Ngày xưa, kẻ nịnh hót không dám phê bình cấp trên, còn bây giờ nhiều người “mượn” cả phê bình để xu nịnh. Tôi từng nghe câu chuyện trong cuộc họp có người phát biểu: “Tôi thẳng thắn phê bình thủ trưởng. Thủ trưởng làm việc nhiều quá, ảnh hưởng đến sức khỏe, mà sức khỏe của thủ trưởng là vốn quý của cơ quan”. Ngày xưa chỉ có cấp dưới xu nịnh cấp trên, nay có cả cấp trên xu nịnh cấp dưới và người cùng cấp cũng nịnh nhau, đó là khi bình bầu thi đua hoặc lấy phiếu tín nhiệm vì sợ bị hạ bệ, bị mất điểm.  

Một kiểu xu nịnh còn trơ trẽn hơn là khi gia đình thủ trưởng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp có xảy ra việc gì thì “bé cũng xé thành to”. Nhiều cán bộ, nhân viên dưới quyền “tranh thủ” nịnh bợ cấp trên bằng cách phục dịch một cách thái quá đến mức khó chấp nhận. Có đám tang bố ông giám đốc sở mà gần như cả sở nghỉ việc để “đến chia buồn với gia đình”, nhưng chỉ mấy tháng sau, khi ông giám đốc đó đột ngột qua đời thì đám tang lại vắng teo... Thói xu nịnh đã lấn lướt cả nghĩa tình.   

Từ xưa, ông cha ta đã có những bài học cảnh giác với những kẻ xu nịnh, các cụ  khuyên:“Thuốc đắng dã tật", "mật ngọt chết ruồi”. Thế nhưng, thói xu nịnh vẫn còn có đất phát triển vì xã hội vẫn còn những người thích nịnh. Nhận ra được bộ mặt thật của kẻ xu nịnh không phải là khó nhưng để tránh được sự tâng bốc, phỉnh phờ, đường mật rồi vô tình lạc vào mê cung thì thật không dễ chút nào, nhất là hiện nay, xu nịnh thường đi với quà cáp, biếu xén... Thực tế cũng đã có không ít người tiến thân bằng xu nịnh. Con đường tiến thân của xu nịnh lại thường bằng phẳng, ít chông gai vì xu nịnh dùng lời đường mật dễ thấm vào lòng người...

Cách đây tròn 70 năm, giữa lúc “Tiếng kèn kháng chiến vang dậy non sông”, tại ATK Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết cuốn sách nổi tiếng có nhan đề: “Sửa đổi lối làm việc”. Nội dung của cuốn sách là những lời chỉ dẫn cụ thể cho cán bộ, đảng viên về phương pháp lãnh đạo và tác phong công tác. Trong sách, Bác đã nêu lên khá nhiều khuyết điểm của không ít cán bộ, đảng viên, dẫn ra khá nhiều "căn bệnh" cụ thể, nhiều thói hư tật xấu, trong đó có đề cập đến "bệnh xu nịnh, a dua”…  Người căn dặn: “Chúng ta phải ráo riết dùng phê bình và tự phê bình để giúp nhau chữa cho hết những bệnh ấy”.

Giờ đây, khi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, việc chống thói xu nịnh theo quan điểm của Bác cần phải được quán triệt sâu rộng trong toàn xã hội để mọi người tự soi, tự sửa, bởi xét cho cùng, đây cũng là tệ nạn xã hội. Từ xu nịnh sẽ sinh ra lợi ích nhóm, bè phái, cục bộ, chia rẽ, lợi dụng cơ hội để thăng tiến, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”…

ĐỖ PHÚ THỌ