QĐND - Festival Huế 2014 tiếp tục với chủ đề "Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển", trong khuôn khổ là hợp tác giao lưu văn hóa của các quốc gia Đông Á và Mỹ La tinh, có quy mô đông nhất từ trước trước đến nay với hơn 64 đoàn nghệ thuật của 38 quốc gia ở cả 5 châu lục trên thế giới tham dự. Ngoài ra, rất nhiều đoàn nghệ thuật đến từ các cố đô của Việt Nam và từ nhiều vùng miền của đất nước đều cùng tham gia. Festival Huế là một sự kiện văn hóa nổi bật của Việt Nam là nơi giao lưu, hợp tác của các nền văn hóa nghệ thuật của trong nước và quốc tế, là nơi quảng bá hình ảnh văn hóa con người Việt Nam ra cộng đồng quốc tế.

Phóng viên Báo Quân đội nhân dân Cuối tuần đã có cuộc phỏng vấn ông Phạm Cao Phong, Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Vụ trưởng Vụ Văn hóa Đối ngoại và UNESCO, Bộ Ngoại giao, xung quanh câu chuyện hội nhập văn hóa tại Festival Huế 2014.

Phóng viên (PV): Là sự kiện văn hóa du lịch đặc thù, diễn ra 2 năm một lần với quy mô quốc tế từ năm 2000 đến nay, qua 7 kỳ, Festival Huế đã thành nơi quy tụ, gặp gỡ đặc sắc của nhiều chương trình nghệ thuật, đại diện và mang dấu ấn khác nhau của nhiều nền văn hóa trên thế giới. Thưa ông, điều gì đã tạo nên sức sống mạnh mẽ và bền bỉ của Festival Huế?

Ông Phạm Cao Phong

Ông Phạm Cao Phong: Festival Huế được tổ chức đã hơn một chục năm nay và trở thành thương hiệu được nhiều người quan tâm. Mỗi kỳ Festival Huế, chúng tôi đều phối hợp với tỉnh Thừa Thiên- Huế chuyển giấy mời tới các đoàn ngoại giao. Các đoàn ngoại giao đều rất hào hứng. Họ rất quan tâm với Festival Huế. Số lượng khách trong các đoàn ngoại giao đến Festival Huế rất đông.

Vậy điều gì đã tạo ra thương hiệu cho Huế như vậy? Và tại sao Festival Huế có sức sống mạnh mẽ như vậy?

Theo ý kiến của chúng tôi, có một số lý do. Thứ nhất, đây là một festival có quy mô quốc gia và ra đời sớm, nội dung rất phong phú. Thứ hai, Festival Huế có tính quốc tế cao, đã mời được nhiều nước đến tham dự và biểu diễn. Bên cạnh đó, Huế là một kinh đô cũ của Việt Nam, chứa đựng nhiều di sản dễ lôi cuốn người xem. Ví dụ, các lễ hội gắn với cuộc sống của các vua như lễ tế đàn Nam Giao… là những thứ người dân ngày xưa không được chứng kiến. Một điểm nữa, tôi thấy rất rõ, hơi khác festival khác là tính cộng đồng của Festival Huế rất cao. Nó gắn kết cộng đồng và đúng theo tiêu chí “di sản phải trả về cho nhân dân, nhân dân là người thụ hưởng di sản và nhân dân cũng chính là chủ thể của các di sản đó”. Ngoài ý đó ra, Festival Huế còn có nghệ thuật đường phố gần gũi với nhân dân, làm cho festival hết sức thân thiện. Sự tham gia của nhân dân vào festival trở nên rộng rãi, không chỉ giới hạn trong các sân khấu biểu diễn mà còn có được nhiều không gian khác nhau.

PV: Qua mỗi kỳ festival, Huế lại thu hút ngày càng đông các đoàn nghệ thuật quốc tế. Vì sao, thưa ông?

Ông Phạm Cao Phong: Các đoàn nghệ thuật nước ngoài thường muốn tham gia vào các festival có tiếng tăm. Thứ hai, chúng ta đang trong quá trình hội nhập quốc tế. Hãy nhớ lại những năm 2000, lúc đó, có lẽ quá trình hội nhập quốc tế của chúng ta không được phát triển như bây giờ. Vừa rồi, chúng ta có Nghị quyết của Đại hội Đảng, Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế. Cho nên, việc hội nhập được đẩy mạnh. Và trong hội nhập quốc tế, có hội nhập về văn hóa. Thứ ba, quan hệ quốc tế của Việt Nam ngày càng đi vào chiều sâu. Chúng ta đã ký một loạt thỏa thuận đối tác chiến lược với các nước. Chúng ta cũng đang làm sâu sắc hơn mối quan hệ với các bạn bè trên thế giới. Vì thế, sự giao lưu qua lại, trong đó có giao lưu văn hóa, làm cho Festival Huế có sự tham dự ngày càng đông đảo của các đoàn nghệ thuật quốc tế.

PV: Những năm qua, giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và thế giới ngày càng được đẩy mạnh. Theo ông, Festival Huế đóng góp gì cho quá trình ấy?

