“Cánh tay nối dài” với gia đình liệt sĩ

Câu chuyện trên của chị Hà Thị Vinh, con gái của liệt sĩ Hà Minh Lựu, chỉ là một trong nhiều trường hợp được Trung ương Hội Hỗ trợ GĐLS Việt Nam (gọi tắt là Trung ương Hội) giúp đỡ các GĐLS hơn 10 năm qua.

Đãi cát tìm... hài cốt liệt sĩ

Theo lời kể của chị Hà Thị Vinh, bố chị hy sinh ngày 5-4-1969 tại tỉnh Khăm Muộn (Lào), sau đó được đồng đội đưa về an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ (NTLS) Ba Dốc (xã Lý Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình). Tâm nguyện của gia đình là đưa hài cốt của liệt sĩ về chôn cất ở quê nhà. Mấy chục năm qua, gia đình chị đã làm đủ cách để tìm phần mộ liệt sĩ nhưng không thành công. “Thật may, cuối năm 2014, nhờ đồng đội của bố tôi giới thiệu nên gia đình tìm đến Hội Hỗ trợ GĐLS Việt Nam. Chỉ một năm sau, với sự giúp đỡ của Trung ương Hội và các cơ quan chức năng, lễ truy điệu và an táng hài cốt của bố tôi đã diễn ra tại nghĩa trang liệt sĩ ở xóm Hấn, xã Hương Gián (Yên Dũng, Bắc Giang)”, chị Vinh kể lại.

Cũng như gia đình chị Vinh, được sự giúp đỡ của Hội Hỗ trợ GĐLS Việt Nam và các cơ quan chức năng, ngày 25-11-2019, gia đình anh Ngô Văn Thạo đã đón anh trai-liệt sĩ Ngô Văn Gụ-về an táng tại NTLS Dương Văn Bình (thuộc xã Thụy Văn, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình). Là người trực tiếp tham gia tìm kiếm HCLS Ngô Văn Gụ, ông Phạm Văn Phủng, Phó trưởng ban Tổ chức-Chính sách thuộc Trung ương Hội, người có hơn 10 năm gắn bó với công tác tư vấn, hỗ trợ GĐLS xác định ADN, cho biết: "Đồng chí Ngô Văn Gụ hy sinh trong một trận đánh ác liệt ở Quảng Trị. Hài cốt của liệt sĩ được đồng đội bọc trong tăng võng, có đôi dép cao su, chiếc răng vàng, một đồng hồ đeo tay, lọ penicilin trong có mảnh giấy ghi tên Gụ và chôn ở cạnh bờ đê thôn Long Quang, xã Triệu Trạch (Triệu Phong, Quảng Trị)".

Thông tin này cũng được người di chuyển phần mộ là anh Phan Hùng, thường trú ở thôn Long Quang xác nhận, trừ thông tin trên mảnh giấy cất trong lọ penicilin bị nhòe không đọc được. Sau đó, Đội Quy tập HCLS 584 của Bộ CHQS tỉnh Quảng Trị và Ban CHQS huyện Triệu Phong tiến hành quy tập và đưa HCLS về an táng tại NTLS xã Triệu Trạch (số mộ 611, hàng 2). “Tuy không lấy được kết quả mẫu phẩm giám định ADN nhưng với những di vật thu thập được, chúng tôi khẳng định đây là phần mộ của liệt sĩ Ngô Văn Gụ”, ông Phạm Văn Phủng khẳng định.

Việc đi tìm hài cốt, lấy mẫu giám định ADN, hay tiến hành phương pháp thực chứng (nhân chứng) để xác định danh tính liệt sĩ chỉ là 3 trong nhiều nhiệm vụ mà Hội Hỗ trợ GĐLS Việt Nam thực hiện kể từ khi được thành lập vào ngày 24-10-2010 đến nay. Theo Trung tướng Lê Văn Hân, nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (TCCT), Chủ tịch Trung ương Hội: Phần lớn hội viên đều là cán bộ cấp cao trong quân đội đã nghỉ hưu. Tuy tuổi cao nhưng ai cũng tràn đầy nhiệt huyết, không quản gian nan, vất vả, băng rừng, lội suối để đi tìm đồng đội và tri ân thân nhân liệt sĩ. Đó thực sự là “cánh tay nối dài” với các GĐLS.

