Như những cánh hoa sim bình dị

"Dù nắng nóng song chỉ tiêu nhiệm vụ là pháp lệnh, vẫn phải thực hiện" - đồng chí Chủ nhiệm kho nói. 15 giờ 30 phút, chúng tôi vào nhà kho cấp phát đạn cho Binh chủng Công binh. Cái nóng trên 37 độ C dường như đã kịp "nhúng" những bộ bảo hộ lao động màu xanh vào "chậu" mồ hôi. Song cả dây chuyền cấp phát vẫn nhịp nhàng như đàn kiến khuân mồi. Những người lính thợ đầm đìa mồ hôi vẫn thực hiện những động tác dỡ hòm, xếp lên xe đẩy, rồi xếp lên thùng xe nhịp nhàng, cẩn trọng và chính xác. Tranh thủ giờ nghỉ giữa hai chuyến xe vào nhận hàng, tôi hỏi một người thợ tên Long: "Nước ướt sũng từ đầu đến chân rồi kìa?". Long cười, chìa đôi tay rắn rỏi ra: "Đây anh xem, người em còn chút nước nào đâu, chỉ còn thịt với xương thôi". Cả dây chuyền cấp phát đạn cùng cười, cái oi nồng dường như chẳng dịu đi.

Kho K866 được thành lập cuối thập niên 70 của thế kỷ trước với nhiệm vụ ban đầu là cất chứa đạn dược thu hồi từ các chiến trường về. Những năm gần đây, thực hiện nhiệm vụ xây dựng chính quy ngành kỹ thuật, nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm, kho thực hiện nhiều nhiệm vụ khá nặng nề. Trong đó phải kể đến việc bảo đảm kỹ thuật cho hàng nghìn tấn đạn dược, tổ chức điều chuyển, sắp xếp lại theo quy hoạch và quy định sắp xếp kho đạn dược lục quân. Cùng với đó là kiểm tra kỹ thuật, phân cấp chất lượng, đề nghị trên loại khỏi biên chế và xử lý những loại đạn dược không còn trong biên chế, đạn dược cấp 5, cấp 5 nguy hiểm. Anh Trọng kể: "Năm 2017, kho được giao nhiệm vụ xử lý hàng trăm tấn đạn dược các loại. Đây là nhiệm vụ hết sức nặng nề, nguy hiểm, độc hại, thời gian kéo dài, trong khi quân số ít, lại tiến hành đồng thời nhiều nhiệm vụ. Hàng ngày, bắt đầu lúc 5 giờ sáng, từ chủ nhiệm kho trở xuống đều xanh màu áo bảo hộ lao động, lặng lẽ làm việc, suốt 4-5 tháng trời như thế". Anh chìa cho tôi xem đôi cánh tay nắng cháy sém rồi chỉ sang bên cạnh, ở đó, Phó chủ nhiệm Kỹ thuật, Thượng tá Trần Châu Nghĩa đang nở nụ cười trắng xóa trên khuôn mặt sạm đen. "Chủ nhiệm kho mà như này, chắc anh em da đen hết", tôi nói đùa mà thấy cay cay nơi khóe mắt bởi những đồng đội của tôi, dù đất nước đã bình yên gần nửa thế kỷ, nhưng nơi đây, hằng ngày họ vẫn phải đối diện với hiểm nguy, những đợt xử lý, họ vẫn nghe, vẫn thấy tiếng nổ và lửa khói của đạn bom.

Ngồi nói chuyện với các nhân viên trạm sửa chữa, một nữ nhân viên chợt hỏi tôi: "Anh còn nhớ em không? Em và anh quen biết nhau cách đây vừa đúng 20 năm". Tôi nhìn cô ấy, rồi ngượng ngùng thú nhận rằng mình không thể nhớ ra. Mọi người đều cười, làm cho cô ấy ngại, quay mặt đi, nói như hờn dỗi: "Chắc tại em già và xấu đi nên anh không thể nhớ ra". Tôi đưa mắt nhìn quanh, những người phụ nữ quanh tôi đều có nước da mai mái, sạm đen, trông họ có vẻ "cứng" hơn so với độ tuổi của mình. Có chị nói: "Chúng tôi đi ra Hà Nội khám bệnh, chưa nói gì, các bác sĩ đã hỏi là dân quân khí à?". Cũng đúng thôi, ở cái chảo lửa miền Trung này, có cái gì là không sạm đen đi đâu, khi nhiệt độ những ngày hè luôn ở ngưỡng 37-38 độ C kèm với gió phơn thổi rát bỏng. Từ hàng nghìn năm qua, con người nơi đây đã quen với sự khắc nghiệt của ông trời, họ đã hình thành nên loại gien chịu được nắng nóng và di truyền nó cho hậu thế, nên con gái xứ Nghệ vẫn có tiếng là xinh đẹp. Tuy nhiên, ở các kho quân khí trên mảnh đất này, những người lính thợ nhiều lắm mới chỉ đến đời thứ hai, có lẽ cha mẹ họ chưa kịp thay đổi cho phù hợp với sự ảnh hưởng từ thuốc nổ, dầu mỡ bảo quản..., những thứ âm thầm lấy đi tuổi thanh xuân trên những khuôn mặt thanh tú ngày nào mới bước vào nghề!

Thời tiết khắc nghiệt chưa phải là khó khăn số một đối với những người lính kho. Cái họ quan tâm là hàng nghìn tấn đạn dược đang lặng im nằm trong các nhà kho. Viên đạn "cao niên" nhất ở đây có tuổi hàng chục năm. Năm tháng trôi qua, bốn mùa nóng lạnh làm cho thuốc phóng, thuốc nổ bị biến chất, các chi tiết kim loại han gỉ, chất phi kim thì lão hóa làm cho đạn dược không còn giữ được chất lượng ban đầu, nguy cơ mất an toàn luôn hiện hữu. Họ - những người lính thợ - trở thành "bác sĩ", thành "bảo mẫu" cho một khối lượng lớn đạn dược. Họ hiểu rằng, đất nước còn nhiều khó khăn, mỗi viên đạn ở đây đều quý giá như vàng.

