Dù thông tin chi tiết về loại tên lửa mới trong tuyên bố của ông Vladimir Putin chưa được hé lộ nhưng giới chuyên gia quân sự thế giới nhận định, nhiều khả năng đó là tên lửa hành trình sử dụng động cơ hạt nhân.

Nga không phải là quốc gia đầu tiên ứng dụng công nghệ hạt nhân trong phát triển tên lửa hành trình. Trước đây, Mỹ từng phát triển một hệ thống tương tự mang mật danh "Project Pluto" trong thời Chiến tranh Lạnh, tạo ra mẫu tên lửa siêu thanh bay thấp (SLAM). Nhờ lò phản ứng hạt nhân, tên lửa này có tầm bay gần như vô hạn với tốc độ Mach 3 (gấp 3 lần tốc độ âm thanh). Và để cho tên lửa không bị phát hiện bởi ra đa của đối phương (khi đó đối thủ chính của Mỹ là Liên Xô), SLAM cần bay cực thấp. Điều đó có nghĩa, để đến Liên Xô, SLAM phải bay qua Mỹ và nhiều đồng minh của họ ở Tây Âu. Trong khi đó, sóng xung kích của loại tên lửa này trong quá trình bay đủ giết người trên mặt đất. Còn nữa là vấn đề của bụi phóng xạ. Ngoài bức xạ gamma và neutron từ lò phản ứng không được che đậy sẽ thải ra luồng phân tử phân rã trong ống xả khi bay. Như vậy, nếu phóng SLAM để “tiêu diệt” Liên Xô, quân đội Mỹ sẽ khủng bố và giết bạn bè của chính họ trước.

Mô hình tên lửa Zircon. Ảnh: wordpress

Bộ Quốc phòng Mỹ đã thử nghiệm thành công SLAM, tuy nhiên, loại vũ khí này được coi là "quá khiêu khích", có thể khiến Liên Xô phát triển một thiết bị tương tự mà không có biện pháp phòng vệ nào được biết đến. Hơn nữa, khi đó công nghệ tên lửa đạn đạo xuyên lục địa đã chứng minh sự dễ dàng trong chế tạo và phát triển, làm giảm nhu cầu vào SLAM. Vì thế, ngày 1-7-1964, 7 năm rưỡi sau khi khởi động, "Project Pluto" đã bị hủy bỏ.

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, với những phát triển vượt bậc về công nghệ, nhiều khả năng tên lửa mới của Nga, nếu sử dụng động cơ hạt nhân, sẽ khắc phục được những nhược điểm của SLAM. Theo các chuyên gia quân sự, tên lửa này sử dụng nguyên lý động cơ phản lực dòng thẳng (Ramjet), trong đó tên lửa sẽ hút luồng không khí trong khi bay, đốt nóng nó bằng lò phản ứng hạt nhân cỡ nhỏ bên trong và dùng luồng khí nóng này để tạo ra lực đẩy cho tên lửa. Lợi thế lớn nhất của Ramjet là tầm bắn cực lớn, gần như không giới hạn, nhưng lại có nhược điểm là thải phóng xạ ra môi trường do sử dụng lò phản ứng hạt nhân.

Không chỉ có khả năng bay siêu thanh, trong video minh họa cách tên lửa hoạt động, Tổng thống Vladimir Putin đã khiến giới công nghệ quân sự thế giới choáng váng. Trong quá trình bay, tên lửa liên tục thay đổi hướng nhằm vòng tránh các hệ thống cảnh báo sớm và phòng không trên biển. Đây được coi là một tính năng quan trọng, nhất là khi tên lửa có tầm bắn gần như không giới hạn. Nó có thể bay vòng qua mọi tổ hợp phòng thủ và đánh trúng mục tiêu từ những hướng bất ngờ nhất.

Trước khi Tổng thống Vladimir Putin công bố lại tên lửa mới, vào giữa năm ngoái, Nga đã phóng thử thành công tên lửa siêu vượt âm Zircon. Giới chuyên gia quân sự thế giới đánh giá đây là bước tiến vượt bậc về công nghệ quân sự của Nga, khiến cho hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ và phương Tây trở nên lỗi thời. Zircon được cho là "không thể bị đánh chặn" với tốc độ bay tới Mach 6, tương đương 6.125km/giờ. Thực tế, thử nghiệm hồi tháng 4-2017, nguyên mẫu của Zircon đã đạt tốc độ bay tới Mach 8. Đó vẫn chưa phải là giới hạn cuối cùng của Zircon. Tên lửa có thể đạt tới tốc độ Mach 10. Ở tốc độ bay này, không có vũ khí nào trên thế giới có thể ngăn cản được tên lửa Zircon. Các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại chỉ đủ khả năng ngăn chặn các mục tiêu bay tới Mach 2.5. Tầm bắn của Zircon có thể lên tới 1.000km. Với tầm bắn như vậy, Zircon sẽ không cho phép tàu chiến đối phương chạy thoát, khắc phục vấn đề thường gặp của tên lửa hành trình chống hạm thông thường.

Giới chuyên gia quân sự Anh nhận định, Zircon có thể vô hiệu hóa tàu sân bay hiện đại nhất của nước này chỉ với một lần khai hỏa. Hiện hệ thống phòng không Sea Ceptor của Hải quân Hoàng gia Anh chỉ có thể bắn hạ các tên lửa có vận tốc tối đa 3.700km/giờ, thấp hơn rất nhiều tốc độ của Zircon. Vì thế, khi không có phương án chống lại tên lửa Zircon, “các chiến hạm của chúng ta chỉ có thể hoạt động ngoài tầm bắn của nó", một quan chức hải quân cấp cao của Anh thừa nhận. Tuy nhiên, trong tác chiến, các tàu sân bay buộc phải tiến đến mục tiêu đủ gần để chiến đấu cơ có thể cất cánh thực hiện nhiệm vụ và trở về trong tầm hoạt động của mình. Điều này khiến các tàu sân bay có giá tới 7,8 tỷ USD của Anh như HMS Queen Elizabeth và HMS Prince of Wales có nguy cơ bị vô hiệu hóa bởi Zircon-một trong những vũ khí nguy hiểm nhất của thế kỷ 21.

VŨ NGỌC TUẤN (theo Independent)