Trung tướng Lê Văn Hân thăm gia đình liệt sĩ Hoàng Minh Tuấn ở phường Quán Thánh (Ba Đình, Hà Nội). Ảnh chụp trước ngày 27-4-2021.

Ở Trung ương Hội, mỗi khi nhắc tới ông Nguyễn Hùng Phong, nguyên Phó chủ tịch Trung ương Hội, ai nấy đều cảm phục, ngưỡng mộ tinh thần làm việc không ngơi nghỉ của ông. “Tuổi cao, chí không sờn”, mỗi chuyến đi tìm HCLS đều in dấu chân người lính già. Có những ngày ông băng rừng, lội suối cùng đồng đội, đêm ngủ tạm ở nhà dân, bữa ăn vội vã ngay nơi khai quật...

Mỗi khi tìm thấy hài cốt đồng đội, ông vui như tìm được HCLS người thân của mình. Nhiều lần đi về “tay trắng”, ông buồn day dứt và càng quyết tâm hơn cho những chuyến tiếp theo. “Vẫn biết rằng việc tìm HCLS cũng như giám định ADN khó hơn “đãi cát tìm vàng” nhưng chúng tôi luôn quyết tâm và hy vọng. Trong hai ngày 6 và 7-2-2015, chúng tôi có mặt tại NTLS Ba Dốc thuộc xã Lý Trạch (Bố Trạch, Quảng Bình) tiến hành khai quật 19 ngôi mộ liệt sĩ, lấy được 17 mẫu xương gửi sang Viện Pháp y Quốc gia. Kết quả đợt tìm kiếm đó có 7 trường hợp xác định được danh tính HCLS. Khi ấy, anh em đã ôm nhau khóc, cảm xúc thật khó tả”, ông Phạm Văn Phủng chia sẻ.

Với phương châm “Tất cả vì GĐLS, vì liệt sĩ”, trong gần 11 năm qua, Trung ương Hội đã tổ chức bàn giao kết quả 32 đợt giám định ADN xác định danh tính HCLS. Bên cạnh đó, hội cũng tiếp nhận hàng chục nghìn thông tin về liệt sĩ, tư vấn hơn 23.000 lượt thân nhân và hỗ trợ gần 1.000 thân nhân liệt sĩ xác định danh tính HCLS bằng phương pháp thực chứng và giám định ADN; 32 lần trao kết quả giám định ADN đúng cho 324 GĐLS.

Nặng nghĩa tri ân

Đến Hội Hỗ trợ GĐLS Việt Nam vào những ngày cuối tháng 7 này, chúng tôi thấy cán bộ, hội viên “tay năm tay mười”, mỗi người một việc chuẩn bị cho các hoạt động tri ân liệt sĩ. “Nhiều ngày nay, cán bộ, hội viên tỏa đi các tỉnh: Quảng Trị, Thanh Hóa, Hưng Yên... để trao quà, sổ tiết kiệm, nhà tình nghĩa tặng các GĐLS, Bà mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH)”, ông Phan Sĩ Thao, Trưởng ban Tuyên truyền thuộc Trung ương Hội cho hay.  

