Thời cơ tốt để khơi dậy niềm tự hào dân tộc

Thiếu tướng, PGS, TS Nguyễn Hùng Oanh.

Càng gần đến đích, càng nhiều thử thách

Phóng viên (PV): Thưa PGS, trong bài viết đầu năm 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, cần khơi dậy mạnh mẽ niềm tự hào dân tộc để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng đất nước “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” của Bác Hồ. Theo PGS, tại sao thời điểm này, chúng ta lại nhấn mạnh vấn đề này?

Thiếu tướng, PGS, TS Nguyễn Hùng Oanh: Sinh thời, Bác Hồ luôn bày tỏ khát vọng của Người là “độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”, làm cho đất nước ta được sánh vai với các cường quốc năm châu. Trong đó, Người luôn đặt niềm tin, sự kỳ vọng vào lớp trẻ, bởi “một năm khởi đầu từ mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng luôn nhắn nhủ thế hệ trẻ Việt Nam: “Thế hệ cha anh đã rửa được nỗi nhục mất nước, thế hệ ngày nay phải rửa được nỗi nhục nghèo nàn, lạc hậu”. Có thể nói, dân tộc nào cũng vậy, để thực hiện khát vọng độc lập, hùng cường thì phải khơi dậy nguồn động lực tinh thần dân tộc mạnh mẽ trong mọi giai tầng, đặc biệt là thanh niên. Và trong thanh niên thì học sinh, sinh viên là trung tâm, bởi đây là bộ phận có tri thức, có hoài bão lớn lao nhất. Năm 2018, đội tuyển bóng đá U.23 Việt Nam và Hoa hậu H’Hen Niê đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cả cộng đồng về khát vọng dân tộc. Họ đều là những người trẻ.

Trở lại câu chuyện Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu phải khơi dậy mạnh mẽ niềm tự hào và khát vọng dân tộc. Trước hết phải nói đến thành tựu của năm 2018, lần đầu tiên kể từ năm 2008, tăng trưởng kinh tế (GDP) đất nước đạt 7,08%, trong nhóm các nước tăng trưởng cao nhất ở khu vực và trên thế giới. Quy mô GDP tăng mạnh, đạt hơn 5,5 triệu tỷ đồng, bình quân đầu người đạt 2.587USD. Đặc biệt, nhiệm vụ xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được tập trung thực hiện. Công tác phòng, chống tham nhũng được triển khai đồng bộ, quyết liệt. Nhiều vụ án tham nhũng, trong đó có những vụ đặc biệt nghiêm trọng đã được chỉ đạo, điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh, không có vùng cấm, được toàn thể nhân dân đồng tình ủng hộ, góp phần củng cố niềm tin vào Đảng, Nhà nước.

Nước ta đã trở thành nước có thu nhập trung bình và theo tính toán của các chuyên gia kinh tế, nếu chúng ta duy trì được tốc độ tăng trưởng như năm vừa qua thì năm 2035, thu nhập bình quân đầu người của nước ta sẽ vào khoảng 10.500USD. Đạt được mục tiêu này, chúng ta sẽ gia nhập hàng ngũ những quốc gia có thu nhập bình quân đầu người cao, hay nói cách khác là chúng ta đã chạm vào mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Hơn lúc nào hết, đây là thời điểm mà mỗi công dân Việt Nam thấy mục tiêu, khát vọng dân tộc đã ở rất gần. Tuy nhiên, như lưu ý của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, là chúng ta “không được ngủ quên trên vòng nguyệt quế”, vì khó khăn, trở lực còn rất nhiều. Nhất là sự chống phá của các thế lực thù địch cùng những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến” “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Như một vận động viên điền kinh đường dài, càng gần đến đích thì càng nhiều thử thách. Chúng ta hiểu điều đó sâu sắc nên vào lúc này, rất cần khơi dậy mạnh mẽ niềm tự hào dân tộc, đó là nguồn động lực để mỗi người, mỗi tập thể và cả dân tộc vượt lên trở lực, hướng về đích.

Giáo dục “tính cách Việt”, “xây” và “chống”

PV: Khơi dậy niềm tự hào và khát vọng dân tộc trong học sinh, sinh viên thế nào cho hiệu quả, thiết thực là vấn đề đặt ra hiện nay. Theo PGS, nội dung, biện pháp của vấn đề này là gì?

