang, cán bộ, chiến sĩ biên phòng phải ém mình trong lùm cây, bờ kênh nhiều giờ đồng hồ để mật phục. Các biến động nhỏ ở khu vực biên giới đều được chỉ huy đồn nắm bắt và phổ biến chi tiết. 11 giờ 30 phút, từ phía biên giới bất ngờ xuất hiện 3 đối tượng điều khiển xe gắn máy chở những bao ni lông lớn chạy với tốc độ cao vào sâu trong nội địa. Khi 3 chiếc xe gắn máy chở hàng lậu đi vào khúc cua đường mòn khá hẹp buộc phải giảm tốc độ thì bất ngờ những chiến sĩ áo xanh từ vị trí mai phục chớp thời cơ, lao ra chốt chặn, truy bắt xe đầu tiên. Đối tượng buôn lậu phản xạ rất nhanh, liều lĩnh, đã phanh gấp, nghiêng người đẩy phương tiện ngăn cản lực lượng truy bắt và bỏ lại xe, tang vật rồi tẩu thoát. Hai đối tượng ở xe sau cũng loạng choạng, bỏ lại phương tiện để trốn chạy… Tang vật thu được tại hiện trường là hơn 6.000 gói thuốc lá lậu các loại. Trong quá trình truy bắt, ngăn cản đối tượng, Trung úy Nguyễn Văn Sáng, Đội trưởng Đội Phòng chống ma túy và tội phạm Đồn Biên phòng Phước Chỉ đã bị thương.
Bộ đội Đồn Biên phòng Phước Chỉ tuần tra trên kênh.
“Những vụ truy bắt đối tượng buôn lậu vào giữa trưa thường cũng chỉ giữ được tang vật và phương tiện. Muốn chốt chặn, truy bắt thành công, chúng tôi phải mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu địa hình, thói quen của đối tượng, xác định vị trí mai phục và phối hợp chốt chặn, đánh lạc hướng các đối tượng “ăng-ten”… thì mới thành công. Có nhiều vụ mật phục, cán bộ, chiến sĩ phải ém mình trong bụi cây, bờ kênh, ruộng lúa suốt 10 tiếng đồng hồ để không bị các “ăng-ten” phát hiện”, Trung tá Trương Công Số cho biết thêm.
Những “lá chắn” vững chắc
Trước sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chống buôn lậu, các đối tượng buôn lậu giờ đây hoạt động với nhiều thủ đoạn tinh vi dẫn đến việc truy bắt, ngăn chặn rất khó khăn. Tổ chức truy bắt vào ban ngày đã khó, ban đêm lại càng khó khăn hơn. Các đối tượng này thường chọn khu vực giáp ranh giữa hai tỉnh Long An và Tây Ninh để vận chuyển, tuồn hàng lậu từ Cam-pu-chia vào Việt Nam. Mùa mưa khi nước ngập trắng đường biên thì chúng sử dụng xuồng, ghe vận chuyển hàng lậu. Những địa danh vốn là điểm nóng về buôn lậu thuốc lá đã nổi tiếng đến mức ai cũng có thể nhớ tên như: Cầu Xuồng, Cầu Bò, Cầu Đất, Rạch Tràm... hiện nay đang được bố trí các chốt chống buôn lậu lưu động để canh gác, ngăn chặn. Để nâng cao hiệu quả chống buôn lậu ở điểm nóng hai xã Phước Chỉ và Bình Thạnh (huyện Trảng Bàng), UBND tỉnh Tây Ninh đã chỉ đạo BĐBP tỉnh Tây Ninh chủ trì thành lập các chốt chống buôn lậu. Từ năm 2014, dọc