Anh là một nghệ sĩ tài năng, để lại nhiều dấu ấn trong các vai diễn điện ảnh, sân khấu. Tuy nhiên, cuộc sống vật chất đáng ngưỡng mộ của Quyền Linh không phải do nghiệp diễn xuất mang lại mà là đến từ nghề dẫn chương trình (MC). Hấp lực mạnh mẽ từ công việc MC khiến làn sóng nghệ sĩ “đổ bộ” sang lĩnh vực này ngày một đông đảo. Tuy nhiên, thành công không đến với số đông…

Tiền bạc và danh tiếng

Vì sao ngày càng có nhiều nghệ sĩ lấn sân sang công việc của những phóng viên truyền hình? Câu trả lời rất rõ ràng và đơn giản là, vì tiền bạc và cả danh tiếng. Quả vậy! Có những nghệ sĩ dù đã sắm hàng chục vai diễn sân khấu, điện ảnh, nhưng tên tuổi vẫn không thực sự nổi bật. Nhưng chỉ xuất hiện với vai trò MC trong một gameshow, thông tin và hình ảnh đã ngập trên môi trường truyền thông. Nữ diễn viên Cát Tường là một điển hình. Trong môi trường sân khấu và điện ảnh phía Nam, chị là diễn viên khá quen mặt trong những vai diễn phản diện có tính cách nổi loạn, mưu mô. Nhờ gương mặt góc cạnh, dễ tạo dấu ấn và chất giọng trầm, dày, đậm chất Nam Bộ, Cát Tường vượt qua nhiều ứng cử viên, được nhà sản xuất lựa chọn đứng cặp với MC Quyền Linh trong gameshow “Bạn muốn hẹn hò”. Qua nhiều năm với hàng trăm số phát sóng, gameshow này càng ngày càng thu hút sự chú ý của đông đảo công chúng, nhất là các bạn trẻ, trở thành nơi gặp gỡ, xe duyên cho hàng chục cặp đôi tìm hạnh phúc. Sức lan tỏa của gameshow “Bạn muốn hẹn hò” khiến cặp nghệ sĩ MC Quyền Linh-Cát Tường nổi như cồn. Truyền thông gọi họ là “ông Tơ”, “bà Nguyệt” mát tay. Thành công từ chương trình khiến Cát Tường được nhiều nhà sản xuất mời tham dự sự kiện và làm MC cho nhiều chương trình khác. Các hợp đồng quảng cáo khai thác hình ảnh “bà Nguyệt” mát tay cũng đến ngày một nhiều. Thu nhập từ công việc này theo đó không ngừng tăng lên. Chia sẻ với công chúng truyền thông, Cát Tường vui vẻ cho biết, chị rất hài lòng với những gì đã đạt được từ nghề MC.

leftcenterrightdel
Cặp nghệ sĩ, diễn viên Đại Nghĩa và Lê Khánh đang khá ăn khách trong vai trò MC của nhiều gameshow. Ảnh: ĐẠI LÊ

Chỉ xuất hiện trong một gameshow mà sức nóng hình ảnh đã như vậy, những nghệ sĩ có bề dày thành tích làm MC như Quyền Linh, độ “hot” còn lớn hơn nhiều. Quyền Linh là diễn viên tài năng, để lại nhiều dấu ấn qua hàng loạt vai diễn chính, cả sân khấu và điện ảnh. Anh là mẫu diễn viên đa năng, đảm nhiệm được nhiều dạng vai, từ người chiến sĩ đến doanh nhân, nông dân và cả… trộm cướp. Gần hai mươi năm trước, Quyền Linh là gương mặt bảo đảm doanh thu phòng vé cho nhiều bộ phim, đứng cạnh những diễn viên nổi đình nổi đám như Tuấn Anh, Lê Công Tuấn Anh, Lý Hùng, Diễm Hương… Khi truyền hình bùng nổ gameshow, Quyền Linh bén duyên với một số chương trình. Anh học nghề từ nghệ sĩ Thanh Bạch và nhanh chóng trở thành MC nổi tiếng cho hàng loạt gameshow. Cũng từ đó, Quyền Linh bỏ hẳn nghiệp diễn xuất để làm MC cho nhiều kênh truyền hình từ Trung ương đến các địa phương. Xuất thân từ một gia đình nghèo, tiếng tăm và tiền bạc từ nghề MC mang đến cho anh cuộc sống giàu có, sung túc khiến nhiều người mơ ước. Dù nổi tiếng và rất thành công nhưng Quyền Linh là mẫu nghệ sĩ chỉn chu, luôn giữ hình ảnh đẹp trong mắt công chúng. Cho đến nay, anh chưa hề có bất cứ điều tiếng hay tai tiếng gì trong công chúng truyền thông. Khi chúng tôi hỏi về bài học thành công, Quyền Linh cũng rất khiêm tốn mà rằng: “Anh Thanh Bạch là thầy của tôi. Dù tôi có cố gắng và may mắn đến thế nào chăng nữa cũng không bao giờ bằng thầy của mình được”. Tính cách khiêm tốn và tinh thần cầu thị của Quyền Linh là bài học giúp anh đứng vững trong môi trường giải trí vốn nhạy cảm và không ít thị phi…

