- Chúng ta vẫn thường nói “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” nhưng gần đây tôi thấy trẻ em đang xa dần cái gốc văn hóa dân tộc thì tương lai sẽ thế nào? Thật buồn khi thấy có dịp rất đông học sinh bỏ học để đi đón một ngôi sao ca nhạc nước ngoài sang Việt Nam biểu diễn, nhưng ở trường thì các em lại ngại học môn văn và các môn lịch sử-văn hóa dân tộc…

Tâm sự của vị nhạc sĩ già đã khơi mào cho cuộc trao đổi của mấy đồng nghiệp chúng tôi về thực trạng đời sống âm nhạc đất nước và những trăn trở vãn hồi các giá trị âm nhạc dân tộc trong thị hiếu âm nhạc của công chúng, nhất là lớp trẻ hiện nay. Nước ta có một nền vǎn hóa lâu đời, cha ông chúng ta đã tạo dựng được một nền âm nhạc truyền thống có nhạc ngữ riêng, có bản sắc riêng, phong phú về hình thức, đa dạng về thể loại; tiêu biểu như các loại hình âm nhạc sân khấu, ca kịch, nhã nhạc, diễn xướng…và các làn điệu dân ca vùng, miền…đã góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, phẩm chất con người Việt Nam. Dưới sánh sáng đường lối văn nghệ của Đảng ta, nền âm nhạc ấy được quan tâm bảo tồn, khai thác và có thời kỳ phát triển rực rỡ, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp để dân tộc ta đánh thắng các thế lực xâm lược giàu mạnh bậc nhất thế giới, giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc.

Ngày nay, nền nghệ thuật dân tộc nói chung, âm nhạc dân tộc nói riêng bị tác động rất lớn bởi cơ chế thị trường, bởi nghệ thuật thương mại, bị mờ dần bản sắc và thưa vắng người nghe, người xem. Một bộ phận lớn tuổi trẻ không hiểu hết giá trị của âm nhạc truyền thống, hướng vào âm nhạc thương mại, âm nhạc nước ngoài... Thời gian qua, ngành văn hóa đã có nhiều biện pháp nhằm chấn hưng âm nhạc dân tộc, góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Tuy nhiên do nhiều lý do chủ quan và khách quan, những biện pháp ấy hiệu quả còn rất hạn chế và thực trạng vẫn rất đáng lo ngại.

Bảo tồn và phát huy giá trị âm nhạc dân tộc trong đời sống văn hóa hiện nay đòi hỏi phải có một chiến lược tổng thể với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó công tác tuyên truyền, giáo dục mang tính căn cơ bền vững. Phải tuyên truyền, giáo dục tốt để công chúng âm nhạc, trước hết là thanh-thiếu niên hiểu được những cái hay cái đẹp của âm nhạc dân tộc, từ đó mới yêu thích và thực hành… Giáo dục âm nhạc dân tộc ngày nay cần hiểu rộng hơn là giáo dục ý thức phòng, chống nguy cơ xóa bỏ cội nguồn, xóa bỏ văn hóa truyền thống, tạo điều kiện cho sự xâm lăng về văn hóa, tiến tới các hình thức xâm lăng khác.

Cuộc đấu tranh phòng, chống tham ô, lãng phí trong thời gian qua đã phát hiện nhiều vụ thất thoát hàng chục ngàn tỉ đồng. Đó là những thiệt hại rất lớn về kinh tế. Nhưng những thất thoát, mai một về tâm hồn con người và văn hóa dân tộc hiện nay còn đáng tiếc và nguy hại hơn rất nhiều! Mong rằng ai ai cũng thấm thía điều đó và ra sức chung tay bảo vệ, phát triển!

MAI NAM THẮNG