tuyến biên giới dài gần 14km thuộc Đồn Biên phòng Phước Chỉ đã được thiết lập 9 chốt chống buôn lậu. Thời gian đầu các chốt là những nhà bạt tạm bợ được lập nên trơ trọi giữa ruộng đồng, bờ kênh thì đến nay, nhờ sự đầu tư của UBND tỉnh Tây Ninh và Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Tây Ninh, đã xây dựng được các chốt chống buôn lậu khá kiên cố. Chúng tôi đến chốt chống buôn lậu Cầu Bò ở xã Bình Thạnh. Trung tá Trương Công Số giới thiệu với tôi: Chốt có 5 cán bộ, chiến sĩ, đều là “lính mới”. Nói là “lính mới” chứ thực ra cán bộ, chiến sĩ ở chốt đều là những cán bộ biên phòng giàu kinh nghiệm, được tăng cường từ các đồn biên phòng khác thuộc BĐBP tỉnh Tây Ninh về. Mỗi đợt tăng cường 2-3 tháng và trong thời gian đó, cán bộ, chiến sĩ đều nêu quyết tâm cao, khắc phục khó khăn để lập thành tích”. Nhìn chốt được xây dựng khá hơn những năm trước, nhưng chúng tôi vẫn cảm nhận được nhiều khó khăn, vất vả của cán bộ, chiến sĩ. Đường biên giới dài, chốt ít người nhưng phải thay phiên nhau tuần tra, canh gác 24/24 giờ. Điều kiện sinh hoạt còn thiếu thốn. Vào mùa khô thì thiếu nước sạch, ban đêm thì nhiều muỗi mòng.
Cán bộ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài kiểm kê số tang vật thuốc lá lậu bị thu giữ dịp Tết Đinh Dậu.
Thượng tá Vũ Quang Quân đứng cùng tôi ở chốt chống buôn lậu Cầu Bò, chỉ về đồng lúa xanh rì chạy dọc biên giới nói: “Tình trạng buôn lậu đã giảm rất mạnh từ lúc BĐBP tỉnh thiết lập các chốt, nhờ lực lượng BĐBP chủ trì phối hợp với công an, dân quân của xã thường xuyên tổ chức tuần tra, ngăn chặn. Khi có chốt, các đối tượng buôn lậu không còn dám hoạt động công khai như nhiều năm trước, chúng chuyển qua hoạt động bằng nhiều thủ đoạn, phương thức tinh vi hơn như: Liên tục thay đổi, tổ chức người canh đường, theo dõi hoạt động của cán bộ, chiến sĩ để phân chia nhỏ lẻ hàng hóa, dùng xe gắn máy, ghe gắn máy tốc độ cao vận chuyển trái phép; chọn địa bàn giáp ranh và hoạt động theo từng nhóm có tổ chức để né tránh lực lượng chức năng, khi bị bắt giữ hàng hóa thì kêu gọi đồng bọn ra ngăn cản, giật lại hàng lậu… Trong đợt cao điểm trước, trong và sau Tết Đinh Dậu, Đồn Biên phòng Phước Chỉ đã phối hợp với lực lượng phòng, chống ma túy, buôn lậu BĐBP tỉnh Tây Ninh tổ chức triệt phá được 3 vụ buôn lậu thuốc lá lớn, thu giữ hơn 20.000 gói thuốc lá lậu các loại. Đặc biệt, đồn đã triệt phá vụ vận chuyển thuốc lá lậu với 8.800 gói ngày 26-11-2016, đã được UBND tỉnh Tây Ninh và Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Tây Ninh khen thưởng đột xuất và tặng bằng khen.