Thiếu tướng, PGS, TS Nguyễn Hùng Oanh: Có nhiều nội dung, biện pháp để khơi dậy khát vọng và niềm tự hào dân tộc cho học sinh, sinh viên. Theo tôi, trước hết phải chú trọng giáo dục lý tưởng, lẽ sống, để thanh niên sống có lý tưởng, có trách nhiệm, có hoài bão, có ước mơ. Chúng ta phải tập trung đẩy mạnh giáo dục truyền thống, trong đó đặc biệt phải giáo dục chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong lịch sử, là cốt lõi của “tính cách Việt”. Bên cạnh đó, cần giáo dục thanh niên những đức tính tốt đẹp khác của người Việt như tinh thần cộng đồng cao, đoàn kết, nhân ái, dũng cảm, yêu lao động và lao động cần cù, thông minh, sáng tạo, khéo léo... “Xây” phải gắn liền với “chống”. Chúng ta cũng nên nhìn thẳng vào những “tính xấu” của người Việt hiện nay để hướng dẫn thanh niên cách phòng tránh, nhất là một số “tính xấu” có thể là lực cản của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, thậm chí là kìm hãm sự phát triển.

Giáo dục lý tưởng, lẽ sống không nên chung chung, trừu tượng mà phải thông qua những hoạt động cụ thể hằng ngày; huy động tất cả các lực lượng giáo dục vào cuộc nhưng cần coi trọng những biện pháp trực quan, hấp dẫn học sinh, sinh viên. Ví dụ như việc Đảng ta đang đẩy mạnh phương pháp nêu gương. Nếu mỗi cán bộ, đảng viên thực sự nêu gương về đạo đức, lối sống, lời nói đi đôi với việc làm thì công tác giáo dục sẽ rất hiệu quả.

Đừng để “hạnh phúc đựng trong một tà áo đẹp”

PV: Trong bài thơ “Người đi tìm hình của nước”, nhà thơ Chế Lan Viên viết: Lũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹp/ Giấc mơ con đè nát cuộc đời con. Thế hệ trước đây đã cảm thán rất nhiều về nỗi lo cơm áo gạo tiền khiến thanh niên suýt đánh mất khát vọng và niềm tự hào dân tộc. Hiện nay, trong nền kinh tế thị trường, một bộ phận không nhỏ học sinh, sinh viên vẫn bị nỗi lo cơm áo “ghì sát đất”. Theo PGS, làm thế nào để khơi dậy khát vọng và niềm tự hào dân tộc trong học sinh, sinh viên?

Thiếu tướng, PGS, TS Nguyễn Hùng Oanh: Kinh tế thị trường bao giờ cũng tác động đến đời sống xã hội theo hai chiều, tích cực và tiêu cực. Tích cực thì chúng ta đã rõ, còn tiêu cực thì chúng ta cũng đã rất thấm. Một số sinh viên còn rất trẻ sa vào lối sống thực dụng, chạy theo chủ nghĩa vật chất và tất yếu trở thành những người xem nhẹ văn hóa, đạo đức, lối sống. Một số khác còn đáng tiếc hơn, dù có trình độ nhất định nhưng bị các thế lực thù địch, thế lực xấu mua chuộc, lôi kéo bằng những lợi ích vật chất để rồi sa ngã, đi vào con đường chống lại Tổ quốc, dân tộc.

Chính vì thế mà chúng ta phải kiên định con đường phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Định hướng xã hội chủ nghĩa sẽ giúp chúng ta từng bước khắc phục những cái xấu, mặt trái của kinh tế thị trường. Vì thế, giữa những lúc nền kinh tế “trong nhóm các nước tăng trưởng cao nhất trong khu vực và trên thế giới” thì Đảng, Nhà nước lại tập trung khơi dậy mạnh mẽ khát vọng và niềm tự hào dân tộc.

Tôi nhìn nhận nỗi lo cơm áo của thanh niên hiện nay trong tổng thể của nó. Các phong trào yêu nước của thanh niên hiện nay rất phát triển, nhất là phong trào tình nguyện vì cộng đồng, phong trào hiến máu nhân đạo. Thậm chí, rất đông thanh niên tình nguyện là những người nghèo, họ hầu như chưa có tài sản gì nhưng đã đem sức trẻ, nhiệt huyết của mình cống hiến cho đất nước, cho cộng đồng. Khẩu hiệu “Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta, mà phải hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay” vang lên ở khắp nơi, với những mô hình, cách làm rất thiết thực. Đó là cơ sở để chúng ta tin tưởng vào thế hệ học sinh, sinh viên và thanh niên hiện nay.

