Không phải bỗng dưng mà ông chủ Nhà Trắng lại quyết định siết hầu bao lại như vậy. Chính phủ Mỹ từ mấy năm qua đã hợp tác với Guatemala, Honduras và El Salvador để ổn định nền kinh tế và tình hình chính trị ở những nước này, với mục đích là khiến người dân không cảm thấy có nhu cầu phải di cư sang nước khác tìm cuộc sống mới tốt đẹp hơn. Theo các số liệu chính thức của Bộ Ngoại giao Mỹ, trong tài khóa 2018, Mỹ đã dành 84 triệu USD trong viện trợ nước ngoài cho Guatemala, 58 triệu USD cho Honduras và 51 triệu USD cho El Salvador.

Tiền đã trao tay, song, số người nhập cư vào Mỹ từ các quốc gia thuộc Vùng Tam giác phía Bắc lại không giảm, thậm chí có xu hướng tăng nhanh trong vài tháng trở lại đây. Theo thống kê, từ tháng 10-2018, ít nhất 9.000 người Trung Mỹ, chủ yếu từ Guatemala, El Salvador và Honduras đã tới Mexico trong các đoàn người di cư tới biên giới Mỹ để xin tị nạn. Thực trạng trên đương nhiên không làm ông chủ Nhà Trắng hài lòng. Bởi ông Donald Trump luôn coi chống nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ là một trong những ưu tiên hàng đầu trong nhiệm kỳ này. Vì lẽ đó, ông nhiều lần lớn tiếng, dọa cắt viện trợ cho Honduras, Guatemala và El Salvador với lý do 3 nước nói trên chỉ biết “nhận tiền” của Mỹ trong nhiều năm qua mà không làm gì cho nước Mỹ.

leftcenterrightdel
Người di cư từ Guatemala, El Salvador, Honduras đổ về biên giới giữa Mexico và Mỹ. Ảnh: BBC

Trước sức ép của Nhà Trắng, ngày 27-2 vừa qua, Honduras, Guatemala và El Salvador đã nhất trí với Mỹ về việc triển khai những hoạt động chung nhằm chống tội phạm có tổ chức và di cư trái phép từ Vùng Tam giác phía Bắc. Tuy nhiên, tình hình vẫn không có dấu hiệu được cải thiện. Cực chẳng đã, ngày 30-3, Tổng thống Donald Trump tuyên bố: “Tôi đã chấm dứt chi tiền cho Guatemala, Honduras và El Salvador. Không có thêm tiền tới đó nữa... Chúng tôi sẽ không chi cho họ nữa bởi vì họ đã không làm gì cho chúng tôi cả”.

Điều đáng nói ở chỗ, năm tài khóa 2018 đã kết thúc cách đây vài tháng và Bộ Ngoại giao Mỹ không nói rõ là còn bao nhiêu tiền viện trợ chưa được chuyển cho các quốc gia này. Thế nên giới quan sát cho rằng, động thái trên của Tổng thống Donald Trump có thể chỉ mang tính biểu tượng. Đơn cử là mới đầu tuần trước, Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ Kirstjen Nielsen đã tới thăm Mexico cũng như Honduras và ký các thỏa thuận hợp tác mới.

Với tuyên bố cắt viện trợ, ông Donald Trump một lần nữa khẳng định là một tổng thống “không nói suông” cho dù quyết định trên vấp phải sự phản đối dữ dội từ các nhà lập pháp Mỹ. Thượng nghị sĩ Dân chủ Bob Menendez của bang New Jersey, thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện đã gọi lệnh của ông Donald Trump là “thông báo liều lĩnh”, đồng thời kêu gọi các nhà lập pháp của cả hai Đảng Dân chủ và Cộng hòa hãy bác bỏ chỉ thị của tổng thống. Trong tuyên bố phát đi ngày 30-3, ông Menendez nói: “Viện trợ nước ngoài của Mỹ không phải là từ thiện; nó thúc đẩy các lợi ích chiến lược của chúng ta và tăng cường các sáng kiến tài chính bảo vệ công dân Mỹ”.

Ấy nhưng, dù phản đối thế nào thì lệnh đã ban hành. Guatemala, Honduras và El Salvador sẽ buộc phải có các biện pháp mạnh, hiệu quả để ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp tới Mỹ nếu như những nước này thực sự muốn nhận lại các khoản viện trợ từ xứ Cờ hoa!

LINH OANH