Ngăn chặn những "cơn sóng ngầm" trỗi dậy
Nhiều người nói chuyện với chúng tôi đã ví hoạt động buôn lậu thuốc lá gia tăng mạnh thời gian gần đây ở địa bàn biên phòng thuộc tỉnh Tây Ninh như là những cơn sóng ngầm trỗi dậy. Thiếu tá Nguyễn Minh Tuấn, Phó đồn trưởng Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài cho biết: Hàng lậu qua khu vực cửa khẩu thường được ngụy trang kỹ lưỡng, tinh vi hơn rất nhiều so với vận chuyển hàng lậu qua đường mòn, lối tắt. Nhất là các xe đầu kéo, xe khách, lái xe đã bỏ thuốc lá vào các vị trí rất khó phát hiện nếu lực lượng chức năng không thực hiện tốt các biện pháp nghiệp vụ. Cùng với thuốc lá, hàng lậu qua cửa khẩu được đồn phát hiện, thu giữ còn có hàng điện tử, thuốc tân dược, mỹ phẩm, xe gắn máy... Đồn luôn quán triệt cán bộ, chiến sĩ nêu cao tinh thần trách nhiệm, tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ khu vực cửa khẩu và đoạn biên giới hai bên cửa khẩu, không để tình trạng buôn lậu bùng phát trở lại.
Trò chuyện với Đại tá Nguyễn Hoài Phương, Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Tây Ninh về đợt cao điểm chống buôn lậu ở khu vực biên giới dịp Tết Đinh Dậu vừa qua, chúng tôi cảm nhận được những nỗi lo lắng, trăn trở: Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ tư lệnh ĐBBP, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Tây Ninh, công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá được lực lượng BĐBP tỉnh Tây Ninh xây dựng kế hoạch thường xuyên và cao điểm, được triển khai quyết liệt trong nhiều năm qua, giúp kiểm soát và không còn xảy ra điểm nóng về thuốc lá lậu, tình trạng buôn lậu đã giảm 80% so với trước đây. Trong năm 2016, lực lượng BĐBP tỉnh đã phá nhiều vụ buôn lậu, thu giữ hơn 151.000 gói thuốc lá lậu các loại. Tuy nhiên trong mấy tháng dịp Tết, tình hình đang diễn biến phức tạp hơn khi số vụ và lượng thuốc lá lậu bị bắt giữ tăng vọt. Số thuốc lá tịch thu được gần bằng cả năm 2016.
Theo lý giải của Đại tá Nguyễn Hoài Phương, tình trạng trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân là vừa rồi biện pháp chế tài xử lý hình sự đối với hành vi buôn lậu thuốc lá đã tạm dừng. Thời gian qua, lực lượng BĐBP tỉnh Tây Ninh đã triệt phá nhiều vụ buôn lậu thuốc lá quy mô lớn, từ 5.000 đến 9.000 gói nhưng vẫn không thể đưa đối tượng buôn lậu ra truy tố trước pháp luật, chỉ xử phạt hành chính rồi thả. Do đó, tình trạng buôn lậu có nguy cơ bùng phát mạnh, diễn biến phức tạp, nhiều đối tượng từ nơi khác đã dồn về đây hoạt động buôn lậu dịp Tết khi nhu cầu tăng cao.
Rời biên giới Tây Ninh trong trưa nắng, chúng tôi mang theo những băn khoăn của cán bộ, chiến sĩ nơi đây. Đó là việc cập nhật thêm các chế tài xử lý đối tượng buôn lậu. Nếu các cơ quan chức năng không sớm ban hành các quy định mới, chắc chắn tình hình buôn lậu sẽ diễn biến phức tạp hơn ở những “điểm nóng” trước đây. Bởi vì, lực lượng chức năng dù có bắt giữ được đối tượng thì cũng phải thả ra và chỉ xử phạt hành chính, trong khi đối tượng sẵn sàng nộp phạt để tiếp tục hành vi buôn lậu. Để chống buôn lậu không chỉ là việc thành lập những “lá chắn” vững chắc chốt chặn ở khắp biên giới, truy bắt quyết liệt, mà phải cần đồng bộ về mặt pháp lý, chế tài đủ sức răn đe, xử lý nghiêm khắc đối tượng tham gia buôn lậu, như thế mới ngăn chặn được tình trạng buôn lậu đang gia tăng, phức tạp ở tuyến biên giới Tây Nam.
Bài và ảnh: TRUNG KIÊN - HUY VÕ