Từ lâu, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã chịu nhiều áp lực chính trị khi giới bán lẻ trong nước, kể cả bán hàng trực tuyến, cho rằng họ bị thất thế trước các công ty công nghệ bán hàng chịu mức thuế thấp hơn. Do vậy, luật mới này của Pháp nhằm lấp lỗ hổng thuế quan mà một số công ty lớn hầu như không chi trả cho những nước mà ở đó họ thu được lợi nhuận lớn. Theo luật GAFA, Pháp sẽ đánh thuế dịch vụ kỹ thuật số ở mức 3% tổng doanh thu hằng năm của các công ty cung cấp dịch vụ kỹ thuật số lớn nhất ở nước này. Động thái trên có thể giúp nguồn thu ngân sách của Pháp bổ sung thêm 500 triệu euro/năm, song có thể ảnh hưởng tới khoảng 30 doanh nghiệp, trong đó có những doanh nghiệp từ các nước Mỹ, Trung Quốc, Đức, Tây Ban Nha... Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Bộ Kinh tế Pháp Bruno Le Maire nhấn mạnh: “Pháp là quốc gia có chủ quyền và có toàn quyền đề ra các biện pháp thuế của riêng mình” và “giữa các đồng minh, chúng ta nên giải quyết các bất đồng bằng cách khác hơn là đe dọa”.

Dù không nêu đích danh, song hầu như ai cũng đoán được “đồng minh” mà ông Le Maire nhắc tới là Mỹ, bởi ngay trong nội hàm tên luật thuế trên cũng đã thể hiện rõ tên 4 tập đoàn lớn của Mỹ (Google, Apple, Facebook và Amazon). Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ (USTR) cho biết, kế hoạch đánh thuế nói trên sẽ tác động tới các tập đoàn công nghệ lớn có tổng doanh thu toàn cầu hằng năm ít nhất 750 triệu euro và 25 triệu euro riêng tại Pháp. Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer còn tố cáo luật GAFA ra đời nhằm “trừng phạt các công ty Mỹ một cách bất công” và Washington đe dọa sẽ áp thuế trả đũa trên các sản phẩm Pháp. Dự kiến, Mỹ sẽ tiến hành cuộc điều tra theo Đạo luật 301 trong vòng một năm, nhằm làm rõ kế hoạch thuế của Pháp có gây tổn hại đến các công ty công nghệ của nước này hay không, cũng như xác định có bất cứ hoạt động thương mại không công bằng nào hay không. Đây có thể được xem là cuộc điều tra chưa từng có trong lịch sử quan hệ Mỹ-Pháp.

Dường như Pháp hiểu rõ sẽ phải đối mặt với những đòn trả đũa thương mại từ Washington khi luật thuế GAFA có hiệu lực, nên từ nhiều tháng nay, Paris đã nỗ lực vận động châu Âu buộc các công ty công nghệ toàn cầu kiếm được các khoản lợi nhuận lớn phải nộp thuế nhiều hơn tại nước mà họ kinh doanh. Cho đến nay, ngoài Pháp, các quốc gia EU khác, gồm Áo, Anh, Tây Ban Nha và Italy cũng đã công bố kế hoạch đánh thuế dịch vụ kỹ thuật số. Theo đó, bắt đầu từ tháng 4-2020, các công cụ tìm kiếm, nền tảng truyền thông xã hội và thị trường trực tuyến “nhận được lợi nhuận từ người dùng ở Anh” sẽ phải chịu mức thuế mới là 2%. Bên cạnh đó, Pháp cũng đang thúc đẩy một thỏa thuận quốc tế về thuế kỹ thuật số trong 34 nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).

Tuy nhiên, cuộc vận động của Pháp chưa nhận được sự ủng hộ rộng rãi ở châu Âu, một phần là do một số nước lo ngại bị Mỹ trả đũa. Trong khi chờ đợi một thỏa thuận quốc tế về thuế kỹ thuật số được OECD thông qua, Pháp có lẽ sẽ phải gồng mình chịu đựng các đòn trả đũa từ Washington. Nhưng dẫu sao, Paris cũng đã dành cho mình một lối thoát hiểm, đó là luật GAFA chỉ mang tính chất tạm thời và sẽ hết hiệu lực vào năm 2021.

LINH OANH