"MỴ" và sự kết hợp ngọt ngào!

Đây cũng là minh chứng sinh động cho sự kết hợp giữa doanh nghiệp và đơn vị nghệ thuật trong việc giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa nghệ thuật dân tộc.

Huy chương... và hơn thế!

Vở diễn Mỵ do các nghệ sĩ Nhà hát Ca múa nhạc Dân gian Việt Bắc thể hiện lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài được Thạc sĩ, biên đạo múa Tuyết Minh chuyển thể kịch bản và tổng đạo diễn. Chi phí xây dựng vở diễn được lấy từ nguồn kinh phí đặt hàng của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Tại Liên hoan Ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc diễn ra ở Cao Bằng vừa qua, Mỵ giành hàng loạt giải thưởng và lời khen không ngớt của khán giả. Nhiều người, trong đó có cả giới chuyên môn sau khi xem Mỵ đã phải thốt lên rằng: Đã lâu rồi chưa có một vở múa được đầu tư công phu cả về chất lượng chuyên môn đến trang phục, âm nhạc, thiết kế sân khấu... như vậy. Khi lựa chọn Vợ chồng A Phủ, Tuyết Minh lý giải bởi đây là tác phẩm giàu chất liệu văn học, văn hóa lại quen thuộc với số đông khán giả. Nhưng khi chuyển thể kịch bản, Mỵ chỉ lấy ý tưởng, cảm hứng từ tác phẩm chứ không khai thác quá sâu nỗi đau, bi kịch của nhân vật Mỵ. Thông qua hình tượng nhân vật Mỵ và câu chuyện tình đẹp với A Phủ, vở múa đã khắc họa sinh động những nét đặc sắc của văn hóa Mông qua những phiên chợ tình, các trò chơi dân gian, những điệu múa, tiếng khèn... qua đó phê phán hủ tục cướp vợ, tìm thú vui bên những bàn đèn thuốc phiện... Cuối cùng là sự vùng lên của Mỵ không chấp nhận “làm con trâu con ngựa, làm con rùa nuôi trong xó cửa” để tới một vùng đất mới, cuộc sống mới.

Tất nhiên, với mức đầu tư lớn, Mỵ ngay từ đầu đã được xác định không phải chỉ để tham gia liên hoan. NSND Nông Xuân Ái, Phó giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Dân gian Việt Bắc, chia sẻ: “Khi làm vở Mỵ, chúng tôi đưa ra hai mục tiêu, đó là vừa tham gia liên hoan, vừa biểu diễn quảng bá, giới thiệu tới đông đảo khán giả trong và ngoài nước hiểu thêm về những nét văn hóa tiêu biểu, đặc sắc của người Mông khu vực Tây Bắc”.

Cảnh trong vở múa "MỴ"

Tuy vậy, khi đề cập đến mục đích bán vé biểu diễn Mỵ ở các thành phố lớn để quảng bá, giới thiệu tới du khách, nhiều người không khỏi băn khoăn bởi trong vài năm trở lại đây, văn hóa Tây Bắc không còn xa lạ, mới mẻ với khán giả ở các thành phố lớn. Hơn nữa, với hình thức thể hiện của loại hình nghệ thuật múa, Mỵ dường như là một điều gì đó liều lĩnh và bắt buộc phải làm tốt hơn, khác đi những gì các nghệ sĩ đã làm trước đó. Đó cũng là điều mà ê kíp thực hiện Mỵ trăn trở và quyết tâm thực hiện bằng được: Thay vì trước đây các chương trình được xây dựng theo các tiết mục nhỏ lẻ gần như mặc định theo một lối mòn thì ở vở diễn Mỵ lần này được làm theo một cốt truyện, dẫn dắt cảm xúc người xem qua diễn biến từng chương đoạn.

Đặc biệt, để vở diễn thực sự thuyết phục người xem, ê kíp thực hiện đã mời các nghệ nhân, đồng bào người Mông đến truyền dạy cho các nghệ sĩ nói tiếng Mông, hát tiếng Mông, thổi kèn lá,.. trong một thời gian khá dài với mong muốn văn hóa Mông thực sự thấm vào các nghệ sĩ, để họ như được sống trong không gian của Vợ chồng A Phủ. Một điểm khác biệt nữa của Mỵ đó là những nhạc cụ mang lên sân khấu. Với sự tinh tế và sáng tạo của các nghệ sĩ, qua các vật dụng sinh hoạt hằng ngày của người Mông, như: Dao, thớt, cối, chảo thắng cố... đã tạo nên những âm thanh vừa hấp dẫn, vừa gần gũi, thân thương khiến khán giả thật sự hòa mình vào không gian núi rừng Tây Bắc.

