2017 là năm nắng nóng kỷ lục?

Năm 2016 đã được Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) ghi nhận là năm nắng nóng kỷ lục trên toàn thế giới, tính từ năm 1880. Kỷ lục này xuất phát từ hiện tượng El Nino đạt cực đỉnh. Năm 2017 này, khi hiện tượng El Nino đã kết thúc vào cuối năm ngoái, các nhà khoa học thuộc NOAA từng nhận định là sẽ có khí hậu mát mẻ hơn. Tuy nhiên, nhiệt độ Trái Đất không phụ thuộc hoàn toàn vào hiện tượng El Nino hay La Nina. Sự ấm lên của toàn cầu đang bị chi phối rất lớn bởi các yếu tố như khí thải CO₂. Vì thế đầu năm nay, các chuyên gia khí hậu đã thay đổi nhận định, năm 2017 có thể sẽ tiếp tục thiết lập kỷ lục mới về nhiệt độ cao.

Vào tháng 3-2017, số liệu của NOAA cho thấy, nhiệt độ trung bình toàn cầu trên đất liền và bề mặt đại dương cao hơn 1,95 độ C so với mức trung bình 12,7 độ C của thế kỷ 20. Tháng 3-2017 cũng đã thiết lập kỷ lục là tháng 3 nóng thứ hai trong lịch sử.

Theo dự báo của Tổ chức Khí tượng thủy văn thế giới (WMO), xu hướng liên tục ấm lên trong dài hạn của Trái Đất đang rất rõ ràng. Và kỷ lục nắng nóng của mỗi năm sẽ có thể liên tục bị phá vỡ. Kỷ nguyên công nghiệp của thế giới đã đẩy nhiệt độ lên 1,1 độ C. Con số này có thể khiến những người không có kiến thức về khí tượng thủy văn cho rằng không phải vấn đề lớn nhưng trên thực tế, nó đủ sức gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng trên toàn thế giới. Nhiệt độ cao đã trở thành nguyên nhân gây ra trận cháy rừng lan khắp An-bơ-ta, Ca-na-đa (Alberta, Canada), làm nước này thiệt hại 3,58 tỷ USD. Năm 1930, ít nhất đã có khoảng 5.000 người Mỹ thiệt mạng khi nhiệt độ chạm mốc kỷ lục, trong đó bang Bắc Đa-cô-ta (North Dakota) đã ghi nhận mức nhiệt 49 độ C. Năm 1995, cũng tại Mỹ, đợt nắng nóng kéo dài 5 ngày liền đã cướp đi sinh mạng của 700 người. Năm 2003 được ghi nhận là năm nắng nóng kỷ lục tại châu Âu kể từ năm 1540. Nhiệt độ miền Bắc nước Pháp đã lên tới 40 độ C, khiến gần 15.000 người chết. Tính trên toàn châu Âu, năm 2003 đã có 70.000 người chết vì nắng nóng. Năm 2006, nhiệt độ tăng cao tới 47 độ C ở khu vực Bắc Mỹ đã khiến hơn 220 người chết. Năm 2013, châu Âu tiếp tục hứng chịu đợt nóng kỷ lục lên tới hơn 40 độ C khiến gần 55.000 người chết. Năm 2015, tính riêng tại thành phố Ka-ra-chi (Karachi) của Pa-ki-xtan (Pakistan) đã có hơn 2.000 người chết vì nắng nóng.

Nhiệt độ Trái Đất tăng cao còn là nguyên nhân khiến mực nước biển dâng cao, gây ngập lụt cho những thành phố ven biển, tuyệt chủng trên quy mô lớn, hạn hán, khủng hoảng di cư, nắng nóng, mùa màng thất thu, bão mạnh…

Trái Đất ấm lên cùng mật độ thiên tai ngày càng dày đặc đang buộc con người phải nghiêm túc hơn trong việc đối phó với biến đổi khí hậu. Trong đó, vấn đề mấu chốt là việc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo thay thế cho nhiên liệu hóa thạch. Tại Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu ở Pa-ri (Paris), Pháp tháng 12-2015, chính phủ các nước thống nhất kế hoạch hành động cắt giảm việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chuyển sang sử dụng những nguồn năng lượng tái tạo như phong năng, quang năng, nhiệt năng… Đây là cam kết toàn cầu đầu tiên về khí hậu. Đây cũng là lần đầu tiên một văn bản quốc tế nhận được sự tham gia mạnh mẽ và nhanh chóng, minh chứng cho sự ủng hộ đặc biệt của cộng đồng quốc tế đối với các vấn đề khí hậu. Khi thực thi, Hiệp định Pa-ri được hy vọng sẽ tạo ra xung lực mạnh mẽ, thúc đẩy các quốc gia thành viên thực hiện cam kết của mình. Tuy nhiên mới đây, sự rút lui của Mỹ khỏi Hiệp định Pa-ri đã khiến các nhà khoa học lo lắng về việc nhân loại khó tránh khỏi nguy cơ đối mặt với nền nhiệt độ gia tăng hơn 2 độ C vào năm 2100-mức tăng nhiệt có khả năng gây ra những tác động rất lớn đến môi trường toàn cầu.

VŨ KIM LIÊN (Theo Reuters và AP)