Dấu ấn của những chiến công
Người ta gọi Cảnh sát PCCC và CNCH là “cứu cái còn trong cái mất”. Nhiều người dân còn nhớ vụ ám sát vợ chồng nghệ sĩ cải lương Thanh Nga năm 1979 làm chấn động dư luận một thời. Theo lời khai của thủ phạm Nguyễn Thanh Tân, khẩu súng P38 bắn Thanh Nga được y ném xuống sông Sài Gòn khi chở tên đồng bọn Nguyễn Văn Hóa chạy qua cầu Bình Lợi.
Phải tìm được khẩu súng đó mới đủ cơ sở pháp lý buộc tội giết người của tên Tân và đồng bọn. 10 chiến sĩ CNCH được điều động đến hiện trường mò tìm tang vật. Ngày đó, chưa có trang thiết bị lặn tìm như bây giờ, anh em phải “trần trụi lần mò”. Nước sông chảy xiết, dưới độ sâu có nơi gần 30m, nước lạnh buốt nhưng không làm nản chí các chiến sĩ. Suốt 3 ngày đêm lặn mò tang vật, đến 13 giờ ngày thứ ba 13-5-1979, hai đồng chí Võ Quang Hà và Nguyễn Văn Bảy đã bị vướng phải mìn địch gài lại chống đặc công đánh phá cầu trước ngày Sài Gòn giải phóng, vụ nổ làm cả hai chiến sĩ hy sinh…
Nỗi đau và sự mất mát đó càng nuôi dưỡng quyết tâm của những người thợ lặn chuyên nghiệp trong lực lượng CNCH. Họ đã không ngừng phấn đấu học tập, rèn luyện, học hỏi kinh nghiệm từ những thế hệ cha anh đi trước để khắc vào lịch sử của lực lượng 114 Thành phố mang tên Bác những dấu son của những chiến công. Đó là vụ CNCH chìm tàu Hoàng Đạt (năm 2007), lặn tìm xác nạn nhân và tang vật vụ án phân xác nạn nhân thành 10 phần tại Bình Chánh (năm 2010), CNCH trong thảm họa chìm tàu Dìn Ký ở Bình Dương (năm 2011),... Cùng với những chiến công ấy, tên tuổi của những “người nhái 114” như: Nguyễn Ngọc Tốt, Huỳnh Văn Tuấn, Nguyễn Chí Thành, Võ Minh Thiện, Võ Thành Công… cũng dày lên theo năm tháng.
    |
 |
|
"Người nhái 114" luyện tập lặn nước |
“Căng thẳng, nặng nhọc, nguy hiểm và độc hại”
Hình ảnh những “người nhái 114” xông pha lặn dưới con sóng dữ của biển Cần Giờ trong đêm tối để tìm kiếm thi thể 7 học sinh đi tắm biển bị sóng cuốn; nhiều cán bộ, chiến sĩ của lực lượng đã phải đối mặt với nguy hiểm bên đường tơ kẽ tóc trong vụ tìm kiếm thi thể 16 nạn nhân bị nạn trong vụ chìm tàu Dìn Ký… đã ghi đậm dấu ấn trong lòng người dân Thành phố Hồ Chí Minh và nhân dân cả nước. Nhưng ít ai biết được, phía sau những chiến công đó của họ là những hiểm nguy, những hy sinh lặng thầm với nghề tiềm ẩn đầy bất trắc, rủi ro ấy. Thiếu tướng Trần Triều Dương, nguyên Giám đốc Cảnh sát PCCC TP Hồ Chí Minh đã khái quát cái nghề này với những tính chất đặc thù: “Căng thẳng, nặng nhọc, nguy hiểm và độc hại”.
“Lặn ở độ sâu 10-15m, cảm nhận tang vật dưới nước bằng tay không… là những kỹ năng cơ bản mà mỗi chiến sĩ CNCH phải thường xuyên luyện tập. Môi trường luyện tập khác xa hoàn toàn với thực tế khi làm nhiệm vụ, đặc biệt là những kỹ năng lặn dưới nước. Hầu hết những chiến sĩ CNCH không được trải nghiệm từ thực tế mà trong quá trình chiến đấu phải nhờ vào kinh nghiệm của đàn anh đi trước. Quá trình luyện tập chủ yếu rèn luyện thể lực và nắm tính năng tác dụng của dụng cụ là chính. Công việc lặn CNCH chiếm tới 80% với các kỹ năng cơ bản: Sử dụng tín hiệu lặn cơ bản, lặn khoanh vùng, lặn chữ Z, lặn càn… nhưng khi thực tế chiến đấu, phải vận dụng linh hoạt, có thể vận dụng nhiều phương pháp. Mối liên hệ duy nhất với đồng đội trên bờ là sợi dây bảo hiểm và những tín hiệu theo quy ước được mặc định đối với những “người nhái”. Người thực hiện nhiệm vụ rất căng thẳng, phải làm lâu năm, trải qua nhiều vụ khi đó mới quen dần và bớt cảm giác... sợ”-chiến sĩ Võ Thành Công tâm sự.
