Chuyện là Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã có những câu nói liên quan tới chính sách bảo vệ rừng Amazon, bị Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro coi là sự “xúc phạm”, như thể quốc gia Nam Mỹ là “một thuộc địa hay một vùng đất không người”. Bên lề Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Pháp mới đây, nhóm các nước này đã nhất trí chi 20 triệu euro cho việc cứu rừng Amazon. Tổng thống E.Macron coi đây là vấn đề ưu tiên của hội nghị và “dọa” sẽ chặn thỏa thuận thương mại mới giữa Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ Latin nếu Tổng thống Bolsonaro không có bước đi bảo vệ rừng Amazon. Phát biểu này của nhà lãnh đạo Pháp khiến ông Bolsonaro tức giận và yêu cầu ông E.Macron phải rút lại những lời lẽ khó nghe trên trước khi ông cân nhắc chấp nhận khoản tiền của G7.

Thực tế, trước khi Tổng thống Pháp E.Macron có những lời chỉ trích trên, Brazil đã phải hứng chịu búa rìu dư luận liên quan tới chính sách khai thác và bảo vệ tài nguyên rừng Amazon. Các đám cháy bùng phát dữ dội trong mùa hè năm nay ở Amazon, nơi cung cấp khoảng 20% lượng khí oxy trên Trái Đất, được cho là do sự tàn phá của chính con người. Trong nỗ lực lấy đất phát triển nông nghiệp được Tổng thống Bolsonaro thúc đẩy, chính sách mở cửa rừng Amazon để phát triển kinh tế đã vô tình gây hại cho khu rừng khổng lồ này. Các số liệu chính thức cho thấy gần 80.000 vụ cháy rừng đã được ghi nhận ở Brazil trong năm nay, con số cao nhất kể từ năm 2013.

Tuy nhiên, trái với những chỉ trích từ châu Âu, Tổng thống Mỹ Donald Trump lại có những lời tán dương đối với nỗ lực cứu rừng cùng những việc làm mà ông cho là “tuyệt vời đối với người dân Brazil” của chính quyền Tổng thống Bolsonaro. Trên Twitter, nhà lãnh đạo Mỹ viết: “Ông ấy (Tổng thống Bolsonaro) và đất nước ông ấy có được sự ủng hộ hoàn toàn của Mỹ”.

Phản ứng trái ngược của ông Donald Trump không gây ngạc nhiên trong bối cảnh Washington đang thuyết phục Brazil ký hiệp định kinh tế với Mỹ. Bản thân ông Donald Trump cũng từng gây chú ý bởi quan điểm “chả giống ai”, khi phủ nhận hiện tượng biến đổi khí hậu trên Trái Đất hiện nay xảy ra là do các tác động từ con người.

Được biết, Ngoại trưởng Brazil E.Araujo sau đó còn khẳng định việc ông Donald Trump nhất trí cho rằng cháy ở Amazon là “vấn đề nội bộ của Brazil”. Brazil cũng có kế hoạch công bố thông tin về việc Mỹ đề nghị hỗ trợ cho quá trình dập lửa ở Amazon.

Như vậy, không cần nói cũng có thể đoán được lựa chọn đối tác của Brazil trong nỗ lực cứu rừng Amazon hiện nay. Việc Tổng thống Brazil tỏ thái độ cứng rắn trước phát biểu của Tổng thống Pháp cũng là điều dễ hiểu. Những khoản tiền hỗ trợ kèm theo điều kiện vẫn luôn là “món quà” bất đắc dĩ, không phải quốc gia nào cũng muốn đón nhận.

Còn dưới góc nhìn của các chuyên gia, hiện thảm họa cháy ở Amazon không chỉ là vấn đề của Brazil mà còn là của thế giới. Bởi cháy rừng Amazon đang gây ra những hậu quả tai hại cho môi trường và khí hậu toàn cầu. Các nhà khoa học cũng như những tổ chức bảo vệ môi trường lo ngại rằng các vụ cháy rừng Amazon sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng về biến đổi khí hậu hiện nay và đe dọa đến đa dạng sinh học… Để cứu rừng Amazon, không chỉ cần những khoản tiền hỗ trợ, mà cần cả sự viện trợ về kỹ thuật, quân sự mới hy vọng giúp dập tắt các đám cháy, theo giới phân tích. Khoản tiền 20 triệu euro mà G7 dự định hỗ trợ Brazil chủ yếu để điều các máy bay cứu hỏa tới khống chế đám cháy và dùng cho kế hoạch tái trồng rừng trong trung hạn.

Bỏ qua những búa rìu dư luận, chính quyền Brazil dù sao cũng đang cho thấy những nỗ lực cứu rừng Amazon, như điều hơn 44.000 binh sĩ quân đội tới hiện trường để dập đám cháy. Tín hiệu tích cực là Brazil cũng đã có những động thái cho thấy sẽ cân nhắc hợp tác với các nước.

“Lời kêu cứu” của Amazon cũng chính là lời kêu gọi thức tỉnh các nước, hơn lúc nào, cần gạt sang một bên những bất đồng nhỏ để đạt được mục tiêu lớn là cứu lấy “lá phổi” của mái nhà chung Trái Đất.

HẠNH NGUYÊN