Thanh trà giờ không còn quá khan hiếm như trước đây, nhưng vẫn khiến du khách không cưỡng lại được, dừng xe mua một ít để thưởng thức hoặc làm quà. Lựa chọn những chùm thanh trà đang chín vàng rực, tôi được chị Nguyễn Thị Kiều Hậu, chủ sạp hàng giới thiệu: “Thời vụ trái thanh trà chín vào khoảng tháng Giêng đến cuối tháng Ba âm lịch. Xứ trồng thanh trà nhiều nhất là ấp Đông Hưng 2, xã Đông Thành, thị xã Bình Minh. Khu vực này cùng với đoạn Quốc lộ 1A từ cầu Chà Và Nhỏ đến chân cầu Cần Thơ là nơi bán thanh trà lẻ nhiều nhất”.
Cẩn thận hướng dẫn chúng tôi cách lột vỏ thanh trà, chị Hậu cho biết kinh nghiệm: “Thanh trà chín cần được xoa bóp đều tay cho mềm để dễ lột vỏ và tăng độ ngọt. Đồng thời, phải lột vỏ từ phía dưới ngược lên phần cuống”.
Người dân bán thanh trà dọc Quốc lộ 1A.
Cây thanh trà gồm hai loại: Thanh trà chua và thanh trà ngọt. Những năm gần đây, nhận thấy hiệu quả kinh tế từ thanh trà, nhiều bà con mạnh dạn mua giống về trồng và phát triển kinh tế. Thanh trà có thể trồng hạt nhưng phải mất 10 năm thì cây mới ra trái, còn nếu trồng bằng cách chiết cành thì sau 3-5 năm, cây bắt đầu cho trái. Theo kinh nghiệm của các nhà vườn, tuổi của cây thanh trà cho trái nhiều phải từ 20 đến 50 năm. Cây càng già, trái càng nhiều. Một cây thanh trà 50 năm có thể cho trái khoảng 500-700 kg/năm. Năng suất của thanh trà còn phụ thuộc vào thời tiết. Đây có thể gọi là đặc sản thứ hai sau trái bưởi Năm Roi của thị xã Bình Minh.
Trái chín thì có thể chấm với muối ớt hoặc dầm với đường, cho thêm đá trở thành thức uống chua ngọt giúp giải nhiệt vô cùng hiệu quả. Còn trái chưa chín có thể nấu canh chua, kho cá.
Hiện giá bán thanh trà khá cao, trung bình khoảng 50.000 đồng/kg, loại ngon hơn có thể lên đến 70.000-80.000 đồng/kg. Ngoài thương lái tại thị xã Bình Minh, thương lái địa phương khác cũng đến thu mua và vận chuyển bán ở Thành phố Hồ Chí Minh và các thị trường khác. Là người cung cấp hàng quen thuộc cho chị Hậu, ông Bùi Văn Hiệp, ngụ xã Đông Thành cho biết, mỗi ngày ông thu mua tại vườn hơn 200kg rồi chở đi bán lại cho các sạp hàng quen dọc Quốc lộ 54 và Quốc lộ 1A.
Theo Hội Nông dân thị xã Bình Minh, khoảng 150ha thanh trà được trồng ở các xã Đông Thành, Thuận An, Mỹ Hòa. Các xã này cũng là nơi có nhiều “cây thanh trà tổ” hơn 100 tuổi. Với vị trí cách quốc lộ không xa, các vườn trồng cây thanh trà là một tiềm năng, thế mạnh góp phần thu hút du khách đến tham quan và thưởng thức. Mong rằng trong tương lai không xa, thanh trà là một yếu tố quan trọng nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm du lịch đối với vùng đất Vĩnh Long.
Bài và ảnh: BẢO THƯ