QĐND - Ở những trạm ra-đa nơi đồi núi xa xôi ở Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, vượt lên hàng trăm nỗi vất vả không tên, tình cảm đối với đơn vị, quê hương, tình cảm nơi hậu phương... đã tạo nên sức mạnh để các chiến sĩ luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Cuộc điện thoại lúc nửa đêm

Gần 1 giờ, màn sương dày đặc phủ kín Trạm ra-đa 36 ở Lào Cai. Đêm khuya đặc quánh, nghe rõ tiếng dế, tiếng côn trùng kêu rinh rích. Trạm ra-đa 36 tọa lạc trên quả đồi cao hơn hẳn so với địa hình xung quanh. Từ vọng gác thanh niên, tôi đi thẳng đến Sở chỉ huy. Căn phòng còn được biết đến với tên gọi khác-“phòng ánh sáng”. Sở dĩ có tên gọi như vậy vì 24/24 giờ, 365/365 ngày, trong căn phòng luôn túc trực các kíp chiến đấu canh cho bầu trời Tây Bắc được bình yên. Đối lập với vẻ tĩnh mịch của không gian bên ngoài, gần một chục con người trong căn phòng, cùng với hệ thống máy thông tin, máy vi tính, máy ra-đa đang làm việc rất căng. Mỗi điểm nhấp nháy tín hiệu, tọa độ di chuyển của các tốp mục tiêu đều được bám sát, ghi chép cụ thể, tỉ mỉ.

Sau một hồi quan sát công việc thầm lặng của các chiến sĩ trong Sở chỉ huy, tôi lặng lẽ lên phòng khách. Rót nước nóng vào ấm chè đã nhạt, tôi chợt nghe tiếng thì thầm điện thoại bên ngoài hành lang. Đêm càng về khuya, sương giá thấm càng lạnh, độ mươi phút, một bóng người bước vào phòng với giọng trầm đục: “Nhà báo cũng mất ngủ à?”. Tiếng của Đại úy Hoàng Ngọc Dương, Chính trị viên Trạm ra-đa T36. “Tôi muốn mục sở thị công việc của đơn vị vào ban đêm” - Tôi trả lời. “Là “người chị” của đơn vị, mình có trách nhiệm lăn lộn với anh em, nắm bắt tâm tư, tình cảm, kịp thời động viên, chia sẻ khó khăn. Công việc nhiều, căng thẳng, ai cũng gồng mình, cố sức. Tuy nhiên, tình đồng chí nơi đồi núi xa xôi, heo hút rất bền chặt, thắm thiết nên mọi người giúp đỡ nhau, phối hợp rất nhịp nhàng, hoàn thành tốt công việc. Anh em đều rất yên tâm công tác”, anh Dương chia sẻ. 

Cán bộ, chiến sĩ  Trạm ra-đa T35 cười vui sau kíp trực.

Cứ thế, chúng tôi trao đổi rất hợp ý về những câu chuyện xung quanh đơn vị, đời sống của bộ đội. Tôi chủ động gợi chuyện cuộc điện thoại lúc nửa đêm. Anh Dương cười thổ lộ. Vợ chồng anh có quy ước ngày nào cũng phải gọi điện, nói chuyện với nhau ít nhất là ba lần, còn những lần đột xuất tùy thuộc vào tình hình công việc của đơn vị. Mấy hôm nay, đứa bé nhà anh bị sốt, quấy khóc. Suốt ba đêm liền vợ anh thức trắng chăm con. Anh gọi điện bàn với vợ nếu mai con không đỡ thì sắp xếp công việc đưa đi khám ở bệnh viện. Nói tới đây giọng anh trầm xuống: “Những việc như thế này vợ mình cũng quen rồi. Thương vợ nhưng cũng chỉ biết động viên bằng lời nói”. 

Câu nói của anh Dương khiến tôi không khỏi suy nghĩ. Điều tưởng chừng như thật đơn giản là được chồng chia sẻ việc nuôi dạy, chăm sóc con cái, đối với vợ những người lính thời bình, cũng thật xa vời.

