Bình yên ở Yangon...

Có nhiều cách để mỗi người nhìn và cảm nhận về bình yên. Cũng như có rất nhiều thành phố cho tôi trải nghiệm ý niệm đó. Trước nay, khi nghĩ về sự bình yên, tôi thường nhớ đến Luzern-một thành phố cổ kính ở Thụy Sĩ. Nhưng khác xa với sự bình yên trong nhung lụa của Luzern, ở Yangon, Myanmar, người ta lại bình yên từ những điều tưởng chừng như giản dị nhất...

Những đàn chim bồ câu xuất hiện khắp nơi ở Yangon

Từng là thuộc địa của Anh hàng thế kỷ, mọi thành phố phát triển của Myanmar đều có những công trình “tàn dư” mang dáng dấp châu Âu của thời kỳ này. Thế nhưng có lẽ ở Yangon, dáng dấp ấy nổi trội hơn cả. Nó cho tôi một hình dung mong manh về London của thời xưa cũ, với những cột đèn đường cao vút chạm trổ hoa văn tinh tế, với trụ sở Tòa án Tối cao màu đỏ gạch có tháp đồng hồ bốn mặt vươn cao, với khách sạn Stand cổ kính, hay giản dị hơn chỉ là từng góc phố, nơi những ngôi nhà lớn được xây dựng từ thế kỷ 19 đến nay vẫn đang là nơi sinh sống, mưu sinh của hàng triệu người dân Yangon.

Một dáng dấp châu Âu cổ kính vốn dĩ đã luôn gợi lên sự lộng lẫy, kiêu kỳ, nay lại đang tồn tại trong một thành phố được xem như cái nôi của Phật giáo Myanmar-nơi có hàng ngàn ngôi chùa lớn nhỏ trên mỗi góc phố. Chỉ nói đến đây thôi, có lẽ bạn hay tôi đã có thể mường tượng ra một sự đối lập tưởng chừng như rất mâu thuẫn. Thế nhưng, chính cách sống đầy đức tin và an lành của con người Myanmar đã biến sự mâu thuẫn ấy thành một chỉnh thể hài hòa, một điểm khác biệt mà không nơi đâu có được. Ở Yangon bình yên không đến từ sự no ấm, cũng không đến từ cảnh quan, mà đến từ chính tâm hồn con người nơi đây!

Bầu trời xanh yên bình nhìn từ cảng Yangon

Người Myanmar luôn trân trọng những giá trị truyền thống của mình. Tuy nhiên, cách gìn giữ của họ khá khác biệt so với phần lớn phần còn lại của thế giới. Những giá trị truyền thống ở Myanmar không được đặt trang trọng trong bảo tàng mà hiện diện ngay trong cuộc sống đời thường, hòa với nếp sinh hoạt hằng ngày. Đơn cử là chuyện khi đến Yangon, tôi bắt gặp từ người già cho đến trẻ con, từ tiểu thương cho đến chính khách, doanh nhân, từ nữ giới cho đến nam giới... tất cả đều mặc váy! Đó là trang phục truyền thống có tên là Longyi, một loại khăn quấn từ sợi thô có các họa tiết hoa văn khác nhau, phân biệt người trưởng thành, trẻ nhỏ, phụ nữ hay nam giới. Với một quốc gia có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm quanh năm như Myanmar thì Longyi được ưa chuộng bởi sự mát mẻ, dễ chịu, thấm mồ hôi và đặc biệt là rất thoải mái để hoạt động nặng.

Không chỉ có Longyi, một điều thú vị nữa là ở Myanmar, người trưởng thành hay trung niên phần lớn đều có thói quen ăn trầu chứ không riêng gì những người cao tuổi. Cũng chính vì thói quen ăn trầu còn rất phổ biến mà tại Yangon, chẳng khó khăn để bắt gặp một quầy bán trầu têm sẵn trên phố, kể cả khi đã về đêm. Vào những ngày rằm hay mồng một, những quầy hàng bé nhỏ lưu động trên phố luôn rơi vào tình trạng quá tải vì ai ai cũng mua trầu để dâng lên chùa hoặc đem về nhà thờ cúng tổ tiên. Hình ảnh những người phụ nữ chân quấn Longyi, tay bế đứa con nhỏ, mặt vền vệt chút bột Thanaka, miệng nhâm nhi miếng trầu đo đỏ dạo bước trên phố là hình ảnh mà tôi không bao giờ quên được ở Yangon.         