Ông Phạm Cao Phong: Trước hết, phải khẳng định, Festival Huế cũng là một hoạt động ngoại giao văn hóa. Festival Huế là hoạt động ngoại giao văn hóa rất cụ thể, đóng góp tích cực vào việc thực hiện chiến lược ngoại giao văn hóa của chúng ta. Chúng ta phải quảng bá Huế, quảng bá đất nước với bạn bè quốc tế để họ hiểu biết về mình hơn. Đồng thời, ngoài chuyện quảng bá đất nước, đây cũng là dịp gặp gỡ, trao đổi, giao lưu về văn hóa. Hơn nữa, thông qua di sản văn hóa của mình, chúng ta đóng góp, làm phong phú hơn kho tàng di sản thế giới. Chúng ta cũng tiếp thu một cách có chọn lọc tinh hoa văn hóa của nhân loại và tăng cường mối quan hệ hữu nghị giữa nhân dân ta với nhân dân các nước qua giao lưu văn hóa.

PV: Tại các kỳ Festival Huế, bản sắc văn hóa Việt Nam, bản sắc văn hóa Huế đã được giới thiệu đậm nét. Ngược lại, những thứ chúng ta nhận được thông qua Festival Huế, thưa ông?

Ông Phạm Cao Phong: Chúng tôi đã phối hợp với Huế tổ chức các cuộc hội thảo về ngoại giao văn hóa và làm sao đẩy mạnh ngoại giao văn hóa ở các địa phương lên. Đó chính là vai trò của lễ hội trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa. Ngoài ra, qua chương trình biểu diễn của các đoàn nghệ thuật quốc tế, chúng ta học hỏi được họ, học hỏi cách làm nghệ thuật gắn bó với đường phố hơn. Ở Huế, nghệ thuật chính thức là nhã nhạc, hình thức nghệ thuật gắn với cung đình. Khi kết hợp với nghệ thuật đường phố, đó là sự giao lưu có tính chất bổ sung cho nhau. Bổ sung giữa hoạt động nghệ thuật chính thức với nghệ thuật đường phố.

Đoàn cà kheo Bỉ liên tục tham dự các kỳ Festival Huế. Ảnh: Nguyễn Quyền

 

Bảo tồn và phát huy giá trị di sản không dễ và mỗi nước có những kinh nghiệm khác nhau. Chúng ta cần thông qua sự trao đổi văn hóa để xác định những cái mình cần rút ra để có thể nghiên cứu, tiến tới áp dụng trong tương lai.

PV: Festival Huế là một trong những lễ hội quốc tế lớn nhất của nước ta. Qua 7 lần tổ chức và lần này là lần thứ 8, chúng ta rút được những kinh nghiệm gì trong công tác tổ chức, thưa ông?

Ông Phạm Cao Phong: Bộ Ngoại giao chỉ tham gia một phần nhỏ trong công tác tổ chức. Đó là phần hỗ trợ, phối hợp với tỉnh Thừa Thiên- Huế trong việc mời các đoàn nghệ thuật quốc tế, cũng như việc quảng bá tới các đoàn ngoại giao ở Việt Nam. Chúng tôi thấy thế này, việc chúng ta có thể thông báo sớm chương trình, phối hợp với các nước để họ cử các đoàn nghệ thuật là hết sức quan trọng. Huế đã làm được điều đó. Huế đã có sự chuẩn bị hàng năm trời để thiết kế chương trình. Từ chương trình tổng thể ấy, Huế có nhiều thời gian lựa chọn các đối tượng quốc tế tham gia. Thứ ba, đối với các đoàn ngoại giao, chúng tôi cũng thông báo sớm để họ sắp xếp thời gian.

Kế hoạch đặc biệt quan trọng đối với người nước ngoài. Hơn nữa, có kế hoạch sớm, công bố sớm còn có thể làm PR sớm. Làm PR sớm có thể nhân lên kết quả của Festival Huế.

PV: Giao lưu văn hóa Đông Á - Mỹ La Tinh là diễn đàn do Bộ Ngoại giao Việt Nam đề xướng. Theo ông, kể từ ngày ra đời, diễn đàn ấy đã làm được những gì và định hướng phát triển của nó?

Ông Phạm Cao Phong: Quá trình nước ta tham dự Diễn đàn Hợp tác Đông Á- Mỹ Latinh (FEALAC) đã bắt đầu từ lâu. Mối quan hệ của ta đối với FEALAC ngày càng phát triển. Chúng ta từng giữ vai trò đồng chủ trì nhóm kinh tế-xã hội của FEALAC nhiệm kỳ 2011-2013. Chúng ta cũng đã tổ chức hội thảo kinh nghiệm của các nước FEALAC về chuyển đổi mô hình tăng trưởng nhằm phát triển bền vững (tháng 6-2013). Kim ngạch thương mại giữa ta và các nước FEALAC cũng ngày càng tăng.

Chúng ta đã khéo léo lồng ghép Festival Huế vận động các nước FEALAC tham gia. Festival Huế khiến chúng ta có sự giao lưu rộng rãi hơn với các nước trong nhóm FEALAC. Đó cũng là nét đặc sắc riêng của Festival Huế!

PV: Xin cảm ơn ông về cuộc phỏng vấn!

HUY ĐĂNG