Hạnh phúc và phát triển bền vững

Nhiều năm qua, Bhutan là đất nước bình yên, phát triển khá, tạo sự hấp dẫn với cộng đồng quốc tế thông qua triết lý phát triển lấy hạnh phúc của người dân làm trung tâm. Đây là triết lý phát triển khá độc đáo, trong khi các nước trên thế giới đều dốc sức phát triển kinh tế bằng phương thức phát triển tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thì Bhutan lại lấy tổng hạnh phúc quốc gia (Gross National Happiness) làm mục tiêu. Giáo sư Hà Vĩnh Thọ đã có cuộc trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân về vấn đề này. Theo đó, tổng hạnh phúc quốc gia có bốn trụ cột chính. Một là quản trị tốt, mang bình yên đến cho mọi người, đất nước có kỷ cương, phép nước. Hai là bảo tồn môi trường tự nhiên, cuộc sống có sự hài hòa, đồng cảm, yêu thương của muôn loài. Ba là bảo tồn và phát triển văn hóa, đưa con người đến với bản sắc cá nhân và cộng đồng. Bốn là sự phát triển kinh tế-xã hội bền vững, công bằng.

Thực tiễn đã cho thấy, tất cả những quốc gia phát triển “nóng” đều đang đánh đổi bằng việc suy thoái tài nguyên thiên nhiên, thậm chí gặp phải thảm họa môi trường cùng với sự bất bình đẳng và phân cực xã hội ngày càng gia tăng. Để có mô hình phát triển GDP đạt đến độ hài hòa với tự nhiên, đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Ngay cả với các doanh nghiệp cũng đang chú ý đo lường sự phát triển bằng chỉ số hạnh phúc của người lao động, đưa an sinh xã hội lên trước mục tiêu tăng thu nhập. Từ thực tế đó cho thấy, chủ trương phát triển tổng hạnh phúc quốc gia của Bhutan cũng là một triết lý phát triển đáng nghiên cứu. Như trong bốn trụ cột mà Giáo sư Hà Vĩnh Thọ đề cập thì phát triển kinh tế là trụ cột thứ tư, sau cùng. Điều này khẳng định, Bhutan không phát triển kinh tế bằng mọi giá mà đặt lên hàng đầu là nhiệm vụ xây dựng xã hội công bằng, bình yên, con người sống hài hòa với môi trường tự nhiên, coi trọng, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, đó là sự lựa chọn thông minh mà các nước đang phát triển còn có ưu thế về tài nguyên, trình độ lao động chưa cao nên hướng đến.

Phát triển bền vững là chủ trương lớn được Đảng ta đề cập trong nhiều kỳ đại hội gần đây. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng ta nhấn mạnh chủ trương phát triển bền vững, kết hợp chặt chẽ giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, chú trọng bảo vệ môi trường, “kinh tế là trọng tâm, văn hóa là nền tảng và xây dựng Đảng là then chốt”. Rõ ràng, xét về nội dung, phương thức, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng cũng hướng mạnh đến việc chăm lo hạnh phúc cho mỗi cá nhân và cộng đồng, đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Phải chăng, mục tiêu đó cũng là mẫu số chung về tổng hạnh phúc quốc gia mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang phấn đấu thực hiện.

ĐĂNG KHOA