Tác nghiệp trong đêm lở núi

Có lệnh là lên đường

Sau khi hoàn thành gửi những dòng tin và hình ảnh đầu tiên về tòa soạn, tôi đang quay lại hiện trường lần thứ hai với lỉnh kỉnh máy tính xách tay, máy ảnh, lội vào vùng bùn đất nơi 18 nạn nhân bị đất đá vùi lấp trong vụ sạt lở núi kinh hoàng tại xóm Khanh, xã Phú Cường, huyện Tân Lạc (Hòa Bình) thì nhận được cuộc gọi của Thượng tá Nguyễn Hồng Hải, Trưởng phòng biên tập Báo Quân đội nhân dân Cuối tuần. Sóng điện thoại vùng sâu ở Hòa Bình chập chờn nhưng tôi vẫn nghe được đề nghị của anh. Anh gợi ý tôi nên viết một điều gì đó cho Báo Quân đội nhân dân Cuối tuần, vì ngày 20-10 là kỷ niệm 67 năm Báo Quân đội nhân dân ra số đầu tiên, tờ báo thân yêu mà chúng tôi vẫn gọi bằng cụm từ thân thương-tờ báo chiến sĩ. Tôi nhận lời giữa ngổn ngang mưa lũ...

Trận mưa lũ lịch sử trên toàn miền Bắc và các tỉnh miền Trung đã gây ra thiệt hại nặng nề cho các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hòa Bình, Yên Bái, Ninh Bình, Hà Nội... Chiều 11-10, Ban biên tập quyết định cử hai nhóm phóng viên đi hai hướng để phản ánh tình hình mưa lũ. Hướng đi Thanh Hóa do phóng viên Phòng Quốc phòng-An ninh và Ban Ảnh thực hiện. Hướng đi Hòa Bình do phóng viên Phòng biên tập Báo Quân đội nhân dân Điện tử và Phòng Kinh tế-Xã hội-Nội chính thực hiện. Mệnh lệnh của Thủ trưởng Ban biên tập là lên đường ngay. Tôi ghi vội đôi dòng nhắc nhở của Ban biên tập: “Tác nghiệp nhanh, chính xác nhưng phải bảo đảm an toàn tuyệt đối về con người. Hai đồng chí Trưởng nhóm phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về nhóm của mình trước Ban biên tập”.

Tôi quán triệt kỹ nhắc nhở của Ban biên tập bởi đi đưa tin về mưa bão, thiên tai không thể chủ quan. Chỉ một ngày trước đó, một đồng nghiệp của chúng tôi ở Thông tấn xã Việt Nam đã gặp tai nạn. Anh bị dòng lũ cuốn trôi khi đang tác nghiệp tại Yên Bái.

Chúng tôi lên xe. Đồng chí lái xe Phùng Quang Huy nói: "Trên xe có đầy đủ thuốc men và áo phao, áo mưa rồi anh ạ". Các anh Văn phòng thật chu đáo. Thủ đô giờ tan tầm đông đúc, mất rất nhiều thời gian mới ra khỏi thành phố. Đường lên Hòa Bình đến Kỳ Sơn thì tắc cục bộ. Mục tiêu của chúng tôi phải lên được Đà Bắc, nơi đang bị cô lập hoàn toàn. Trời mưa nên đường mù mịt.

Lên đến Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình cũng đã muộn, vì trên đường đi, khi bị tắc ở Kỳ Sơn, chúng tôi tranh thủ tác nghiệp ngay ở đó. Qua trao đổi với Ban Tuyên huấn của Bộ CHQS tỉnh, các anh cho biết: Huyện Đà Bắc vẫn đang bị cô lập. Đường lên Đà Bắc chỉ có cách duy nhất là đi ngược sông Đà, mặc dù nước sông Đà mùa lũ rất lớn. Sáng sớm mai sẽ có một ca nô quân sự đưa đoàn công tác của tỉnh lên Đà Bắc. Đà Bắc đã có 5 người chết, hiện vẫn còn 5 người mất tích, hàng chục ngôi nhà bị phá hủy, hàng trăm ngôi nhà chìm trong nước, đường sá tan hoang... Tôi liên hệ với Đại tá Nguyễn Anh Dũng, Trưởng đoàn công tác của Cục Cứu hộ Cứu nạn (Bộ Tổng Tham mưu). Anh Dũng cung cấp những thông tin rất quý giá và cho biết kế hoạch cứu hộ, cứu nạn ngày hôm sau.

