Giám đốc điều hành khu vực châu Phi của OPIC Worku Gachou cho biết, khoản ngân sách nói trên giúp Mỹ mở rộng cũng như tăng cường chất lượng của các dự án đầu tư vào châu Phi. Ngoài ra, một phần của quỹ cũng sẽ được sử dụng giải ngân vào những dự án mang tính cấp thiết tại lục địa có 1,2 tỷ dân này.

Hiện Mỹ là nhà tài trợ lớn nhất cho châu Phi, với phần lớn các khoản tài trợ tập trung vào các lĩnh vực y tế, nông nghiệp và cung cấp nước sạch. Tuy nhiên, những năm gần đây, Trung Quốc ngày càng cho thấy tầm ảnh hưởng sâu rộng tại khu vực “lục địa đen”. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của châu Phi sau EU, khối lượng thương mại hai bên lớn hơn thương mại giữa Mỹ và châu Phi. Ngoài các chương trình đã triển khai mạnh mẽ gần hai thập niên qua trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng, kết nối giao thông chiến lược, thúc đẩy thương mại, sự hiện diện của Trung Quốc cũng “dày đặc” trong các lĩnh vực khác như giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ y tế và chăm sóc sức khỏe, thúc đẩy giao lưu văn hóa... Trong số 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Trung Quốc đóng góp lớn nhất cho Lực lượng Gìn giữ hòa bình ở châu Phi. Mối quan hệ hợp tác châu Phi-Trung Quốc đang chứng kiến những bước tiến dài vượt bậc và điều này khiến Mỹ và nhiều quốc gia EU phải cấp tốc hành động “đối ứng”.

Hồi cuối năm ngoái, Mỹ đã công bố chính sách “Chiến lược châu Phi mới” với trọng điểm ở 3 lĩnh vực, gồm tăng cường hợp tác kinh tế thương mại, sử dụng hiệu quả hơn các khoản tiền viện trợ cho châu Phi và tiếp tục tấn công hoạt động của các tổ chức cực đoan tại khu vực như Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Đây có thể xem là bước điều chỉnh chính sách của Mỹ nhằm “bắt kịp” với đà tiến của Trung Quốc tại châu Phi.

Trong khi đó, EU cũng nhiều lần thể hiện mong muốn xây dựng một “liên minh mới”, “một đối tác mới” giữa EU và châu Phi. Đối với các quốc gia châu Âu, thúc đẩy một mối quan hệ mới với châu Phi là điều thiết yếu, không chỉ vì lợi ích an ninh và kinh tế mà còn thể hiện tầm ảnh hưởng của châu Âu trong bối cảnh các cường quốc khác trên thế giới đang không ngừng gia tăng vị thế và khẳng định sự hiện diện tại “lục địa đen”. Cam kết của Thủ tướng Anh Theresa May tài trợ 4 tỷ bảng Anh cho các nền kinh tế châu Phi hay “Kế hoạch Marshall vì châu Phi” của Đức hồi tháng 8 năm ngoái đã phát đi thông điệp rõ ràng về nhu cầu cấp thiết của các nước “lục địa già” phải làm mới mối quan hệ với các đối tác châu Phi.

Cuộc đua giành ảnh hưởng ở lục địa 1,2 tỷ dân được dự báo sẽ diễn ra quyết liệt hơn trong thời gian tới. Việc nhiều nước không ngừng tăng cường hợp tác và đầu tư vào châu Phi có thể tạo ra những cơ hội rộng mở cho “lục địa đen”. Song chính sự cạnh tranh gay gắt đó cũng gieo mầm cho những căng thẳng, xung đột, tạo ra những thách thức không nhỏ trong việc duy trì sự đoàn kết và đồng thuận của các nước trong khu vực.

NGỌC HÂN