Gần đây nhất, ngày 30-5-2017, Cơ quan Phòng thủ Tên lửa Mỹ (MDA) đã tiến hành thử nghiệm một cuộc đánh chặn tên lửa liên lục địa (ICBM). Mục tiêu giả định là một ICBM được phóng từ căn cứ Kwajalein Atoll, thuộc Quốc đảo Marshall. Thiết bị đánh chặn được phóng từ một hầm ngầm tại Căn cứ không quân Vandenberg, bang Ca-li-pho-ni-a, Mỹ. Thiết bị đánh chặn mặt đất đã tiêu diệt thành công tên lửa mục tiêu giả định chỉ bằng một cú va chạm với độ chính xác cực cao, dù bệ phóng tên lửa và bệ phóng thiết bị đánh chặn nằm cách nhau tới 8.000km.
Vụ đánh chặn ICBM từ mặt đất đã thành công tuyệt đối nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, vụ thử này không bảo đảm việc Mỹ có thể ngăn chặn cuộc tấn công hạt nhân của Triều Tiên nếu xảy ra. Bởi nguyên nhân thứ nhất, ICBM được phóng ra trong vụ thử nghiệm có tốc độ thấp hơn đáng kể so với ICBM của Triều Tiên. Mặt khác, tên lửa của Triều Tiên còn được cho là có những đầu đạn mồi đủ tinh vi để đánh lừa hệ thống đánh chặn của Mỹ. Thứ nữa, trong số 18 cuộc thử nghiệm hệ thống GMD tính từ năm 1999 đến nay, chỉ có tổng cộng 10 cuộc thử nghiệm thành công.
“Lá chắn” GMD của Mỹ. Ảnh: Reuters
Ra đời vào những năm 60 của thế kỷ 20, hệ thống phòng thủ tên lửa (NMD) là một hệ thống bao gồm 3 giai đoạn: Phát hiện, cảnh báo và phá hủy tên lửa của đối phương bằng tên lửa đánh chặn. Ban đầu, NMD được xây dựng nhằm chống lại tên lửa xuyên lục địa mang đầu đạn hạt nhân (ICBMs). Sau này, hệ thống được phát triển theo nghĩa rộng hơn, chống lại mọi loại tên lửa đạn đạo. Tháng 4-1997, Tổ chức Phòng thủ tên lửa đạn đạo (BMDO) của Mỹ thành lập Phòng Chương trình Liên quân để phát triển Hệ thống Phòng thủ tên lửa quốc gia (NMD), với mục tiêu đưa vào triển khai tác chiến trong năm 2003. Đây được coi là khởi đầu của lá chắn phòng thủ toàn cầu Mỹ hiện nay. Lần thử nghiệm đầu đạn đánh chặn phóng từ mặt đất đầu tiên được thực hiện vào năm 1997, nhưng hai năm sau, cuộc đánh chặn thành công đầu tiên mới diễn ra. Đến năm 2002, Bộ Quốc phòng Mỹ quyết định đổi tên NMD thành GMD để phân biệt với các hệ thống khác. Dự án này được MDA quản lý và do lục quân Mỹ vận hành, với sự hỗ trợ từ không quân. GMD đóng vai trò chính trong chiến lược phòng thủ tên lửa của Mỹ, chuyên đánh chặn ICBM mang đầu đạn hạt nhân, hóa học, sinh học và thông thường khi chúng đang trong không gian.
Một hệ thống GMD bao gồm: Hệ thống đánh chặn phóng từ mặt đất (GBI), các thiết bị hỗ trợ dưới mặt đất và tổ hợp điều khiển hỏa lực. Lá chắn GMD hiện sở hữu 36 tên lửa đánh chặn, trong đó 32 quả đặt ở Căn cứ Greely, A-lát-xka, 4 quả còn lại bảo vệ Căn cứ không quân Vandenberg. Qua những lần thử nghiệm, tỷ lệ thành công của GMD chỉ là 55%. Điều đó đã khiến các chuyên gia hoài nghi lá chắn này có thể bảo vệ nước Mỹ trước ICBM của Triều Tiên.
Nguyên lý hoạt động của ICBM Triều Tiên cơ bản cũng giống các ICBM đã được phát triển trên thế giới trước đó. Đây là loại tên lửa sử dụng động cơ 3 giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, động cơ đưa tên lửa rời khỏi bệ phóng lên độ cao khoảng 150-400km. Tiếp đó, động cơ thứ hai được kích hoạt để đưa tên lửa lên độ cao khoảng 1.200km. Ở giai đoạn 3, động cơ đưa tên lửa giảm dần độ cao. Khi cách mặt đất khoảng 100km, đầu đạn sẽ tách khỏi tên lửa và lao đến mục tiêu với tốc độ gấp khoảng 20 lần vận tốc âm thanh (khoảng 24.000km/giờ). Với tốc độ này, việc đánh chặn là nhiệm vụ vô cùng khó khăn.
Không chỉ nguy hiểm vì có tốc độ cực cao, các chuyên gia quân sự của Mỹ và Hàn Quốc còn phát hiện tên lửa Hwasong-14 của Hàn Quốc được lắp đặt một nắp che rỗng hình nón. Phần nắp này thường là dấu hiệu cho thấy tên lửa có thể mang nhiều đầu đạn hoặc đầu đạn mồi bẫy. Khi tên lửa đánh chặn lao tới, đạn mồi bẫy sẽ tự động bung ra khiến tên lửa đánh chặn rất khó phân biệt đâu là đầu đạn thật. Vì thế, chính Giám đốc MDA từng thừa nhận, lá chắn tên lửa chưa thực sự hiệu quả, đặc biệt là với hệ thống GMD.
NGUYỄN DUY ANH (Theo Business Insider)