Vào vùng lở núi

Đại tá Vũ Thành Nam, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình được giao nhiệm vụ chỉ huy toàn bộ LLVT địa phương trong công tác tìm kiếm, cứu nạn, khắc phục hậu quả mưa lũ. Khi chúng tôi lên đến nơi thì trước đó 30 phút, Đại tá Vũ Thành Nam đã đi Kim Bôi. Qua điện thoại, Đại tá Vũ Thành Nam đã cung cấp cho chúng tôi rất nhiều thông tin. Tôi đặt vấn đề nhờ anh tạo điều kiện cho nhóm phóng viên theo ca nô của đoàn lên Đà Bắc. Mặc dù ca nô chỉ chở được số người rất hạn chế, dành chủ yếu cho đoàn công tác của tỉnh, lại mang theo cả hàng cứu trợ, nhưng với Báo Quân đội nhân dân, anh Nam hứa sẽ tạo điều kiện, tuy số lượng chỉ được hai người. Chúng tôi vội chia làm hai bộ phận, một ở lại làm việc với cơ quan tác chiến, bộ phận còn lại gặp các đồng nghiệp của Báo Hòa Bình và một cán bộ tuyên huấn của Bộ CHQS tỉnh vừa trên Đà Bắc trở về lúc 21 giờ. Các anh đã cung cấp cho chúng tôi những hình ảnh và số liệu ban đầu. Chúng tôi tổng hợp ngay những tin tức đầu tiên để gửi về tòa soạn cho báo điện tử và báo in. Thủ trưởng Ban biên tập gọi điện nắm tình hình của anh em trong đoàn, động viên anh em cố gắng. Kết thúc những dòng tin, chúng tôi tranh thủ nghỉ ngơi, đồng hồ điểm 0 giờ.

Vừa đặt lưng được một lúc thì tiếng chuông điện thoại đổ dồn, tôi đoán là có chuyện. Các anh ở Bộ CHQS tỉnh cho biết, có vụ lở núi nghiêm trọng vừa xảy ra lúc 1 giờ sáng ở Tân Lạc, hướng đi Sơn La. Cả 4 anh em phóng viên bật dậy, tôi hội ý rồi phân công nhanh, tôi và phóng viên quay phim Thế Tuấn sẽ đi ngay Tân Lạc. Hai phóng viên Trường Giang và Việt Cường chuẩn bị để sáng sớm lên đường đi Đà Bắc theo ca nô.

Đường đi Tân Lạc vắng tanh, tối mịt mù do mưa. Thỉnh thoảng gặp chiếc xe công vụ ngược chiều từ Tân Lạc quay ra. Lái xe Phùng Quang Huy rất có kinh nghiệm đi đêm, anh bảo cứ căn vạch ven đường là dễ nhất. Trên đường đi, hàng loạt xe tải, xe khách nằm trú ven lộ khu vực Cao Phong, Tân Lạc bởi đường đi Hòa Bình-Sơn La nước ngập nhiều ngày chưa rút.

Xe đưa chúng tôi đến khu vực sạt núi và phải dừng ngoài xa không đi được nữa. Chúng tôi lầm lũi đi bộ vượt dốc hơn 1km vào hiện trường. Vào đến nơi lúc gần 3 giờ sáng, đã thấy rất đông người dân đứng phía ngoài. Cửa vào khu vực sạt lở bị chặn lại, chỉ những người làm nhiệm vụ mới được vào trong. Hiện trường trước mắt rất khó nhìn vì trời tối, nhưng ngổn ngang đất đá chạy thành vệt dài. Rất đông bộ đội, dân quân, công an và các lực lượng cứu hộ khác đã có mặt. Phải khâm phục khả năng huy động lực lượng rất nhanh của các cơ quan chức năng tỉnh Hòa Bình. Đại tá Vũ Thành Nam đang đôn đáo chỉ huy lực lượng tìm kiếm. Anh trao đổi nhanh với tôi về diễn biến vụ việc và hoạt động cứu nạn tại hiện trường. Chúng tôi quần xắn lội vào trong. Có chỗ là những tảng đá sắc cạnh phải khéo léo lách qua, có chỗ bùn ngập ngang gối do đất bị mưa nhão lâu ngày. Trời vẫn mưa, điện khu vực hiện trường không có. Lực lượng chức năng dùng đèn pin soi từng đống đất để tìm nạn nhân. Xác trâu, bò khá nhiều, trồi lên do trôi cùng luồng đất. Những nạn nhân đầu tiên được tìm thấy, thảm cảnh rất đau lòng. Có những thi thể không còn nguyên vẹn mà tôi không dám mô tả. Cứ thế chúng tôi tác nghiệp. Các lực lượng cứu hộ rất khẩn trương. Khoảng 90 phút sau, tôi quay ra khỏi hiện trường để làm tin, bài gửi về Báo Quân đội nhân dân Điện tử. Phóng viên Thế Tuấn vẫn bám trụ để quay lại toàn bộ hình ảnh công tác cứu hộ.

