Có lẽ cái món được coi là “bình dân” với người Việt này không thu hút được sự chú ý của mọi người nên đến cuối bữa vẫn “ế” chỏng chơ. Chỉ đến khi một vài thông tin về nó được gia chủ tiết lộ: Dưa hấu xuất xứ Nhật, giá 450.000 đồng/kg khi mang về Việt Nam thì mọi người mới ồ lên và… nếm thử (!)

So với các loại dưa từng được thưởng thức, dưa Nhật có sự khác biệt đáng kể. Vị ngọt đậm, nhiều nước và đặc biệt không có hạt. Về hình thức, tuy cũng “xanh vỏ đỏ lòng” như dưa Việt nhưng điểm khác quan trọng nhất là chiếc tem be bé ghi thương hiệu, xuất xứ của quả dưa.

Chạnh lòng ngẫm khi đang vào mùa thu hoạch dưa hấu của nông dân nhiều tỉnh phía Nam thấy xót xa. Những ngày gần đây, bà con trồng dưa Trà Vinh như ngồi trên đống lửa bởi giá dưa hấu rớt, có lúc xuống chỉ còn 1.500 đồng/kg. Giá dưa ngon loại 1 cũng chỉ bán được 4.000 đồng/kg. Tìm hiểu giá (bán buôn) dưa hấu loại 1 tại Hà Nội những ngày cuối tháng 3 cũng chỉ là 14.000 đồng/kg...

Lại nhớ dịp này những năm trước đây, hàng đoàn xe tải chất đầy dưa hấu rồng rắn hướng lên biên giới phía Bắc. Khi “thuận buồm xuôi gió”, bà con phấn khởi vì dù sao sản phẩm mồ hôi nước mắt của mình cũng có đầu ra nhưng nhiều khi trục trặc trong khâu nào đó, hàng trăm tấn dưa phải đổ bỏ!

Đã có nhiều biện pháp được cơ quan chức năng đưa ra nhằm nâng tầm quả dưa Việt, như: Tạo ra những giống dưa chất lượng tốt phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu các địa phương... Tuy nhiên ở nhiều nơi, bà con ta vẫn đặt trọng số lượng mà chưa chú trọng đến chất lượng cùng những yêu cầu khắt khe về vệ sinh an toàn thực phẩm mà quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã đặt ra. Chưa mạnh dạn áp dụng thành tựu khoa học mới, giống mới vào thực tế sản xuất. Do vậy, câu chuyện quả dưa Việt nói riêng, nông sản Việt nói chung bị lép vế trước sản phẩm cùng loại của thế giới vẫn luôn là những trăn trở chưa có câu trả lời.

Thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TƯ (khóa X) của Đảng về nông nghiệp, nông dân và nông thôn, những năm qua, các ngành, các cấp đã có nhiều nỗ lực để “giải cứu” nông sản Việt, bù đắp phần nào những thiệt thòi cho bà con nông dân, tiến tới xây dựng những thương hiệu lớn cho nông sản Việt trên thị trường thế giới. Tuy nhiên, kết quả vẫn còn hạn chế, tình trạng “được mùa rớt giá” và điệp khúc “chặt-trồng, trồng-chặt” vẫn tái diễn thường xuyên. Thực tế đòi hỏi cần có một sự tổng kết toàn diện thực tiễn trên đây để xây dựng một chiến lược bền vững hơn; trong đó sự phối hợp đồng bộ và hiệu quả của “4 nhà” (Nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp và nhà nông) cần được chú trọng hơn nữa. Về lâu dài, có lẽ cần phải bắt tay vào từng nông sản mũi nhọn cụ thể, như câu chuyện về quả dưa trên đây, bởi ai cũng thấy giữa 14.000 đồng và 450.000 đồng trên “sân nhà” là một sự chênh lệch quá lớn, khó chấp nhận mãi… 

ĐỨC NGHĨA