Căng thẳng là vậy nhưng ít ai biết được cái phần nặng nhọc mà mỗi “người nhái 114” khi dầm mình xuống dòng nước phải mang theo. “Theo tính toán của các nhà chuyên môn, càng xuống độ sâu của mặt nước thì áp lực nước càng lớn, trọng lượng mà “người nhái 114” phải gánh trên cơ thể càng tăng lên. Khi xuống nước, áp lực nước tăng theo tỷ lệ 1:3 thì “người nhái 114” phải gánh trên cơ thể chừng 100kg. Như vậy, trung bình xuống độ sâu chừng 20m thì mỗi “người nhái 114” phải gánh trên người trọng lượng cỡ chừng 1.000kg”-anh Huỳnh Văn Tuấn, nguyên Phó trưởng Phòng CNCH chia sẻ.
|
|
 |
|
Tìm kiếm nạn nhân trong vụ chìm tàu Dìn Ký năm 2011 |
Khó khăn, nguy hiểm lớn nhất đối với “người nhái 114” là làm việc trong môi trường thiếu dưỡng khí. Càng xuống độ sâu của mặt nước thì áp lực nước càng lớn, khí ôxy càng ít và lượng khí nitơ càng tăng lên. Theo phân tích của các nhà chuyên môn làm công tác CNCH, dưới mặt nước ở độ sâu chừng 10m thì chiếm tới 21% khí ôxy, 79% khí nitơ, áp lực của dòng khí nitơ đi vào cơ thể, vào máu của mỗi “người nhái 114” càng nhiều hơn. Ngay cả việc thoát lên khỏi mặt nước nếu không đúng cách cũng dễ dẫn đến tử vong đột ngột. Vụ chìm phà Seoul (Hàn Quốc) là bài học xương máu với những người lính CNCH dưới nước. Khi lặn ở độ sâu 20m, không tiếp cận được con tàu, người lính CNCH Hàn Quốc đã trồi lên mặt nước quá nhanh dẫn đến ngộ độc nitơ và giảm áp nên tử vong đột ngột. Rút kinh nghiệm từ tình huống nguy hiểm đó, mỗi “người nhái 114” khi thực hiện nhiệm vụ càng đặc biệt cẩn trọng hơn.
Thêm vào đó, đặc thù của những con nước trên địa bàn thành phố không đơn giản. Chúng đổi chiều, cuộn xoáy liên tục, sạt lở, tăng độ sâu, khó đoán định quy luật của dòng chảy, các phương tiện tham gia giao thông đường thủy rất nhiều, mật độ dày đặc… nên vô cùng nguy hiểm. Mức độ sạt lở ngày càng gia tăng tại các dòng sông tạo ra những dòng xoáy lớn. Khi “người nhái” thực hiện nhiệm vụ rơi vào vòng xoáy ấy sẽ xảy ra choáng váng và mất khí nhanh. Nhìn vào làn da đen sạm và nhiều vết sẹo nhỏ còn hằn in trên người, các anh tâm sự rằng, trước đây khi chưa có đủ phương tiện bảo hộ, mỗi lần lặn xuống nước làm nhiệm vụ, họ đều bị thương tích vì đá, mảnh chai cắt da, thậm chí bị kim tiêm đâm do người dân vứt đầy xuống sông. Bây giờ, có bộ đồ “người nhái” mặc vào cũng chỉ hạn chế được phần nào thôi. Những vật sắc nhọn vẫn cắt rách cả bộ đồ “người nhái” và xuyên thấu vào da thịt dưới dòng nước lạnh buốt hay giữa những môi trường nước đầy ô nhiễm, độc hại.
