Bước ngoặt trong điều trị bệnh khiếm thị

Võng mạc là một bộ phận nằm phía sau mắt, được tạo thành từ 240 gien với hàng triệu tế bào thụ cảm quang nhạy ánh sáng. Vì một nguyên nhân nào đó, nếu bất kỳ một trong 240 gien này bị đột biến, võng mạc sẽ bị thoái hóa, khiến các tế bào nhận sáng chết đi, gây ra mù lòa.

Đã có nhiều nghiên cứu được tiến hành nhằm phục hồi chức năng của các tế bào nhận sáng. Trong đó điển hình nhất là hai phương pháp: Tạo kích thích nơ-ron với ánh sáng và chỉnh sửa gien CRISPR. Tuy nhiên, cả hai phương pháp này đều gặp phải những hạn chế nhất định như tỷ lệ thành công không cao, quá trình điều trị kéo dài và có thể gây biến chứng. Giờ đây, các nhà khoa học thuộc Viện Công nghệ I-ta-li-a đã phát triển một phương pháp tiếp cận mới. Họ tạo ra bộ phận giả cấy vào mắt để thay thế võng mạc bị tổn thương. Bộ phận này được làm từ một lớp polyme dẫn điện mỏng và phủ một chất polyme bán dẫn. Polyme bán dẫn hoạt động như một vật liệu quang điện, hấp thụ các phô-tôn khi ánh sáng đi vào thủy tinh thể của mắt. Rồi điện sẽ kích thích các nơ-ron võng mạc và làm đầy chỗ trống tạo ra do các tế bào nhận sáng bị hỏng. Thử nghiệm với những con chuột bị hỏng võng mạc cho thấy, chúng phản ứng khá tốt với cường độ ánh sáng khoảng 4-5 lux - tương tự khi trời chạng vạng. Các nhà khoa học cũng đã sử dụng phương pháp rọi hình cắt lớp qua phát xạ positron để theo dõi hoạt động của não chuột trong các bài kiểm tra nhạy cảm ánh sáng. Kết quả cho thấy, có xuất hiện sự gia tăng hoạt động của vùng thị giác trên vỏ não khi xử lý thông tin thị giác của các con được điều trị.

Bệnh suy giảm thị lực sẽ được chữa dứt điểm. (Ảnh mang tính chất minh họa)

Ảnh: Eyesdoctor

Tiến xa hơn các nhà khoa học I-ta-li-a, các nhà khoa học Nhật Bản đã công bố thành công ca cấy ghép tế bào da trên mắt người, chữa khỏi hoàn toàn bệnh thoái hóa điểm vàng do tuổi già, mở ra hy vọng cho rất nhiều người khiếm thị trên toàn thế giới. Các nhà khoa học đã thực hiện việc cấy ghép bằng cách lấy một mảnh da nhỏ trên cánh tay của bệnh nhân và biến đổi tế bào của nó. Sau đó, họ tái thiết lập các tế bào này để biến chúng thành các tế bào gốc đa năng cảm ứng. Các tế bào gốc đa năng này có khả năng biệt hóa thành gần như bất kỳ loại mô nào trong cơ thể. Vì thế, khi được cấy vào mô võng mạc, các tế bào này dần thay thế cho các tế bào lỗi và đem lại ánh sáng cho người bệnh. Đặc biệt, trong suốt quá trình điều trị kéo dài tới 2 năm, không có bất cứ biến chứng nào xảy ra. Phương pháp này tuy không giúp khôi phục hoàn toàn thị lực của bệnh nhân, nhưng nghiên cứu đã cho thấy một bước tiến đáng kể trong việc sử dụng tế bào gốc đa năng cảm ứng. Các nhà khoa học tin rằng tế bào gốc đa năng có thể được sử dụng không chỉ để điều trị cho các vấn đề liên quan đến thị lực mà còn một loạt các căn bệnh khác như Alzheimer và Parkinson.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới triệu chứng suy giảm thị lực và mù lòa. Trong đó, sự biến đổi của gien “Nhân tố H” được coi là thủ phạm chính. Những người do di truyền sở hữu nhiều biến dạng của nhân tố H thường thiếu khả năng kiểm soát chứng viêm do lây nhiễm gây ra. Điều này đưa tới chứng suy thoái thị lực về sau trong tuổi già. Ngoài những nguyên nhân chủ quan, còn có nhiều nguyên nhân khách quan dẫn tới suy giảm thị lực. Theo nghiên cứu mới được công bố của các nhà khoa học Trường Đại học Xít-ni (Sydney), Ô-xtrây-li-a (Australia), người hút thuốc lá dễ có nguy cơ suy giảm thị lực ở tuổi già do thoái hóa điểm vàng cao gấp 4 lần những người không hút thuốc. Những người từng hút thuốc nhưng đã bỏ thói quen này cũng có nguy cơ giảm thị lực do thoái hóa điểm vàng cao hơn 3 lần so với người chưa từng hút thuốc. Tâm lý cũng là một trong những nguyên nhân gây giảm thị lực. Các nhà khoa học thuộc Đại học Đê-la-oe (Delaware), Mỹ, đã chứng minh, những phụ nữ càng hay ghen càng dễ “mờ mắt”. Điều này hoàn toàn hợp lý vì sức khỏe thể chất và tinh thần có thể ảnh hưởng bởi xúc cảm.

NGUYỄN VĂN NGẠC (Theo Nature Materials)