Sau khi xem vở múa, chính những đồng bào người Mông đã nói với NSND Nông Xuân Ái rằng: Bao năm nay chúng tôi xem biểu diễn nghệ thuật, xem phim về đồng bào mình nhiều rồi nhưng chỉ khi xem vở múa Mỵ mới thấy đây đúng là của chúng tôi rồi... “Tôi rất hạnh phúc khi được nghe phản hồi của khán giả, nhất là đồng bào Mông. Và tôi biết, chúng tôi sẽ thành công với Mỵ”, NSND Nông Xuân Ái cho biết

Đầu tư vào văn hóa nghệ thuật - hướng đi mới cho doanh nghiệp

Mỵ được công chiếu chính thức tại Nhà hát Lớn Hà Nội mở màn cho Nam An show có thể coi là một thành quả đáng mừng cho sự tham gia của doanh nghiệp trong bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc để không chỉ truyền lại cho các thế hệ trẻ Việt Nam mà còn quảng bá các nét đẹp văn hóa dân tộc với bạn bè, du khách quốc tế.

Tháng 9-2017, tour du lịch tham quan Nhà hát Lớn Hà Nội chính thức được khai trương, trong đó, du khách được thưởng thức chương trình nghệ thuật Hồn Việt gồm các tiết mục nghệ thuật truyền thống đặc sắc đã được chọn lọc. Tuy nhiên, đến năm 2018, tour du lịch đã tạm dừng. Bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Giám đốc Nhà hát Lớn Hà Nội cho biết, Mỵ sẽ được biểu diễn 10 buổi tại Nhà hát lớn Hà Nội từ nay đến hết năm 2018. Sang năm 2019, nhà hát sẽ kết hợp với Nam An show để diễn Mỵ phục vụ khách quốc tế kết hợp với tour tham quan nhà hát. Vì thời lượng của vở múa khá dài nên khi đưa vào biểu diễn phục vụ khách tham quan, Mỵ sẽ được chọn ra các trường đoạn, có chỉnh sửa để phù hợp với loại hình nghệ thuật ca múa nhạc và nhiều lứa tuổi, đối tượng khách du lịch theo mục đích của chương trình.

Khi chia sẻ về Nam An show, ông Nguyễn Thành Nam, Tổng giám đốc Công ty CP Văn hóa và truyền thông Nam Hưng cho biết, ông đã ấp ủ dự án này từ 2 năm trước với mong muốn giới thiệu văn hóa Việt Nam với người dân, khách du lịch trong và ngoài nước. Sau khi tìm hiểu thị trường khách du lịch và gặp gỡ với biên đạo múa Tuyết Minh, ông quyết định Mỵ sẽ là sự lựa chọn đầu tiên cho dự án.

Trên thế giới, từ lâu, việc doanh nghiệp đầu tư cho văn hóa-nghệ thuật diễn ra thường xuyên với các hình thức như: Đầu tư thông qua các quỹ; xây dựng, điều hành các trung tâm triển lãm, biểu diễn nghệ thuật; tài trợ chương trình; mua tác phẩm; đầu tư trực tiếp cho nghệ sĩ. Sân khấu Broadway (Mỹ) với các vở nhạc kịch nổi tiếng được lưu diễn nhiều năm trên thế giới hay Bảo tàng mỹ thuật

Samsung Leeum (Hàn Quốc)... là những công trình, chương trình nổi tiếng thế giới do tư nhân đầu tư. Ở các nước trong khu vực như Thái Lan, Trung Quốc... những chương trình văn hóa nghệ thuật phục vụ du khách hiện cũng rất thành công, phát triển...

Vài năm gần đây, đầu tư cho văn hóa nghệ thuật được coi là hướng đi mới của doanh nghiệp Việt Nam, nhất là khi thị trường khách du lịch với nhu cầu thưởng thức văn hóa nghệ thuật cao còn rất tiềm năng. Nếu trước đây, các doanh nghiệp thường qua việc tài trợ cho các chương trình nghệ thuật cụ thể để truyền thông thương hiệu, sản phẩm, thì nay, nhiều doanh nghiệp đã phối hợp với các đơn vị nghệ thuật hoặc tự xây dựng các công trình, chương trình nghệ thuật, giải trí chất lượng cao với sự đầu tư công phu, có chiều sâu. Có thể kể đến như: Chương trình “Tinh hoa Bắc Bộ” tại Hà Nội của Tập đoàn Tuần Châu; “Galina show” của Nhà hát Dân gian Á châu (Nha Trang); Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom của Tập đoàn Vingroup...

Đầu tư cho văn hóa nghệ thuật để tạo ra các sản phẩm du lịch hấp dẫn ở nước ta vẫn là lĩnh vực non trẻ, mang tính nhỏ lẻ và còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên, nếu Đảng, Nhà nước có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ cho doanh nghiệp, các đơn vị nghệ thuật, các chuyên gia thì sẽ còn tạo ra nhiều hơn sản phẩm nghệ thuật chất lượng cao. Đầu tư cho văn hóa nghệ thuật không chỉ mở ra hướng đi mới cho doanh nghiệp mà hơn thế, đó là cơ hội, là sự thể hiện tâm huyết của đội ngũ doanh nhân, chung tay góp phần vào quá trình gìn giữ, quảng bá văn hóa dân tộc.

CHI PHONG