Những vị tu hành đi khất thực hằng sáng

Bên cạnh cách sống gắn liền với truyền thống, con người Myanmar còn sống bởi đức tin. Cho dù là đất nước đa sắc tộc bậc nhất Đông Nam Á, với hơn 135 dân tộc, nhưng Myanmar có tới 90% dân số theo đạo Phật. Vì vậy, không gian Phật giáo như bao trùm mọi ngõ ngách, làng mạc với những con người sống một lòng với đức tin từ hàng ngàn năm qua cho đến tận ngày nay. Ở Yangon cũng vậy, người dân sống và thấm nhuần triết lý của đạo Phật đến mức dường như nó đã không còn là niềm tin từ tôn giáo nữa, mà đã trở thành một nét văn hóa, một lối sống của riêng họ.

Nếu chỉ được dùng một từ để mô tả về cách sống và không gian sống này thì tôi sẽ dùng “bình thản”! Người dân Myanmar thực sự có một cuộc sống ung dung và bình yên đến lạ. Họ làm đủ để ăn. Họ sống chậm đủ để tận hưởng và thành công với họ có lẽ không bao giờ đo bằng tiền bạc hay cửa nhà. Một năm thành công đối với họ là sau khi đã chi trả hết những khoản tiêu cho gia đình, con cái, vẫn còn một khoản dành dụm nho nhỏ để công đức đi xây chùa hay mua những miếng vàng lá và tiến cúng để dát tượng Phật. Thực sự quá khó để nhận ra sự phân biệt giàu nghèo ở đây, bởi dù là người giàu hay người nghèo thì họ đều có những niềm vui như nhau, những thói quen như nhau...

Chính bởi lẽ đó, tôi vô cùng tự tin khi nói rằng, người dân Myanmar là những con người lương thiện bậc nhất mà tôi từng gặp! Ở Yangon-một thành phố phát triển bậc nhất Myanmar, điểm đặc biệt là tội phạm và cướp giật gần như không có hoặc rất ít. Bởi họ quan niệm rằng, “cái gì không phải là của mình thì không lấy” và “mọi điều tốt tôi làm hôm nay là những điều con tôi nhận được mai sau”!

Một quầy bán trầu têm sẵn trên đường phố Yangon

Cách sống bình thản ấy đã từ tâm hồn của mỗi con người nơi đây dần thấm vào cảnh vật. Có lẽ chưa có thành phố nào mà tôi bắt gặp nhiều loài động vật cùng chung sống với con người một cách thân thiện và “ung dung” như thế. Những đàn chim bồ câu bay rợp trời, đậu thành những bầy lớn trên đường phố, thành những hàng dài trên lưới điện... Những chú chó ở Yangon cũng là một niềm thích thú đặc biệt của tôi. Phần lớn chúng không có chủ và sống trên đường phố qua ngày, nhưng không vì thế mà gầy gò, xanh xao. Trái lại, chúng vô cùng đáng yêu, thân thiện với thân hình béo tròn bởi luôn được người dân cho ăn. Bạn có thể gặp chúng ở bất cứ đâu trong thành phố với trạng thái chính là... đang ngủ. Chúng có thể ngủ trên ghế đá, ngủ trong hiên nhà, hay thậm chí là ngủ giữa vỉa hè. Những chú chó cho tôi có một trải nghiệm gần như hoàn hảo về sự yên bình của Yangon.

Tôi rời Yangon trong một sáng lãng đãng sương, khi chiếc áo tu màu nâu đỏ của những vị tu hành đi khất thực dần hiện lên tinh khôi trong nắng sớm, đem đến cho tôi những trải nghiệm êm đềm và nhiệm màu nhất về sự yên bình của thành phố mang dấu chân Phật này...

Bài và ảnh: THIÊN DI