Khi học sinh, dù không muốn, vẫn “phải muốn” đi học thêm để thầy, cô chúng “vui lòng”, thì tất dẫn đến việc “Tiên học văn, hậu... có học lễ không thì không biết”. Và, khi lớn lên, người ta còn rất ít sự thiêng liêng trong dạ đối với thầy, cô.
Khi bỏ văn chương yêu nước ra khỏi chương trình dạy văn thì tất sau này, người ta chỉ coi lòng yêu nước là một giá trị hạng hai.
Khi học hàm, học vị được phát tràn lan-“y phục bất xứng kỳ đức”-thì tất người ta thấy sự giả dối cũng chẳng nghiêm trọng lắm, thậm chí còn có lợi!
Khi “sân sau” của người có chức, có quyền “tăng trưởng”, thì tất các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải sài đẹn!
Khi trong kinh tế-xã hội có nhiều cán bộ “tự diễn biến”, gây thiệt hại lớn cho nước mà người đứng đầu không phải chịu trách nhiệm, thì tất người ta sẽ coi phẩm hạnh chỉ là thứ dùng để nói cho vui.
v.v.. và v.v...
Cứ thế, nếu cứ mỗi chỗ một ít thì tiêu cực càng ngày càng nhiều, tệ nạn xã hội càng ngày càng lắm! Cái sự “mỗi chỗ một ít ấy”, lâu dần thành ra “mỗi chỗ một nhiều”, cộng lại là thế nào thì không cần nói cũng biết.
“Kinh tế thị trường” là do con người làm ra, con người có thể cầm cương nó. Vấn đề là, "lò đã nóng lên rồi"!
ĐỖ TRUNG LAI