So với nghề diễn, công việc làm MC quả vừa dễ dàng lại vừa ngon ăn. Để có một vai chính trong một tác phẩm sân khấu, người diễn viên phải trải qua quá trình lao động nghệ thuật rất vất vả. Quá trình từ lúc nhận kịch bản đến khi tác phẩm đến được với công chúng có khi phải mất hàng năm trời. Vậy nhưng thù lao diễn xuất từ một đêm diễn hoặc từ một bộ phim truyền hình lại kém rất xa một show MC cho một sự kiện của nhà sản xuất. Hiện, mức cát-sê của một MC nổi tiếng cỡ như Quyền Linh, Đại Nghĩa trong một gameshow có khi lên đến cả trăm triệu đồng.

Nghệ sĩ Nguyễn Minh Tân, Giám đốc Truyền thông Nhà hát Giao hưởng nhạc vũ kịch TP Hồ Chí Minh (HBSO) chia sẻ rằng, một trong những thành công lớn nhất của HBSO trong năm 2018 là dàn dựng và công diễn vở nhạc kịch “Cây sáo thần” của thiên tài Mozart. Những nghệ sĩ hàng đầu của dòng nhạc thính phòng hàn lâm phải mất một năm luyện tập mới có thể đưa được vở nhạc kịch kinh điển, đã được Việt hóa 100% ra công diễn. Vất vả là thế nhưng thù lao diễn xuất cho các nghệ sĩ tên tuổi chỉ mang tính… tượng trưng. Hình ảnh của nghệ sĩ cũng không có cơ hội xuất hiện ở bất cứ sản phẩm quảng cáo nào.

So sánh một chút như vậy để thấy, MC truyền hình là mảnh đất màu mỡ thu hút sự tham gia của nhiều nghệ sĩ. Cho đến nay, số lượng nghệ sĩ các lĩnh vực sân khấu, điện ảnh, âm nhạc, nhất là nghệ sĩ hài ở khu vực phía Nam lấn sân sang làm MC truyền hình trong các gameshow phải đến cả trăm lượt. Những cái tên như: Thanh Bạch, Quyền Linh, Trấn Thành, Cát Tường, Đại Nghĩa, Ngô Kiến Huy, Lê Khánh… xuất hiện với tần suất dày đặc trên sóng truyền hình và youtube. Hình ảnh của họ được nhiều thương hiệu sản phẩm săn đón cho các chương trình quảng cáo. Nghề MC giúp nhiều “ngôi sao” giải trí “Được ăn, được nói, được gói mang về”, cả danh tiếng và tiền bạc…

Ngon ăn nhưng không dễ ăn

Lợi thế của các nghệ sĩ khi làm MC là kỹ năng diễn xuất. Phần lớn các gameshow giải trí đều cần người dẫn chương trình có kỹ năng làm hoạt náo, vừa dẫn vừa diễn, kết hợp cả ngôn ngữ lời nói và ngôn ngữ hình thể. Đặc thù này giúp nhiều nghệ sĩ xuất thân từ sân khấu, điện ảnh, nhất là sân khấu hài có “đất” dụng võ. Nổi bật nhất ở kỹ năng này phải kể đến nghệ sĩ, MC Thanh Bạch. Anh là lứa nghệ sĩ đầu tiên của sân khấu phía Nam sau năm 1975 được đào tạo bài bản về chuyên ngành diễn xuất, kỹ năng dẫn chương trình, tạp kỹ sân khấu… Thanh Bạch tốt nghiệp loại giỏi tại Trường Đại học sân khấu Lunatsaxki (Liên Xô trước đây). Sau nhiều năm lăn lộn với sân khấu ở vai trò diễn viên, đạo diễn, nhà sản xuất… Thanh Bạch có được vốn sống và kinh nghiệm sân khấu dày dặn. Bởi thế, khi đảm nhiệm vai trò MC cho hàng loạt gameshow truyền hình và sân khấu, anh luôn thể hiện tài năng tung hứng, hoạt náo sôi động và hài hước. Đặc biệt là vốn ngôn ngữ nghệ thuật phong phú và kỹ năng trình diễn ngôn ngữ hình thể điêu luyện giúp Thanh Bạch trở thành gương mặt MC không thể thay thế của hàng chục chương trình truyền hình nổi tiếng, từ đài Trung ương đến các địa phương, kéo dài trong nhiều năm. Thanh Bạch là gương mặt MC có mức thù lao cao ngất ngưởng và là một trong những nghệ sĩ có thu nhập từ nghề MC cao nhất Việt Nam từ trước đến nay. Anh còn là thầy dạy nghề cho nhiều thế hệ nghệ sĩ đàn em, trong đó có những “truyền nhân” MC như Quyền Linh, Đại Nghĩa… Thời gian gần đây, Thanh Bạch lui về hậu trường làm đạo diễn, nhà sản xuất và công tác đào tạo cho các đơn vị nghệ thuật trong và ngoài nước.

