Miếng bánh lớn
Vào năm ngoái, khi “Transformers: The Last knight” (tạm dịch Robot đại chiến 5: Chiến binh cuối cùng) được phát hành, sê-ri phim bom tấn có tuổi đời 11 năm này đã bị coi là “bom xịt” khi chỉ có thể thu về 68,5 triệu USD (25,6% trên tổng doanh thu) ngay tại quê nhà. Thế nhưng thị trường Trung Quốc đã giúp “Transformers: The Last knight” gỡ được một bàn thua trông thấy khi thu về một con số không thể ấn tượng hơn với 125,3 triệu USD, tức 46,8% trên tổng doanh thu toàn cầu.
Theo Associated Press-hãng thông tấn lớn nhất nước Mỹ-tính đến tháng 12 năm 2016, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành quốc gia có số lượng rạp chiếu phim lớn nhất thế giới với 40.917 rạp.
    |
 |
|
Một vai diễn “tượng trưng” của Phạm Băng Băng trong “X-Men: Days of future past” (tạm dịch X-Men: Ngày cũ của tương lai). Ảnh: Tạp chí Time |
Có một điều hiển nhiên rằng, càng đông dân cư thì sẽ càng nhiều khán giả. Do vậy, với dân số lên tới hơn 1,3 tỷ người cùng tiềm lực tài chính mạnh mẽ, Trung Quốc từ lâu đã trở thành “bãi đáp” an toàn cho các thương hiệu phim tại Mỹ. Sự bùng nổ doanh thu tại các phòng vé của xứ tỷ dân thể hiện rõ ràng từ khoảng năm 2010 đến 2015 với số tiền vé mà các tựa phim
Hollywood thu được tại Trung Quốc tăng tới gần 5 lần, từ 1,51 triệu đến 6,8 triệu USD/năm. Theo truyền thông Trung Quốc, năm 2017, thị trường phim tại nước này đã lên tới 8,6 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2015 và trở thành thị trường lớn thứ hai thế giới, chỉ xếp sau Bắc Mỹ với 11 tỷ USD với một tốc độ bắt kịp nhanh chóng.
Do vậy, các nhà làm phim Hollywood đã nhìn thấy “miền đất hứa” Trung Quốc như một thị trường đầy tiềm năng.
Chấp nhận “đánh đổi”
Con đường đi tìm vận may ở phương Đông chưa bao giờ dễ dàng, bởi để chinh phục được Trung Quốc, Hollywood đang thay đổi dần cách làm phim, bất chấp phải “đánh đổi” rất nhiều.
Trung Quốc có một thị trường phim ảnh cỡ lớn nhưng luôn có một hạn ngạch ngặt nghèo cho việc nhập khẩu phim từ Hollywood. Trước đây, Chính phủ Trung Quốc chỉ cho phép chiếu 20 bộ phim không lồng tiếng Hoa mỗi năm. Tuy nhiên, theo hợp đồng thương mại ký kết với Mỹ năm 2012, nước này được phép nhập thêm 14 phim nữa ở định dạng 3D hoặc Imax, nâng tổng số phim nước ngoài được công chiếu mỗi năm lên con số 34.
Với Hollywood, con số này quả thật “không đáng gì”! Và để qua mặt được sự hạn chế này, các nhà sản xuất đã bắt tay hợp tác với một công ty Trung Quốc bất kỳ để siêu phẩm điện ảnh của họ được gắn mác là sản phẩm quốc nội và dễ dàng được hậu thuẫn để phát hành tại thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, việc hợp tác đòi hỏi phải có diễn viên người Trung Quốc, vài cảnh quay tại Trung Quốc và thậm chí phải quảng cáo sản phẩm Trung Quốc. Đó là lý do vì sao những diễn viên hạng A của Trung Quốc như Phạm Băng Băng, Chân Tử Đan, Cảnh Điềm... có thể xuất hiện trong các siêu phẩm hàng đầu thế giới, dù chỉ góp mặt trong những vai mang tính chất “có cũng như không”!
Không chỉ vậy, phim được chiếu tại Trung Quốc còn phải tuân thủ những quy định nghiêm ngặt: Không hở hang, không “mê tín dị đoan”, không xúc phạm tinh thần dân tộc... Đạo diễn lừng danh Cameron từng phải cắt những phân cảnh hở ngực của Kate Winslet trong bản phim “Titanic” định dạng 3D được phát hành ở Trung Quốc. Hay các nhà sản xuất loạt phim James Bond đã cắt bỏ những hình ảnh về cái chết của một nhân viên an ninh Trung Quốc trong tập phim “Bond 23-Skyfall” trước khi phát hành ở nước này. Vào năm 2016, trong bộ phim Doctor Strange của Marvel, nhân vật The Ancient One do Tilda Swinton thủ vai đã được đổi nguồn gốc từ một nhà sư người Tây Tạng sang một phụ nữ người Celtic ở châu Âu để tránh xúc phạm đến khán giả Trung Quốc.
Như vậy có thể thấy đây hoàn toàn là câu chuyện đánh đổi để đạt được thành quả tài chính. Nhưng điều làm nên thành công của nền công nghiệp điện ảnh là sự sáng tạo. Bởi tiền có thể mua được nhiều thứ nhưng không thể mua được ý tưởng, sự sáng tạo và giấc mơ của nhân loại.
Liệu những giá trị nghệ thuật thực sự ở Hollywood có thể tiếp tục kiểm soát những gì diễn ra và bảo vệ một tương lai tốt đẹp cho điện ảnh trước những xoay vần của tiền bạc?
NGỌC OANH