5 giờ, trời tang tảng sáng, lũ trên cao lại đổ về thành thác. Nhận thấy hiện trường nguy hiểm do có khả năng sạt lở tiếp, lực lượng chức năng yêu cầu tất cả rời nơi tìm kiếm để đánh giá tình hình, không cho ai vào đó. Dù ngồi cách xa một đoạn tôi, vẫn nghe rõ tiếng Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình thông báo qua loa: “Yêu cầu phóng viên đang quay phim rời khỏi hiện trường do tính chất nguy hiểm”. Tôi nhìn lên, thì ra chính là phóng viên Thế Tuấn của Báo Quân đội nhân dân. Những ngày sau đó, chúng tôi ăn cơm dã chiến để bám sát các lực lượng làm công tác tìm kiếm.

Những tin tức, hình ảnh, clip đầu tiên về vụ sạt lở kinh hoàng này đăng trên Báo Quân đội nhân dân Điện tử được nhiều bạn đọc quan tâm. Báo Quân đội nhân dân Điện tử cũng là tờ báo đầu tiên đưa tin về vụ việc này.

"Sẵn sàng" - sự tiếp nối truyền thống

6 giờ sáng, tôi gọi điện cho Việt Cường và Trường Giang thì hai anh đã trên ca nô ngược sông Đà cùng đoàn công tác đi Đà Bắc. Ở hướng đi Đà Bắc, cả hai phóng viên Báo Quân đội nhân dân nhiệt tình, xông xáo. Ngoài việc tác nghiệp tại hiện trường, các anh cũng chính là những người tham gia vận chuyển hàng cứu trợ đến tận nơi lũ cô lập cho bà con. Những hình ảnh, tin tức, clip về công tác cứu hộ tại Đà Bắc của Báo Quân đội nhân dân cũng rất quý giá, sau đó được nhiều đồng nghiệp chia sẻ. Thỉnh thoảng, lúc có thời gian, tôi lại truy cập vào Báo Quân đội nhân dân Điện tử, thấy ở hướng Thanh Hóa, Quân khu 4, tin tức về công tác khắc phục hậu quả mưa lũ, đặc biệt là vai trò của LLVT giúp dân cũng được đưa rất kịp thời.

Trong suốt những ngày tác nghiệp, tôi cảm nhận được nhiều điều đáng quý ở những người làm Báo Quân đội nhân dân-tờ báo chiến sĩ. Trước tiên là tinh thần, thái độ nhận nhiệm vụ. Có nhiệm vụ là sẵn sàng thực hiện ngay, dù khó khăn, trong bất cứ hoàn cảnh nào. Các nhóm phóng viên nhận nhiệm vụ đột xuất nhưng đều quyết tâm thực hiện được. Thứ hai là trách nhiệm khi làm nhiệm vụ. Tác nghiệp trong mưa lũ, thiên tai thường gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn. Tuy nhiên, bằng mọi cách, anh em đều hoàn thành tốt công việc, không có ai kêu ca phàn nàn. Thứ ba là tác phong chuyên nghiệp. Những người làm Báo Quân đội nhân dân "tả xung hữu đột" như những người chiến sĩ trên chiến trường, nhưng trong mọi hoàn cảnh, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đều thể hiện sự nghiêm túc, cầu thị nên luôn được giúp đỡ, hỗ trợ và tạo điều kiện tối đa. Thứ tư là sự chính xác của những tin, bài đăng trên Báo Quân đội nhân dân do chính phóng viên của báo thực hiện. Tin tức được đưa trên cơ sở "mắt thấy, tai nghe, tay sờ", thông tin từ những cơ quan có trách nhiệm, người phát ngôn chính thống nên luôn được tin cậy.

Khi chúng tôi viết đôi điều cảm nhận về nghề nghiệp nhân ngày truyền thống của Báo Quân đội nhân dân thì cũng là lúc một cơn bão mới rất mạnh lại sắp đổ vào các tỉnh ven biển phía Bắc và miền Trung. Sẽ lại có những nhóm phóng viên sẵn sàng lên đường, cùng các lực lượng chức năng và nhân dân khắc phục hậu quả do bão gây ra.

NGUYỄN ANH TUẤN