Ở phía Bắc, những gương mặt MC xuất thân từ nghệ sĩ hài như Xuân Bắc, Tự Long, Thành Trung… cũng nổi đình nổi đám trong hàng loạt gameshow giải trí.

Khẳng định được thương hiệu và duy trì sự nổi tiếng trong suốt thời gian dài hàng chục năm như những nghệ sĩ Thanh Bạch, Quyền Linh, Xuân Bắc… là điều ai cũng muốn, nhưng thực tế thì không phải ai cũng đủ sức và đủ khả năng sáng tạo để đi đường dài. Không ít nghệ sĩ sau khi lọt “mắt xanh” của nhà sản xuất, mới xuất hiện được một vài số phát sóng đã bị “bật” khỏi chương trình. Ca sĩ dòng nhạc thị trường NV là một ví dụ. Sau khi được công chúng chú ý qua nhiều ca khúc ăn khách, NV được một số đạo diễn mời sắm vai chính trong một số phim truyền hình. Từ đây, anh có cơ hội lấn sân sang làm MC truyền hình. Gương mặt điển trai, hình thể đẹp, nhưng bấy nhiêu là chưa đủ để anh làm tròn vai trò người dẫn dắt chương trình trong những sự kiện nghệ thuật đòi hỏi khả năng sử dụng ngôn ngữ và ứng biến tình huống linh hoạt. Sau khi bị “đứng hình” trong một số chương trình phát sóng trực tiếp và “vạ miệng” trong một vài gameshow, bị khán giả phản ứng, các nhà sản xuất không mạo hiểm sử dụng anh.

Tương tự là nghệ sĩ TMT. Anh là giọng ca opera cá tính thuộc “hàng hiếm” ở phía Nam, nhưng cái duyên với nghề MC thì lại khá “đoản mệnh”. Xuất hiện ở một số gameshow trò chơi truyền hình, TMT khiến công chúng nhớ đến anh với vai trò là ca sĩ hơn. Kỹ thuật nhả chữ bằng giọng mũi của anh rất ấn tượng khi thể hiện các ca khúc cách mạng và dòng nhạc thính phòng, nhưng nó lại kém duyên ở vai trò MC. Những điệu bộ của ngôn ngữ hình thể chỉ qua vài ba chương trình đã cạn vốn khiến TMT phải nhanh chóng nhường chỗ cho một gương mặt nghệ sĩ đàn em. Tuy nhiên, diễn viên BM, người thế chỗ của TMT trong một số gameshow cũng không để lại dấu ấn gì nhiều, dù anh từng là một siêu mẫu và là gương mặt nam chính trong nhiều phim điện ảnh và truyền hình. Tương tự, nữ ca sĩ TT sau khi xuất hiện ở một số chương trình truyền hình với vai trò MC, cũng phải trở về để sống trọn vẹn với niềm đam mê ca hát, vì địa hạt ấy không phải là mảnh đất phù hợp với khả năng của chị…

Hầu hết nhà sản xuất chương trình truyền hình đều đặt mục tiêu về doanh thu, bởi họ là những doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giải trí, nên khi lựa chọn gương mặt làm MC, ưu tiên hàng đầu là những nghệ sĩ nổi tiếng. Dù đa số các nghệ sĩ đều giỏi kỹ năng diễn xuất, nhưng môi trường lao động của một diễn viên, ca sĩ và vị trí của một MC trong các chương trình có những đặc thù khác xa nhau. Thế nên, dù hấp lực từ nghề MC là cực lớn, nhưng không phải ai cũng đủ khả năng để tồn tại và tỏa sáng. Có hàng trăm lượt ca sĩ, nghệ sĩ “nhảy” sang làm MC, nhưng số người trụ vững ở vị trí ấy từ Bắc chí Nam, quanh đi quẩn lại cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Thêm nữa, khi một nghệ sĩ đã “đóng đinh” thương hiệu vào chương trình nào đó, đồng nghĩa với việc những gương mặt trẻ tài năng sẽ mất cơ hội được dấn thân, cống hiến. Thế nên, mặc dù cuộc thi “Người dẫn chương trình truyền hình” của Đài Truyền hình TP Hồ Chí Minh được tổ chức hằng năm, thu hút sự tham gia của hàng nghìn bạn trẻ, lần nào cũng có cả chục gương mặt triển vọng được tôn vinh, nhưng sau đó thì đa số các em cũng chỉ có cơ hội xuất hiện ở các sân khấu phòng trà. Rất ít gương mặt được trao cơ hội để tỏa sáng, dù tài năng của các em là điều đã được ghi nhận…

THANH KIM TÙNG