Quen nhau từ thời học cấp ba, yêu nhau mấy năm, số lần anh Dương về thăm người yêu chỉ đếm trên đầu ngón tay. Cuối tuần, chị lại lên đơn vị thăm anh. Ngày lễ, ngày Tết, khi những đôi yêu nhau tay trong tay, tung tăng hạnh phúc, thì với những người như anh Dương lại là những ngày trực tăng cường, những cuộc điện thoại cũng vội vã. 

Đặc thù của lính ra-đa là thời bình cũng phải canh trực sẵn sàng chiến đấu như thời chiến. Hồi cưới nhau, hai bên gia đình anh Dương phải chuẩn bị giúp hết. Sát ngày tổ chức hôn lễ, anh mới được về. “Tuần trăng mật” được 5 ngày, anh phải trở lại đơn vị. Vợ anh khóc ròng cả tuần vì hụt hẫng.

Chúng tôi đang mải mê câu chuyện thì Trung úy QNCN Nguyễn Văn Lâm xuất hiện. Anh góp chuyện: “Công tác gần chục năm trong quân đội, tôi đã luân chuyển công tác qua nhiều đơn vị từ Nam chí Bắc. Ngày mới cưới vợ, tôi đang công tác ở trạm ra-đa trên đảo Phú Quý. Sau ngày cưới, tôi đi biền biệt, đến lúc con biết đi mới được cắt phép. Về đến nhà, con chưa quen hơi, không cho bố bế. Một lần, tôi lừa cháu bế đi mua quà. Ra đến đầu ngõ, gặp bà, cháu khóc ré lên, tụt xuống chạy theo gọi: “Bà... bà”. Tôi đứng khựng người, hụt hẫng, bâng khuâng. Mấy người hàng xóm nhìn theo cười thông cảm”.

Chuyện của Lâm khiến tôi nhớ lại hoàn cảnh của Thượng úy Lý Ngọc Dũng, Phó trạm trưởng Trạm ra-đa T35 ở Sơn La. Đang chuẩn bị đám cưới ở sân đơn vị, nghe tiếng kẻng báo động chiến đấu, Dũng vội vàng chạy hộc tốc lên đài mở máy làm nhiệm vụ. Cưới nhau từ năm 2014, vợ chồng anh mới có đứa con gái đầu lòng. Không may cháu bị bệnh tim bẩm sinh. Mỗi tháng, anh chị phải đưa cháu hai, ba lần tới viện khám bệnh. Năm vừa rồi, vay được 100 triệu đồng của họ hàng, anh em trong đơn vị, vợ chồng Dũng đưa cháu xuống bệnh viện ở Hà Nội phẫu thuật. Con mổ tim nhưng anh cũng chỉ xin nghỉ được một tuần chăm con. Thời gian còn lại, việc ở viện đều trông cả vào vợ. Anh Dũng kể: “Tuy nhà ở gần đơn vị nhưng do đặc thù công việc nên một tháng tôi mới về thăm nhà được một lần. Con cái ốm đau, trông chờ cả vào bàn tay tần tảo của vợ”.

Trò chuyện với nhiều người lính ra-đa khác, tôi đều nhận thấy, do đặc thù công việc, công tác xa nhà hàng trăm ki-lô-mét nên mỗi người có một hoàn cảnh khó khăn riêng. Tuy nhiên, họ luôn tỏ rõ bản lĩnh vững vàng. Sự vững vàng ở ngay trong việc các anh hoàn thành tốt nhiệm vụ, điều mà nhiều người cho là gian lao phi thường thì các anh lặng lẽ thực hiện một cách bình thường. Theo lý giải của những người lính ra-đa, giữa đơn vị và hậu phương luôn tồn tại niềm tin và sự thấu hiểu. Đó là "phong cách sống" của gia đình lính. 

