    |
 |
| - Cụ Roãn (thứ ba, từ phải sang) kể chuyện về Bác Hồ, năm 2019. |
Chiến dịch Biên giới kết thúc thắng lợi (tháng 10-1950). Sau đó ít ngày, Bác Hồ triệu tập số cán bộ cao cấp, trung cấp tham gia chiến dịch về Công binh xưởng Lam Sơn ở Cao Bằng để dự khao quân và nghe Người nói chuyện.
Cựu chiến binh Nguyễn Văn Roãn (sinh năm 1928, trú tại 180, phố Chương Dương, phường Trần Phú, TP Hải Dương) hồi đó là cán bộ cấp trung đội, làm nhiệm vụ tại Tiểu đoàn 183 (thuộc Trung đoàn 246 trực tiếp bảo vệ Bác Hồ và Trung ương), may mắn được đồng chí chính trị viên tiểu đoàn cho đi cùng nên cũng được tham dự. Cụ Roãn kể:
- Hôm ấy, tôi đến đúng lúc Bác xuất hiện. Người đến chiếc bàn kê sẵn ở gần phông chiếu bóng. Tôi ngồi lên tảng đá chỉ cách Bác hai bước chân. Bác ân cần hỏi mọi người:
- Các cô, các chú có vui, có khỏe không?
Mọi người đồng thanh:
- Thưa Bác, vui lắm ạ!
Bác xem lướt qua xếp giấy nằm dưới cái thước kẻ mà ban tổ chức đã để sẵn trên bàn rồi rút một tờ giấy đặc kín chữ. Bác cười bảo:
- Chú nào hỏi đây? Lý lẽ về chiến thuật, chiến dịch cũng nhiều đấy; nhưng tóm lại là chú hỏi tại sao Bác không cho đánh thẳng vào thị xã Cao Bằng mà lại đánh Đông Khê chứ gì? Chú lên đây Bác sẽ giải đáp.
Đồng chí cán bộ đi lên chỗ Bác. Bác bảo:
- Chú để ngón tay trỏ lên bàn. Chỉ một ngón trỏ thôi.
Sau chút rụt rè, đồng chí cán bộ làm theo yêu cầu của Bác. Đoạn, Bác cầm cái thước kẻ giơ lên và bất ngờ vụt mạnh xuống. Khi cái thước gần tới ngón tay của đồng chí ấy thì dừng lại. Đồng chí đó giật mình rụt vội tay về. Mọi người trong hội trường cười rộ lên và đều hiểu ý Bác. Nhưng Bác vẫn hỏi lại:
- Thế chú đã hiểu ý đồ chiến dịch, chiến thuật của Trung ương và Bác chưa?
Đồng chí cán bộ hân hoan:
- Dạ! Cháu đã hiểu ạ. Bác cho đánh Đông Khê thì Cao Bằng bị cô lập, tất phải rút chạy ạ!
Mọi người phấn khởi. Hàng chục câu hỏi khác, Bác cũng giải đáp nhanh và cụ thể, trong độ 30 phút đã xong hết. Rồi Bác chủ động đề xuất:
- Hôm nay mừng chiến thắng, chúng ta phải vui. Các cháu thanh niên và phụ nữ xung phong hát trước đi!
Khi mọi người còn đang lúng túng thì Bác chủ động bảo:
- Các cháu thanh niên còn đang chuẩn bị. Vậy người già phải làm gương đi trước (Bác kéo cụ quản đốc và cụ phó quản đốc của công binh xưởng lên đứng hai bên. Bác đứng giữa rồi làm điệu ghé tai hai ông già)-người ta bảo râu quặp thì sợ vợ. Tôi vừa hỏi hai ông này. Ông bên phải thì nói là có sợ. Ông bên trái thì nói là hình như cũng sợ. Tôi hỏi ông ở giữa (Bác tự trỏ vào mình) thì được trả lời là quyết không sợ... Vì ông ấy không có vợ!
Mọi người khoái trá trước sự dí dỏm của Bác. Mấy đồng chí đại biểu Tỉnh hội Phụ nữ Cao Bằng nhanh nhảu đứng lên đề nghị:
- Bác nên lấy vợ đi. Tỉnh hội chúng cháu xin tổ chức ạ!
Bác cười hiền hậu và yêu cầu không nói chuyện đó nữa mà chuyển sang một số tiết mục vui khác...".
Chúng tôi còn đang muốn nghe nữa thì cụ Roãn lặng im. Đôi mắt cụ nhìn xa xăm, đầy vẻ xúc động. Lát sau, cụ nói giọng trầm trầm:
- Sau năm 1954 ít năm, tôi được cấp trên điều chuyển sang Bộ Văn hóa, làm công tác quản lý ngành, đến năm 1982 thì nghỉ hưu. Suốt thời gian đi theo cách mạng ấy, có nhiều năm được tham gia nhiệm vụ bảo vệ Bác. Tôi học được ở Bác những điều căn cốt để làm người cán bộ tốt. Cho đến bây giờ, không lúc nào tôi nguôi nhớ Người!
Bài và ảnh: PHẠM XƯỞNG