Một chai nước ngọt làm bằng nhựa, khi dùng xong bạn vứt bên vệ đường, thời gian phân hủy nó là 50 năm. Chiếc túi nilon bạn vứt đi sau mỗi lần đi chợ, thời gian phân hủy nó là 80-100 năm. Vỏ lon bia bằng nhôm thì 200 năm mới phân hủy hết. Tã trẻ em hiện đều dán nhãn “tự phân hủy”, nhưng thời gian để sản phẩm này “tự phân hủy” là 450 năm. Còn “tuổi thọ” của những vỏ chai rượu thủy tinh là 1 triệu năm... Nhân loại hiện đã thấm thía hậu quả tai hại của việc xả rác và việc xử lý rác thải có văn hóa đã trở thành một vấn đề lớn mang tính toàn cầu.
Trong khi văn hóa xả rác đang hình thành và phát triển thì loài người lại đau đầu với “rác” văn hóa. Đau đầu nhất là “rác” trên những mạng xã hội toàn cầu. “Rác” facebook ở Việt Nam là một ví dụ.
Năm 2013, một nữ sinh Trường THPT Trần Phú (Đà Nẵng) đã tự tử sau khi bị một bài viết xúc phạm danh dự trên facebook. Năm 2015, một nữ sinh Đồng Nai uống thuốc diệt cỏ, tự kết thúc cuộc đời mình vì bị bạn trai tung clip lên mạng xã hội. Đầu năm 2018, lại một nữ sinh Nghệ An tự vẫn vì một clip tình cảm của em bị một kẻ giấu mặt đăng lên mạng...
Tự vẫn do “rác” facebook chưa phải là hậu quả đau lòng nhất. Những tin giả, ảnh ghép, clip nhái trên facebook ngày càng mang lại những hậu họa khó lường. Mới đây, dư luận tỉnh Thanh Hóa xôn xao về tin nhắn của một đồng chí lãnh đạo tỉnh với “bồ nhí”. Công an tỉnh đã vào cuộc điều tra, kết luận đó là tin giả mạo. Vụ việc nhanh chóng được đưa ra ánh sáng, đồng chí lãnh đạo được minh oan, cô gái bị lôi vào vụ việc cũng được an toàn nhưng hậu quả của nó thì khó mà tính toán hết. Niềm tin của người dân vào sự đoàn kết, thống nhất của một cơ quan lãnh đạo không ít thì nhiều cũng bị ảnh hưởng. Những tổn thương của vợ con, gia đình, người thân và chính bản thân đồng chí lãnh đạo cũng như cô gái kia, liệu có đo đếm được?
Trăm năm bia đá thì mòn/ Nghìn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ”. Dân gian đã có câu ca dao nói về “tuổi thọ” khủng khiếp của bia miệng. Thời nay, “rác” facebook là dạng vật chất bền hơn bia đá và tính chất “khủng khiếp” còn hơn bia miệng. Nó lại còn có khả năng nhân bản gấp vạn lần “cái đầu Phạm Nhan” chỉ thông qua những lần ấn nút “like” và “share” của người dùng facebook.
Cho nên, trong lúc chờ cơ quan chức năng có đủ sức mạnh quản lý được “rác” facebook, trách nhiệm của mỗi cư dân mạng là “like” và “share” có trách nhiệm!
VÂN NGỌC