Một phần trong công tác của lực lượng “người nhái 114” là lặn tìm tang vật, thi thể nạn nhân trong các vụ án, giúp cơ quan điều tra phá án, bắt hung thủ. Công tác CNCH dưới nước cũng gặp muôn vàn khó khăn, rủi ro. Môi trường làm việc của các chiến sĩ CNCH thường bị ô nhiễm từ chất thải, xác người, xác động vật phân hủy… Sự độc hại đó không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của các chiến sĩ CNCH khi thi hành nhiệm vụ mà còn để lại hậu quả lâu dài trong cuộc sống của họ. Khi làm nhiệm vụ, các chiến sĩ CNCH đã có không ít những tình huống dở khóc, dở cười. Những cuộc vật lộn tìm xác người thì vớ phải xác động vật bị phân hủy. Tìm tang vật vụ án thì mò phải rắn hay lựu đạn dưới sông… Gặp những xác chết ngâm lâu ngày dưới nước, khuôn mặt, thi thể bị biến dạng hoàn toàn, dù người gan lì đến mấy cũng phải... nổi da gà!
Sẻ chia nhau sự sống
Dù vất vả, gian khổ, hiểm nguy nhưng những chiến sĩ CNCH có được những niềm vui, hạnh phúc trong nghề khi hoàn thành nhiệm vụ.
“Cuối năm 2014, tôi và đồng chí Nguyễn Chí Thành, Đội phó Đội CNCH dưới nước cùng lặn tìm một em bé bị chìm tàu ở sông Sài Gòn (khu vực Cảng xi măng Hà Tiên). Lặn xuống 20m để chui vào khoang tàu, bất ngờ ống thở của Thành gặp sự cố. Linh tính báo cho tôi biết đồng đội gặp hiểm nguy, tôi vội nắm lấy chân của Thành với mục đích, nếu Thành không kịp trồi lên mặt nước thì tôi sẽ kéo Thành lên. Rất may là Thành bình tĩnh, báo hiệu cho tôi biết bằng tín hiệu tay đưa lên mũi. Tôi hiểu là bình thở của Thành gặp sự cố. Tôi vội lấy ống thở của mình chụp qua mũi cho Thành. Khi Thành ổn định được thì đến lượt tôi bị mất khí và ngạt. Tôi kéo dây ống thở và bóp tay Thành ra ám hiệu. Thành kéo ống thở chia sẻ chung hơi thở với tôi và hai anh em thoát khỏi mặt nước an toàn. Trong tình huống đó, nếu không có kinh nghiệm mà bỏ bình trồi lên mặt nước thì có thể đụng khoang tàu hoặc trồi nhanh sẽ bị liệt người, thậm chí tử vong do sốc khí nitơ”, anh Huỳnh Văn Tuấn chia sẻ.
Một lần khác, khi anh Tuấn cùng đồng đội lặn tìm thi thể nạn nhân trong một vụ đánh lộn trên sông Sài Gòn. Dòng nước chảy quá xiết mà dây bảo hiểm cho cán bộ, chiến sĩ thì bị cuốn vào chướng ngại vật dưới sông. 5 chiến sĩ mới lặn đều chưa có kinh nghiệm thoát khỏi tình huống hiểm nguy ấy. Cầm dây trên bờ giữ an toàn cho anh em, thấy bình khí của anh em báo hiệu đã hết. Tuấn vội lao nhanh xuống dòng nước. Phát hiện dây bảo hiểm của anh em bị cuốn hai vòng vào dây xích “con rùa” của tàu, Tuấn gỡ dây và lần theo dây đó để tìm anh em. Do bình lặn của Tuấn mang trên người trước đó đã gần cạn kiệt nên Tuấn vội bóp vào tay đồng chí gần nhất ra ám hiệu cho đồng chí đó cùng kéo mình lên. Hai anh em vừa lên đến mặt nước thì bình khí cũng vừa hết.
Đó là số ít trong vô số những tình huống điển hình mà ranh giới giữa sự sống và cái chết quá mong manh đối với những “người nhái 114”. Trong cái giản dị, bình thản của mỗi “người nhái 114”, ít ai biết rằng, vòng tay họ đã từng ôm hàng trăm thi thể nạn nhân lên khỏi mặt nước để an lòng người đã khuất và làm dịu những nỗi đau của thân nhân họ. Và sức mạnh, niềm tin, ý chí, nghị lực để họ thực hiện được nhiệm vụ một cách phi thường ấy là họ biết gác bỏ những bon chen, tính toán thiệt hơn của riêng mình, vì tinh thần, trách nhiệm với nhân dân và tình yêu thương với anh em đồng đội, sẵn sàng sẻ chia nhau hơi thở, chia nhau sự sống để “cứu cái còn trong cái mất”.
Bài và ảnh: THẢO NGUYÊN