Tình yêu của những người lính trẻ

Tôi lên Trạm ra-đa T35 vào những ngày đầu đông. Gió bấc bắt đầu tràn về, gần trưa mà sương vẫn giăng mờ doanh trại. Ngồi quây quần trong căn phòng khách, bên ấm trà Mộc Châu đặc sản, anh em trong đơn vị tếu táo: “Gần chục mùa đông cắm bản mà trạm trưởng vẫn lẻ bóng phòng không”. Người bị trêu ghẹo là Đại úy Trần Trọng Tuấn, Trạm trưởng Trạm ra-đa T35. Quê Tuấn ở Hà Nam, năm nay, tuổi đời đã ngoài băm mà anh vẫn chưa í ới gì chuyện vợ con nên mọi người vẫn xếp vào hàng… lính trẻ. Tuấn kể: “Tháng trước về Hà Nội họp, tôi tranh thủ xin thủ trưởng ghé qua nhà thăm bố mẹ. Tưởng sau hơn hai tháng không gặp thằng con trai duy nhất, bố tôi sẽ vui lắm. Ai dè, ông cụ bực tức không thèm nhìn mặt. Lúc chuẩn bị đi, ông nói một câu nặng trịch-Liệu mà lo chuyện vợ con”. 

Trong đơn vị, ai cũng biết Tuấn là người năng nổ, nhiệt tình trong công việc, có thâm niên công tác gần chục năm ở các trạm ra-đa vùng sâu, vùng xa. Dưới sự chủ trì của Tuấn, nhiều năm đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ. Tuy nhiên, ngặt nỗi, lính vùng cao xa nhà, lại liên tục luân chuyển công tác, thành ra không có thời gian đi tìm hiểu bạn gái. Bàn về giải pháp “chống ế” trong tương lai, Tuấn vui vẻ nói: “Với cánh lính ra- đa, hợp lý nhất là lấy vợ ở quê hoặc gần đơn vị”. Về phần mình, Tuấn bật mí, từ thời đi học phổ thông đã kịp “giấm” một mối tình với cô bạn cùng trường. Trải qua hơn 10 năm thử thách, tình cảm của hai người càng trở nên bền chặt. Hiện bạn gái Tuấn là kỹ sư đang làm việc ở một công ty thép tận Tây Ban Nha. Khó khăn cách trở, không thể gặp mặt nhau thường xuyên nhưng hai người vẫn thường xuyên liên lạc qua điện thoại. Tuấn bảo, do hiểu và yêu sự vất vả hy sinh của lính nên dù xa cách, hằng năm, bạn gái Tuấn vẫn bay về nước, lên đơn vị thăm anh. 

Như để lý giải phần còn lại trong câu chuyện của mình, Tuấn kể một chuyện trùng hợp đặc biệt của trạm. Phó trạm trưởng Lý Ngọc Dũng, Phó trạm trưởng Vũ Công Doanh và Trung úy QNCN Bùi Công Toàn là anh em đồng hao. Ba người lấy ba chị em gái, nhà ở gần đơn vị. Vừa là đồng đội, lại là anh em nên trong công việc, cũng như trong đời thường, họ thương yêu, hết lòng giúp đỡ nhau, tạo nên bầu không khí trong đơn vị thân thương, gần gũi như gia đình.

Tình yêu của Trung úy Nùng Văn Tuyền ở Trạm ra-đa T62, Yên Bái, cũng là một câu chuyện rất đẹp. Tuyền là người dân tộc Thái, quê ở Than Uyên, Lai Châu. Tuyền vốn là người rất chăm chỉ, chịu khó, lại rất lễ phép với người lớn. Chính vì sự chân chất đó mà cô giáo Nùng Thị Tâm, người cùng quê, đã đem lòng yêu mến. Thấu hiểu khó khăn của lính ra-đa, hằng tháng Tâm lại lên đơn vị thăm Tuyền. Lên đài ra-đa, dõi theo những cánh sóng phủ rộng như tấm lưới bảo vệ vùng trời Tổ quốc bình yên, Tâm càng thêm yêu và tự hào về công việc của người yêu. Trong khó khăn, gian khổ, Tuyền và Tâm đang viết nên một câu chuyện tình đẹp.

Chia tay những người lính ở các trạm ra-đa vùng trời Tây Bắc, trong tôi không khỏi lưu luyến. Nơi tuyến đầu bảo vệ Tổ quốc, những người lính ra-đa đang vượt qua muôn vàn thiếu thốn, vất vả. Hậu phương của họ cũng phải hy sinh không hề nhỏ. Nhưng những điều tưởng chừng khó vượt qua ấy lại trở thành sự kết nối giữa hậu phương và người lính ra-đa, dựng nên bức trường thành bảo vệ Tổ quốc.

Bài và ảnh: PHẠM TUẤN