Những đêm gỡ mạch

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, gia đình Thụy chuyển từ huyện Nghĩa Hưng (Nam Định) vào huyện Trần Văn Thời (Cà Mau) làm kinh tế mới. Năm 1988, bố mẹ Thụy cưới nhau. Hai năm sau Thụy chào đời. Một phần vì cuộc sống thiếu thốn nên vóc dáng anh nhỏ nhắn hơn bạn bè cùng lứa. Nhưng bù lại khi đi học, anh luôn học giỏi nhất nhì trong lớp. “Năm 2008, tôi đăng ký thi vào Học viện Phòng không-Không quân, trọng lượng cơ thể và chiều cao thấp nhất bảng tiêu chuẩn. Bạn bè e ngại khuyên chọn ngành khác vì sợ tôi không đủ sức khỏe rèn luyện trong môi trường quân đội, nhưng gia đình rất ủng hộ. Do vậy, tôi gạt bỏ hết phân vân, tập trung thi tốt nhất và nghĩ nếu đậu thì học, sức khỏe yếu sẽ cố gắng rèn luyện thêm. Khi đỗ vào Học viện Phòng không-Không quân, tôi phải nỗ lực nhiều hơn các học viên khác. 4 năm cũng vèo qua. Năm 2012, tôi tốt nghiệp chuyên ngành Chỉ huy kỹ thuật pháo phòng không loại khá, được điều về Sư đoàn 330, Quân khu 9 công tác. Năm sau tôi cưới vợ. Mỗi năm có một niềm vui!”, Thụy cười nói vậy. Có điều, cưới vợ một năm nhưng ở bên vợ chưa đầy một tháng thì Thụy nhận quyết định ra đảo công tác. 

Khi về Lữ đoàn 950, Thụy nhận thấy vũ khí trang bị đã qua nhiều năm sử dụng, tính đồng bộ không cao, còn hạn chế. Thụy trăn trở phải làm thế nào để nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trên cơ sở đưa ứng dụng khoa học và công nghệ vào thực tiễn. Vậy là anh đặt ra cho mình mục tiêu, trước tiên tìm hiểu điện tử, lập trình trong thời gian ngắn nhất. Tuy nhiên, kiến thức về lĩnh vực này của Thụy gần như bằng không. Anh bắt đầu tìm mua tài liệu tự học và chọn thời gian thích hợp nhất thường là sau 22 giờ. Bước đầu anh học ngôn ngữ lập trình C, sau đó chuyển qua lập trình vi điều khiển kết hợp học điện-điện tử căn bản, lý thuyết mạch, kỹ thuật xung, kỹ thuật số, vi xử lý... Để đẩy nhanh quá trình học, Thụy mua các khóa học online, đặt mua các linh kiện để thực hành. Những nội dung chưa rõ thì đọc thêm tài liệu trên mạng hoặc hỏi các nhóm cộng đồng mạng, bạn bè. “Nhiều đêm mã code viết không chạy, tôi phải thức cả đêm để gỡ lỗi. Không ít lần cả mạch không hoạt động hoặc bị cháy do thiết kế chưa đúng, phải mua lại linh kiện khác thay thế và gia công mạch mới. Mạch tự mình làm bao giờ hệ số ổn định cũng kém, chất lượng thấp, giá khoảng 2 nghìn đồng; nhưng khi thuê nhà máy sản xuất mạch thử nghiệm với chất lượng cao hơn sẽ dao động từ 500 đến 700 nghìn đồng. Việc đọc, hiểu các loại tài liệu nước ngoài liên quan đến tiếng Anh chuyên ngành điện tử cũng là một trở ngại lớn. Thật ra có đôi lúc tôi cảm thấy nản vì chi phí, thời gian, công sức bỏ ra khá nhiều nhưng kết quả chưa tốt”, Thụy chia sẻ. 5 năm rồi, cảm xúc dùng dằng ùa về trong anh cứ tươi nguyên như mới hôm qua!