Dưới tán rừng lặng lẽ miền tây xứ Nghệ, hằng ngày, các thủ kho đi vào nhà kho, kiểm tra tình trạng cất giữ như cửa chính, cửa sổ, cửa thông gió có dấu hiệu xâm nhập hay không. Tiếp đến, kiểm tra các khối hàng có biểu hiện gì không, các hòm đạn, thùng đạn, nhất là hòm, thùng đạn lẻ, đạn dược đặc biệt có gì bất an không, rồi tiến hành đo nhiệt độ, độ ẩm để thông gió cho nhà kho. Các nhà kho, loại đạn dược đến chu kỳ "kiểm tra sức khỏe" thì thủ kho cùng các tổ đội công tác tiến hành dỡ đạn ra khỏi đống, vận chuyển về trạm sửa chữa để lấy thuốc phóng, lấy bộ lửa mang đi kiểm định, hoặc đơn giản chỉ kiểm tra tình trạng han gỉ. Khi đạn dược có "bệnh", nhẹ như han gỉ hay hư hỏng bộ lửa thì các "bác sĩ áo xanh" sẽ tiến hành "phẫu thuật". Đạn về "bệnh viện" sẽ được tẩy rửa dầu mỡ cũ, tẩy sạch các vết gỉ, thay bộ lửa mới, sơn, in lại ký hiệu, phủ dầu mỡ mới rồi bao gói lại vào hòm hộp (cũng đã được sửa chữa, làm mới), xong trở về nhà kho nghỉ ngơi. Công việc chuyên môn cứ như vậy, năm này qua năm khác, thế hệ này qua thế hệ khác, chuyền tay nhau, nâng niu những quả đạn vàng - cả nghĩa đen và nghĩa bóng, bảo đảm cho đạn luôn sẵn sàng cấp phát đến tay bộ đội huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.

Dưới tán rừng lặng lẽ bên dòng Khe Son hiền hòa, những người lính thợ Kho K866 không chỉ có việc "bắt bệnh, chữa bệnh, chăm bẵm" cho đạn dược, mà họ còn cả một "núi" công việc khác. Thiếu tá Đinh Anh Hoài, Đội trưởng Cần vụ-Bốc xếp tâm sự: "Chúng tôi khi về quê hay hằng ngày sinh sống cùng dân, họ hỏi bộ đội có việc gì mà làm đâu nhỉ, lúc nào cũng quần áo là lượt, nghiêm chỉnh mà lương thì cao. Những lúc đó, chẳng biết cười hay mếu. Hằng ngày, trung bình mỗi người lính thợ bốc xếp, vận chuyển 2 tấn đạn trên vai. Không làm công việc liên quan đến đạn dược thì cũng cắt cây, lật cỏ, trồng rừng, chăn nuôi... Giờ nào việc nấy, quân phục thì mấy năm rồi còn mới, trong khi quần áo bảo hộ lao động mỗi năm hai bộ không đủ".

Về điều này, Đại tá Trần Bình Trọng tâm sự: "Cái câu "nắng tốt dưa, mưa tốt lính" về đến Kho K866 thì mất thiêng. Những ngày thời tiết thuận lợi cho công tác chuyên môn thì chúng tôi triển khai theo kế hoạch. Những loại đạn mà khi bảo đảm kỹ thuật dễ đạt chỉ tiêu thì động viên anh em làm tăng sản lượng, để bù cho những loại khó đạt. Còn khi thời tiết không thuận cho làm chuyên môn, hoặc có lệnh ngừng tiếp xúc đạn dược thì cả đơn vị tập trung cho công tác tu sửa doanh trại, trồng cây gây rừng, tăng gia sản xuất". Ở đây, mỗi ban, đội đều có khu chuồng trại riêng, còn đất đai thì bạt ngàn, tha hồ trồng rau, thả gà. Mỗi người lính thợ, dù là đào tạo sơ cấp hay trung cấp quân khí đều rất giỏi chăn nuôi. Các kỹ thuật chăm sóc lợn nái, gà con, dê nhỏ hay nuôi ong lấy mật họ đều thành thạo, dù chưa một ngày được học. Phương châm của cán bộ, chiến sĩ nơi đây là: "Biến khó khăn thành cơ hội, biến núi đồi thành trang trại".

*

Trước cổng đơn vị là quốc lộ, nối miền xuôi với miền ngược của tỉnh Nghệ An. Ai đi qua, cũng chỉ thấy doanh trại quân đội trang nghiêm, những người lính ra vào nghiêm chỉnh tác phong. Ít ai hình dung ra phía trong cánh cổng ấy, đơn vị như một đàn ong, cần mẫn, tỉ mỉ, lặng lẽ, nhịp nhàng. Họ giữ bình yên cho hàng nghìn, hàng vạn quả đạn, bảo đảm chất lượng tốt cho các quân binh chủng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu...

Trên những vạt đồi trong khu kỹ thuật đơn vị mùa này hoa sim đã nở tím. Loài hoa sơn cước này thật đẹp, luôn giấu kín hương thơm bên trong. Tuy nhiên, đứng từ xa, nhìn cả vạt đồi tím thẫm hoa sim đẹp đến nao lòng. Những người lính nơi đây, mỗi người họ là cánh hoa sim bình dị, nhưng khi kết thành một khối, họ đã và sẽ làm nên những điều kỳ diệu...

Bài và ảnh: BÙI TRÍ DŨNG