Để thực hiện hoạt động tri ân GĐLS nhiều nhất có thể, Ban Vận động tài trợ thuộc Trung ương Hội ra đời với mong muốn thu hút sự tham gia, ủng hộ của đông đảo công ty, doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân hảo tâm. Nhớ lại những ngày “vạn sự khởi đầu nan”, ông Đỗ Quang Cổ, Trưởng ban Vận động tài trợ cho biết: "Điều may mắn là khi đi vận động tài trợ, đến các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội, Trung ương Hội đều nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ nhiệt tình cả về vật chất lẫn tinh thần. Đầu năm 2011, tôi cùng Trung tướng Lê Văn Hân đến Nhà máy Z121 (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng) để vận động tài trợ. Khi thủ trưởng Hân vừa dứt lời đề nghị cũng là lúc lãnh đạo, chỉ huy đơn vị vỗ tay đồng tình, và ngay sau đó kêu gọi cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động trong nhà máy ủng hộ một ngày lương cơ bản. Mấy ngày sau, đại diện đơn vị trực tiếp đến trụ sở Trung ương Hội để trao tặng 200 triệu đồng”.

Ban tổ chức phát động Chương trình Nhắn tin “Tri ân liệt sĩ-2021”.

Cũng theo ông Cổ, mặc dù đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nhưng ngay khi tiếp nhận tiền ủng hộ của các cơ quan, doanh nghiệp, nhà hảo tâm... cán bộ hội nhanh chóng chuyển số tiền đó đến GĐLS thông qua các hình thức như tặng sổ tiết kiệm, xây nhà tình nghĩa. Đơn cử như đầu năm 2020, sau khi tiếp nhận 200 triệu đồng ủng hộ của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), cán bộ Trung ương Hội đã tới 4 tỉnh, thành phố, gồm: Hải Phòng, Phú Thọ, Thái Bình và Bắc Giang tổ chức trao tại mỗi tỉnh, thành phố 10 sổ tiết kiệm (mỗi sổ trị giá 5 triệu đồng) tặng GĐLS còn khó khăn.

Hay Trung ương Hội đã sử dụng 300 triệu đồng mà Công ty Cổ phần Đại Nam ủng hộ để xây 5 căn nhà tình nghĩa tặng GĐLS ở 5 tỉnh: Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Hải Dương, Thái Bình và Bắc Giang. Tổng kết hoạt động tri ân GĐLS trong năm 2020, Trung ương Hội đã trao tặng gần 50 nhà tình nghĩa, 500 sổ tiết kiệm, hơn 100 suất học bổng và hơn 5.500 suất quà tới thân nhân liệt sĩ có hoàn cảnh khó khăn và Bà mẹ VNAH; phối hợp tổ chức khám, cấp thuốc miễn phí cho hơn 2.100 người có công; phối hợp với LLVT Quân khu 4 tổ chức thăm viếng và tặng 35 sổ tiết kiệm tới gia đình các đồng chí đã hy sinh khi đang làm nhiệm vụ cứu dân trong thiên tai, bão lũ... 

Mới đây, Trung ương Hội phối hợp cùng Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Cổng thông tin nhân đạo Quốc gia (1400) tổ chức Chương trình Nhắn tin “Tri ân liệt sĩ-2021” bắt đầu từ 0 giờ ngày 1-6 đến hết 24 giờ ngày 31-7-2021. Đây là năm thứ 9 Trung ương Hội phối hợp triển khai chương trình kêu gọi ủng hộ qua hình thức nhắn tin trực tuyến. Toàn bộ số tiền thu được sẽ dùng vào hoạt động tri ân các anh hùng, liệt sĩ, GĐLS, Bà mẹ VNAH. Với cách thức: Soạn tin nhắn “TALS” gửi tới số 1405, mỗi tin nhắn đã đóng góp 20.000 đồng...  

Những việc làm trên của Hội Hỗ trợ GĐLS Việt Nam cũng như các cấp hội trong cả nước thực sự là “cánh tay nối dài” giữa Đảng, Nhà nước, các cơ quan chức năng tới các GĐLS, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc ta. Đây vừa là nghĩa cử cao đẹp, vừa là tình cảm, trách nhiệm của mỗi người đối với các anh hùng, liệt sĩ, GĐLS, Bà mẹ VNAH đã cống hiến, hy sinh cho Tổ quốc.

Bài và ảnh: KIÊN THÁI - HOÀNG QUÝ