Những chuyến xe chở niềm vui

Trong dịp Quỹ quốc tế Singapore trao tặng mô hình ô tô thư viện lưu động cho Thư viện Hà Nội, nhận thấy rõ tính ưu việt của mô hình, TS Vũ Dương Thúy Ngà, Vụ trưởng Vụ Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cùng tập thể cán bộ, nhân viên vụ đã đứng lên vận động để phát triển mô hình đặc biệt này và nhận được nhiều lời đề nghị hợp tác hỗ trợ của các doanh nghiệp cùng một số tổ chức nước ngoài. TS Vũ Dương Thúy Ngà cho biết: “Từ trước đến nay, tôi đã nghiên cứu về hoạt động này rất kỹ từ những tài liệu về mô hình chuẩn quốc tế đến cả tham khảo ở UNESCO hay IFLA (Liên đoàn quốc tế các hội và cơ quan thư viện) về mô hình lưu động này để cải tiến sao cho phù hợp tại Việt Nam”.

Xe ô tô thư viện lưu động phục vụ học sinh tại tỉnh Nghệ An

Đến nay, mô hình được nhân rộng trên nhiều tỉnh, thành phố ở nước ta. Vụ Thư viện đã vận động được 13 xe tặng 13 tỉnh, thành phố và đang tiếp tục vận động thêm. Mô hình ô tô thư viện lưu động của Vụ Thư viện có nhiều cải tiến và ưu việt hơn so với các mô hình khác khi tích hợp nhiều loại tài liệu đa phương tiện như: Sách, báo, ti vi, máy vi tính (gồm cả máy chủ, máy trạm để triển khai mô hình lớp học) ... Mỗi xe đều được trang bị các vật dụng thiết yếu kèm theo như: Máy phát điện, ổn áp, ghế, ô che… Một xe ô tô thư viện lưu động như vậy có trị giá khoảng 1,4 tỷ đồng. Tuy nhiên, đó chỉ là số tiền mặt đơn thuần mà chưa tính đến những thiết bị bao gồm được tài trợ như: Phần mềm hỗ trợ quản trị thư viện, phần mềm cho người khiếm thị hay máy tính, sách nói… Mỗi chuyến xe của thư viện lưu động luân chuyển khoảng 3.000 cuốn sách đến các cơ sở. Trong năm tới, con số này sẽ tăng lên khoảng 4.000 đầu sách và những cuốn sách sau mỗi lần phục vụ bạn đọc sẽ được chuyển đến thư viện tỉnh để phục vụ cho những lần tiếp theo. Từ sự cải tiến đó, thư viện lưu động đã đem lại nhiều tiện ích và tăng chất lượng phục vụ, đặc biệt khi dạy trẻ em, người dân ở vùng sâu, vùng xa sử dụng máy vi tính.

“Sau một năm triển khai mô hình đặc biệt này, kết quả thu được vượt ngoài sự mong đợi của chúng tôi khi được người dân đón nhận hồ hởi, nhiệt tình. Những thư viện nhỏ ở Gia Lai, An Giang, Sơn La… đã có chỉ số phục vụ lớn hơn cả nhiều thư viện ở các thành phố lớn. Hầu như thư viện này lúc nào cũng “cháy hàng” vì không đáp ứng đủ nhu cầu bạn đọc!”, TS Vũ Dương Thúy Ngà cho biết. Năm 2017 đã có tổng cộng 268 đợt luân chuyển sách báo và phục vụ lưu động đến các thư viện cấp xã, thư viện trường học, đồn biên phòng với gần 1 triệu lượt người được phục vụ. Trong đó, một số địa phương đã tổ chức phục vụ đối tượng là người khiếm thị (như Nghệ An, với hơn 200 lượt người).

Lễ khai trương và tổ chức phục vụ xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện tại tỉnh An Giang

Song song với phục vụ sách báo, các thư viện lưu động cũng triển khai máy vi tính truy cập internet kết hợp với các buổi chiếu phim phục vụ người dân. Xe ô tô thư viện lưu động đã phục vụ tổng cộng hơn 30.000 lượt truy cập internet (trong đó cao nhất là Thư viện tỉnh Gia Lai với 19.810 lượt). Hàng chục nghìn lượt người đã tham gia các hoạt động chiếu phim lưu động tại các địa phương, như: Gia Lai (25.450 lượt), An Giang (18.400 lượt) … Điều đáng quý hơn là sau những đợt hoạt động tại các trường học, ban tổ chức đã nhận được rất nhiều bức thư phát biểu cảm nghĩ của các em học sinh địa phương. Có em viết sau khi được đọc cuốn “10 vạn câu hỏi vì sao”: “Em mong những cuốn sách như thế này sẽ đến được nhiều vùng và giúp các bạn khác có thêm hiểu biết. Em cảm ơn những người đã mang cuốn sách này đến đây và các tác giả đã viết nên cuốn sách rất hay này…”.

Bên cạnh mô hình thư viện lưu động, trên mỗi chuyến xe đến những vùng sâu, vùng xa, biên giới, Vụ Thư viện đều kết hợp thực hiện các dịch vụ thư viện khác như hỗ trợ tài trợ sách cho thư viện tỉnh, thư viện cá nhân thuộc các địa bàn đi qua, thành lập tủ sách ở những đồn biên phòng trên khắp cả nước. Tại tỉnh Nghệ An, Vụ Thư viện đã kết hợp với Thư viện tỉnh để giúp đỡ 26 đồn biên phòng trên địa bàn có tủ sách riêng bằng hình thức tài trợ sách, ủng hộ tiền mặt, tập huấn miễn phí cho cán bộ phụ trách tủ sách thư viện ở các đơn vị biên phòng. Từ những tủ sách này, các chiến sĩ biên phòng lại tiếp tục nhân rộng tri thức khi mang từng giỏ sách đến tay các em nhỏ tại những điểm trường xung quanh.

Từng chuyến xe thư viện lưu động vẫn lăn bánh trên khắp mọi miền Tổ quốc, qua bao núi đồi, mưa nắng. Và chắc chắn, những chuyến xe ấy không chỉ chở kiến thức mà còn chở cả những yêu thương, góp phần tạo nên niềm vui và sự san sẻ cộng đồng đến mọi người dân.

Bài và ảnh: VŨ LỆ THU