Tôi hiểu phần nào tâm trạng của Thụy lúc bấy giờ. Bởi không phải ngẫu nhiên mà anh đầu tư gần 50 triệu đồng từ đồng lương trung úy để mua các linh kiện có chất lượng tốt, độ bền cao, tương thích với mạch; đồng thời trang bị máy in 3D, máy cắt laser nhằm chủ động trong khâu thiết kế và gia công chi tiết. Khi thử nghiệm kém ổn định, các thông số dao động ngoài phạm vi cho phép, anh lại kiểm tra, điều chỉnh, can thiệp phần cứng lẫn phần mềm để ổn định sản phẩm. Vả lại anh cũng chưa khẳng định sáng kiến này áp dụng vào thực tế hiệu quả như thế nào? 9 tháng chậm chạp trôi qua, “đứa con” đầu tiên của anh mang tên “Máy tính cự ly bằng công thức ly giác” ra đời. “Máy có tác dụng kết hợp với trắc thủ ống nhòm tính toán cự ly mục tiêu trên không. Thời gian thông báo cự ly cho phân đội khi sử dụng máy chỉ mất một đến hai giây, cự ly tính được có độ chính xác cao”, Thụy giải thích. Sáng kiến này đoạt giải nhất Hội thi “Sáng kiến, cải tiến mô hình, học cụ, trang thiết bị huấn luyện năm 2016” của Lữ đoàn 950, giải khuyến khích Giải thưởng “Tuổi trẻ sáng tạo” Quân khu 9 và cũng đạt giải khuyến khích Giải thưởng “Tuổi trẻ sáng tạo” trong Quân đội lần thứ XVII năm 2017. 

Thành công bước đầu càng tiếp thêm động lực nghiên cứu, năm 2017, Thụy cho ra đời sáng kiến “Máy tính lỗ ngắm súng máy phòng không 12,7mm”, dùng để kiểm tra việc tính toán và thay đổi lỗ ngắm của xạ thủ 1. Sản phẩm đoạt giải nhất hội thi cấp lữ đoàn. “Năm 2018, tôi nghiên cứu thành công sản phẩm “Thiết bị hỗ trợ bắn cản súng máy phòng không 12,7mm”, có tác dụng tính ra góc bắn và thời gian giữ chậm; giảm lượng tài liệu, vật chất mang theo, giảm thời gian và sai số trong tính toán; hiệu quả cao khi bắn cản theo tín hiệu đài quan sát phía trước trong điều kiện chuẩn bị gấp, thời gian ngắn. Sản phẩm đoạt giải nhất hội thi cấp lữ đoàn, giải ba Giải thưởng “Tuổi trẻ sáng tạo” trong Quân đội lần thứ XIX. Năm 2019, sản phẩm “Thiết bị kiểm tra điểm xạ của xạ thủ 1 súng máy phòng không 12,7mm”, dùng để kiểm tra thời gian điểm xạ của xạ thủ 1 ra đời và đoạt giải nhì cấp lữ đoàn”, Thụy kể. Bây giờ, tôi đã hiểu vì sao mỗi lần gỡ mạch rồi thử nghiệm thành công, Thụy lại phấn chấn và lặng lẽ tiếp tục với những dự tính của riêng mình. Dẫu biết rằng mỗi sản phẩm của anh làm ra không phải để dự thi mang về giải thưởng, mà như nhận xét của Thiếu tá Đỗ Quốc Toàn, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Pháo phòng không, Lữ đoàn 950: “Khi áp dụng các sáng kiến của đồng chí Vũ Văn Thụy vào quá trình huấn luyện đều mang lại hiệu quả thiết thực. Đó là bộ đội học dễ hiểu, nắm chắc nội dung, góp phần nâng cao trình độ, rèn luyện thao tác cũng như khả năng tính toán của chiến sĩ. Đặc biệt, qua các đợt diễn tập hay kiểm tra bắn đạn thật rất chính xác”.