Công tác Đoàn và phong trào thanh niên cần chú trọng hơn nữa đến những thanh niên nghèo, hoàn cảnh khó khăn; nhưng theo tôi, còn phải chú ý cả đến tầng lớp thanh niên trung lưu và giàu. Chính bộ phận này mới dễ để Hạnh phúc đựng trong một tà áo đẹp/ Một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn. Hay nói theo cách khác, người trẻ mà đã có chút dư giả vật chất càng dễ bị “ngủ quên trên vòng nguyệt quế” nên cần quan tâm khơi dậy khát vọng và niềm tự hào dân tộc trong họ.

Để không có ai thoái thác nhiệm vụ

PV: Trường Sĩ quan Chính trị là cái nôi đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội cho toàn quân, một địa chỉ rất uy tín về giáo dục lý tưởng, lẽ sống. Đề nghị PGS chia sẻ một kinh nghiệm nhỏ, đó là làm thế nào để học viên tốt nghiệp sẵn sàng nhận nhiệm vụ ở những vùng cao, biên giới, hải đảo xa xôi?

Thiếu tướng, PGS, TS Nguyễn Hùng Oanh: Tôi hiểu ý của nhà báo là đề cập đến một bộ phận bạn trẻ còn ngại khó, ngại khổ. Nhưng tôi muốn “phỏng vấn ngược” một chút, những năm gần đây, mỗi khi vấn đề độc lập, chủ quyền biển, đảo của đất nước gặp thử thách thì nhà báo thấy thái độ của thanh niên thế nào, nhất là của sĩ quan trẻ? Tôi đã khảo sát, gặp gỡ rất nhiều sĩ quan hải quân trẻ làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc trên biển và tôi rất khâm phục, rất tin tưởng vào bản lĩnh, trình độ và lòng yêu nước của họ. Với các sĩ quan chính trị trẻ cũng vậy, tôi xin chia sẻ để nhà báo có thể hoàn toàn yên tâm và tin tưởng.

Chiến sĩ mới tham quan Nhà truyền thống Trường Sĩ quan Chính trị. Ảnh: DƯƠNG THU

Vừa rồi, tôi có một buổi nói chuyện với một đơn vị học viên. Nhìn các em, tôi như thấy lại chính mình 36 năm trước, khi tôi cũng là một học viên Trường Sĩ quan Chính trị. Tôi thầm cảm ơn các thế hệ thầy cô giáo nhà trường đã trang bị cho tôi hành trang bước vào đời binh nghiệp không chỉ có kiến thức mà còn có bản lĩnh, có lý tưởng, luôn hướng tới lẽ sống cao đẹp. Tốt nghiệp khóa đào tạo sĩ quan chính trị là học viên có 3 tốt nghiệp: Về năng lực xã hội là trình độ đại học, về phẩm chất là trở thành đảng viên và đặc biệt là hoàn thiện nhân cách của người cán bộ chính trị cấp phân đội. Ra đơn vị, họ sẽ đảm trách cương vị chủ trì về chính trị, có đủ uy tín để được bầu làm bí thư chi bộ và cũng đủ điều kiện trở thành thủ lĩnh Đoàn ở cơ sở.

Với 3 tốt nghiệp như thế, chúng tôi chưa bao giờ có hiện tượng học viên tốt nghiệp thoái thác nhiệm vụ khi được phân công về vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Tất nhiên, là con người trong thời bình, nhu cầu được tổ chức phân công công tác ở những nơi thuận lợi nhất cho mỗi cá nhân cũng là nhu cầu chính đáng. Vì thế, cùng với việc giáo dục tinh thần sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ nhiệm vụ nào quân đội yêu cầu thì nhà trường cùng với cấp trên luôn chú trọng kết hợp giữa công tác tổ chức với công tác tư tưởng, công tác chính sách. Chính sách tốt và con người tốt thì không có khó khăn, thử thách nào là không thể giải quyết.

PV: Trân trọng cảm ơn những chia sẻ của PGS!

THU HÒA (thực hiện)