Qua những chia sẻ của ông Nguyễn Thanh Lâm có thể thấy, cuộc đấu tranh với những tập đoàn công nghệ xuyên quốc gia quả thật không dễ dàng và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 dù mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu nhưng đã đặt các quốc gia trước những thử thách nghiệt ngã để bảo vệ chủ quyền trên không gian số.

Về lý thuyết, nhà nước là đại diện chủ quyền trên không gian số của mỗi quốc gia. Nhưng thực tế thì các tập đoàn công nghệ dường như đang giữ vai trò là “người quyết định luật chơi” khi họ thâm nhập thị trường các quốc gia đó. Các tập đoàn xuyên quốc gia như: Google, Facebook, Apple hiện vẫn nắm quyền quyết định nội dung, quyết định công nghệ, quyết định mô hình kinh doanh-phân phối lợi nhuận, quyết định phương thức thanh toán, đối soát. Một ví dụ cụ thể trên mạng xã hội là người Việt Nam vừa sản xuất nội dung, vừa là người tiêu thụ sản phẩm nhưng các tập đoàn công nghệ xuyên quốc gia yêu cầu khách hàng phải thanh toán qua Visa, Master, chứ không dùng thẻ trong nước, người Việt cũng phải chấp nhận. Đó chỉ là một ví dụ trong rất nhiều ví dụ về vấn đề chủ quyền mà các quốc gia sử dụng dịch vụ của Google, Facebook, Apple... phải đương đầu.

Cũng trong câu chuyện mà ông Nguyễn Thanh Lâm chia sẻ, khi đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông đến yêu cầu bóc gỡ những clip chứa thông tin xấu độc, đại diện Google đã đề nghị người đại diện phải điền vào những lá đơn đề nghị bóc gỡ như một khách hàng. Người đại diện Bộ đã trả lời: “Chúng tôi không phải người dùng YouTube. Chúng tôi là những người quản lý YouTube ở Việt Nam”. Sự cứng rắn, đúng luật này đã khiến đại diện Google nhận ra vấn đề: Họ phải tôn trọng chủ quyền trên không gian số của một quốc gia có 90 triệu dân, một thị trường rất quan trọng đối với họ. Và sự hợp tác của Google trong việc bóc gỡ những thông tin độc hại thời gian qua đã được Bộ Thông tin và Truyền thông ghi nhận.

Dù chúng ta có muốn hay không, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ vẫn diễn ra với tốc độ cấp số nhân. Công nghệ internet kết nối vạn vật, thực tế ảo, mạng xã hội... sẽ phát triển không ngừng để chuyển thế giới thực thành thế giới ảo dạng số. Bảo vệ chủ quyền trên không gian số tất nhiên sẽ trở thành một “mặt trận” mà các nhà quản lý cần nghiên cứu, có chiến lược, chiến thuật kỹ càng cùng với bộ khung pháp lý chặt chẽ ngay từ bây giờ.

HỒNG HẢI