Khi đã tương đối thành công với các sáng kiến kỹ thuật liên quan đến điện tử và lập trình, Đại úy Vũ Văn Thụy tiếp tục thử sức với chiến thuật chuyên ngành phòng không. Đó là “Nghiên cứu phương án đánh trả tên lửa hành trình Tomahawk”. 

Để thực hiện đề tài này, anh tìm đọc các tài liệu trong và ngoài nước thấy rằng một khi có tình huống xảy ra, sân bay dân sự sẽ trở thành sân bay quân sự cho các loại máy bay tiêm kích, vận tải quân sự chi viện nên việc bảo vệ an toàn sân bay trước các đợt tiến công đường không của địch, đặc biệt là các đợt tiến công bằng tên lửa hành trình ở giai đoạn trước và trong cuộc chiến có ý nghĩa rất quan trọng. 

Sau 3 tháng nghiên cứu, đề tài hoàn chỉnh hơn 60 trang theo cấu trúc 4 chương, gồm cơ sở lý luận, phương pháp xác định hướng tiến công và đường bay của tên lửa hành trình, khả năng bắn của các loại vũ khí, tổ chức và sử dụng lực lượng phòng không đánh trả tên lửa hành trình. “Điểm mới, sáng tạo của đề tài là sử dụng hai phương pháp TERCOM và DSMAC nhằm khai thác triệt để các phương pháp điều khiển của tên lửa hành trình 

Tomahawk. Trên cơ sở đó dự kiến tương đối chuẩn xác khoảng 75% đường bay của tên lửa hành trình. Từ đây có sự điều chỉnh, bổ sung phương án, cách đánh phù hợp như tổ chức chặt chẽ, tỉ mỉ việc bố trí, hiệp đồng, bảo đảm; phát hiện và thông báo, báo động; tổ chức bắn cả hai phương pháp là bắn bằng phần tử máy ngắm và bắn cản đối với súng máy phòng không 12,7mm và pháo phòng không 37mm”, Thụy giải thích.

Với những cống hiến trong phong trào sáng kiến kỹ thuật, nghiên cứu khoa học, nhiều năm liền Vũ Văn Thụy đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua, Giải thưởng “Tuổi trẻ sáng tạo” Quân khu 9 và toàn quân; là tấm gương tiêu biểu về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Phong trào “Tuổi trẻ Quân đội tiến quân vào khoa học, công nghệ”; được thăng quân hàm trước niên hạn từ thượng úy lên đại úy. “Những gì tôi đạt được đến thời điểm hiện tại có đóng góp công sức rất nhiều của đồng chí, đồng đội trong đơn vị. Họ không chỉ luôn bên cạnh động viên tôi mà còn hỗ trợ kinh phí, thời gian, tạo điều kiện tốt nhất để tôi tập trung nghiên cứu. 5 năm ở đảo cho tôi nhiều thứ và tôi cảm thấy mình trưởng thành hơn”, Thụy chia sẻ.

Tôi chia tay Thụy và đồng đội của anh, trở về đất liền khi những đóa mai vàng trên đảo Ngọc bắt đầu bung nụ. Tôi chưa biết đề tài “Nghiên cứu phương án đánh trả tên lửa hành trình Tomahawk” của Thụy có được nghiệm thu hay không, nhưng tôi tin nếu vài năm sau gặp lại, chắc chắn anh sẽ có thêm nhiều sáng kiến kỹ thuật, đề tài khoa học hơn nữa. Bởi trong anh niềm đam mê sáng tạo luôn đong đầy. Điều này đã được chứng tỏ sau những đêm gỡ mạch, sự chán chường dần nhường chỗ cho nhiệt huyết tỏa sáng. Tôi cũng tin vì con đường phía trước còn dài, bởi Tết Canh Tý này, Đại úy Vũ Văn Thụy mới tròn tuổi 30!

Ghi chép của Hồ Kiên Giang