Năm 1902, chiếc máy điều hòa nhiệt độ đầu tiên đã ra đời. Đó là phát minh của Willis Carrier, một kỹ sư sinh năm 1876, sống tại bang New England, Mỹ. Chiếc máy điều hòa đầu tiên còn rất cồng kềnh, chỉ để làm mát phòng và giữ không khí ẩm trong nhà máy in. Trong suốt những năm sau đó, Willis Carrier liên tục cải tiến hệ thống làm mát. Đến năm 1914, ông đã thành công trong việc lắp đặt một hệ thống điều hòa nhiệt độ cho hộ gia đình. Chiếc máy điều hòa gia dụng đầu tiên cao 2,1m, rộng 1,8m và dài gần 7m.
Từ phát minh của Willis Carrier, công nghệ điều hòa không khí được phát triển mạnh mẽ tại Mỹ, đặc biệt ở các rạp chiếu phim. Rạp chiếu phim đầu tiên tại Mỹ được trang bị máy điều hòa là rạp New Empire ở Montgomery, bang Alabama vào năm 1917. Trong năm đó, rạp Central Park tại Chicago cũng lắp đặt hệ thống điều hòa, được khách hàng hưởng ứng nhiệt tình.
Năm 1922, Willis Carrier tiếp tục tạo nên hai bước tiến đột phá cho máy điều hòa. Thứ nhất là chất sinh hàn độc hại amoniac được thay thế bằng hợp chất khác an toàn hơn là dielene. Thứ hai, các thế hệ máy điều hòa nhiệt độ tiếp theo được giảm tối đa kích thước, gọn nhẹ hơn. Sự cải tiến này cho phép lắp đặt máy điều hòa tại nhiều nơi hơn như: Cửa hàng bách hóa, cao ốc văn phòng, toa tàu hỏa hoặc trong những ngôi nhà nhỏ.
Hiện tại, 90% hộ dân ở Mỹ sử dụng máy điều hòa nhiệt độ. Trên phạm vi toàn thế giới, nhu cầu sử dụng máy điều hòa ngày càng tăng cao, trong cả hai mùa hè và đông. Không những thế, với công nghệ phát triển chóng mặt, nhiều “phiên bản” máy điều hòa nhiệt độ đã ra đời. Trong đó, “hoành tráng” nhất có lẽ là hệ thống điều hòa nhiệt độ của sân vận động Khalifa vừa được xây xong ở Qatar, có sức chứa 40.000 chỗ ngồi, là một trong những công trình phục vụ cho World Cup diễn ra vào năm 2022. Dưới sân Khalifa luôn có hệ thống điều hòa giữ nhiệt độ khoảng 26 độ C và trên khán đài là từ 24-28 độ C.
Mỗi loại máy điều hòa nhiệt độ đều cần một loại nhiên liệu nào đó để vận hành, trong đó phổ biến là dùng điện. Thế nhưng, gần đây các nhà khoa học Pháp đã giới thiệu chiếc bàn có cấu tạo đặc biệt, hoạt động như điều hòa nhiệt độ trong phòng mà không cần điện. Chiếc bàn được đặt tên là ZEF (Zero Energy Furniture), có kiểu dáng giống phần lớn các món đồ nội thất khác, mặt bàn làm từ một tấm gỗ sồi đặc và 8 chân góc. Tuy nhiên, điểm khác biệt của nó là có thể giúp tiết kiệm năng lượng. Bên dưới mặt bàn, các nhà thiết kế đặt các vật liệu chuyển pha (PCM) ở giữa phần gỗ và lớp nhôm anod. Các vật liệu này mềm đi khi nhiệt độ trong phòng đạt mức 21,7 độ C. Khi nhiệt độ cao vượt ngưỡng, PCM hấp thụ lượng nhiệt dư thừa. Chúng cứng lại khi mức nhiệt xuống thấp hơn 21,7 độ C, giải phóng lượng nhiệt được lưu giữ và tạo ra sự thay đổi dễ nhận thấy về nhiệt độ phòng. Về cơ bản, chiếc bàn hoạt động như một “miếng bọt biển điều hòa nhiệt độ”, hút nhiệt và sau đó giải phóng nhiệt để mát căn phòng. Theo các nhà phát minh, ZEF có thể làm tăng nhiệt độ đến 60% và làm mát 30%.
Điều hòa nhiệt độ thường được sử dụng để làm mát hay làm ấm một không gian nhất định. Tuy nhiên, trước nhu cầu của cuộc sống, các nhà phát minh đã sáng chế ra nhiều loại điều hòa vô cùng độc đáo. Các sinh viên tốt nghiệp Viện Công nghệ Massachussetts (MIT) đã tạo ra loại áo có khả năng điều hòa nhiệt độ cơ thể và khử mùi hôi khó chịu giống như áo của phi hành gia NASA. Loại áo này có 4 tính năng chính giúp điều hòa nhiệt độ: Thu nhiệt độ của cơ thể khi nhiệt độ môi trường tăng; trả lại nhiệt độ cho cơ thể khi nhiệt độ môi trường giảm; lớp phủ chống khuẩn của áo và các sợi bạc giúp kiểm soát vi khuẩn gây mùi khó chịu; co giãn để vừa vặn với cơ thể.
HOÀNG OANH (Theo Business Insider)